سپاه پاسداران از تغییر ساختاری تا آرایش امنیتی

سپاه پاسداران از تغییر ساختاری تا آرایش امنیتی

در ادامه تغییر فرماندهان بلندپایه سپاه پاسداران در ایران، رسانه های نزدیک به این نهاد نظامی از تغییرات جدیدی در فرماندهی بخش های امنیتی در سپاه و همچنین شورای عالی امنیت ملی خبر می دهند.

سایت بصیرت، ارگان اینترنتی دفتر سیاسی سپاه پاسداران درباره تازه ترین تغییرات در سپاه گزارش داد که غلامحسین رمضانی به جای سرتیپ پاسدار حسین نجات به عنوان فرمانده حفاظت و امنیت سپاه پاسداران منصوب می شود و حسین نجات نیز به عنوان معاون امنیت داخلی به شورای عالی امنیت ملی می رود.

حسین نجات تاکنون فرماندهی "سپاه ولی امر" (نیروی ویژه ای که حفاظت از رهبر جمهوری اسلامی را بر عهده دارد) را نیز به عهده داشت و تاکنون اعلام نشده که آیا با انتقال او به شورای عالی امنیت ملی، همچنان این سمت را بر عهده خواهد داشت یا خیر.

این تغییرات تنها چند هفته پس از آن صورت می گیرد که حسین طائب با حکم رهبر جمهوری اسلامی از فرماندهی بسیج به معاون اطلاعات سپاه پاسداران منصوب شد و سرتیپ پاسدار محمدرضا نقدی نیز به عنوان فرمانده بسیج آغاز به کار کرد.

محمد علی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران در مراسم معارفه محمدرضا نقدی به عنوان فرمانده جدید نیروی بسیج، اعلام کرد که آیت الله خامنه ای روز یکشنبه ۲۶ مهرماه با آخرین تغییرات این نیرو موافقت کرده است.

او از تشکیل "سازمان بسیج مستضعفین"، "سازمان اطلاعات سپاه پاسداران" و "تشکیل ۳۱ سپاه استانی" به عنوان تغییراتی که رهبر جمهوری اسلامی با آن موافقت کرده نام برد.

فرمانده سپاه پاسداران افزود که بر اساس آخرین تغییرات ساختاری، بخش نظامی بسیج تحت نظر و هماهنگ با "۳۱ سپاه استانی" فعالیت می کند و بخش فرهنگی و اجتماعی بسیج نیز "مقابله با جنگ نرم" را عهده دار می شود.

دوسال تغییر ساختاری

آقای جعفری اخیرا از تغییراتی عمده در ساختار سپاه خبر داد

تغییرات گسترده در فرماندهان بلندپایه و ساختار سپاه و بسیج از زمانی آغاز شد که آیت الله خامنه ای محمدعلی جعفری را در ۱۰ شهریور ۸۶ به فرماندهی کل سپاه منصوب کرد.

حجم و گستردگی این تغییرات تاحدی بوده که از زمان موافقت آیت الله خمینی در نیمه دهه ۶۰ با تبدیل سپاه پاسداران به سه نیروی زمینی، هوایی و دریایی بی سابقه توصیف می شود.

محمدعلی جعفری در نخستین روزهای آغاز به کار از "طرح تحول" در سپاه و بسیج خبر داد و در اولین گام با ادغام فرماندهی سپاه و بسیج، خود همزمان فرماندهی هر دو نیرو را بر عهده گرفت و به این ترتیب به فرماندهی محمد حجازی بر بسیج پایان داد و حسین طائب را به عنوان جانشین خود در بسیج منصوب کرد.

عمر این تغییر نزدیک به یک سال بعد با انتصاب حسین طائب به فرماندهی بسیج به پایان رسید و بسیج باردیگر فرمانده مستقلی یافت.

اما تغییرات گسترده در سپاه از ۵ خرداد سال ۸۷، نزدیک به ۹ ماه پس از انتصاب محمد علی جعفری به فرماندهی سپاه، با برکناری مرتضی رضایی تنها بازمانده بنیانگذاران اولیه سپاه در این نهاد از جانشینی فرماندهی کل و انتصاب محمد حسین زاده حجازی به جای او آغاز شد.

یک ماه بعد محمد علی جعفری با اعلام "تغییرات ساختاری در سپاه" گفت که "۳۱ سپاه در استان های کشور فعال می شود، تعامل بین نیروی زمینی و نیروی مقاومت بسیج تقویت می شود و آمادگی و توانمندی های یگان های رزم و گردان های بسیج در صحنه مأموریت های سپاه بیش از پیش ارتقاء خواهد یافت."

در جریان تشکیل ۳۱ سپاه استانی، آقای جعفری با اعزام سرتیپ پاسدار نورعلی شوشتری و سرتیپ پاسدار جعفر اسدی دو تن از فرمانده پرسابقه سپاه به استان های مختلف در کمتر از چند هفته، علاوه بر تبدیل لشکرهای پیشین به سپاه استانی در اغلب موارد فرماندهان جدیدی از رده های میانی سپاه را به عنوان فرماندهان سپاه ۳۰ استان کشور معرفی کرد و در استان تهران غیر از تشکیل سپاه سیدالشهدا به فرماندهی علی فضلی، سپاه ویژه ای برای پایتخت به نام سپاه محمد رسوال الله به فرماندهی عبدالله عراقی تشکیل داد.

پایان بخش این دور از تغییرات، انتصاب محمد جعفر اسدی به فرماندهی نیروی زمینی و انتصاب نورعلی شوشتری به جانشینی او در تیرماه ۸۷ بود.

عمر فرماندهی محمدجعفر اسدی بر نیروی زمینی سپاه تنها ۱۰ ماه بود و ۹ اردیبهشت ۸۸ محمدعلی جعفری در حکمی محمد پاکپور معاون عملیات را به فرماندهی نیروی زمینی منصوب کرد، همان گونه که نورعلی شوشتری نیز در ۱۹ فرودین سالجاری با حفظ سمت جانشینی فرماندهی نیروی زمینی از سوی محمدعلی جعفری به فرماندهی قرارگاه قدس سپاه در جنوب شرق کشور منصوب شد.

نورعلی شوشتری نزدیک به ۶ ماه بعد از اعزام به سیستان و بلوچستان طی بمبگذاری انتحاری گروه جندالله در شهر پیشین استان سیستان و بلوچستان کشته شد.

آرایش امنیتی سپاه پاسداران

"طرح تحول و تعالی" که طی دوسال گذشته و در چند مرحله در سپاه پاسداران تداوم داشته، در ابتدا از سوی فرمانده کل سپاه به افزایش تهدیدات خارجی به ویژه قوت گرفتن احتمال حمله نظامی در ارتباط با پرونده فعالیت های هسته ای ایران نسبت داده شد.

محمد علی جعفری در تیرماه ۸۷ درباره این تغییرات گفت: "با فعال شدن ۳۱ سپاه در استان های کشور، تعامل بین نیروی زمینی و نیروی مقاومت بسیج تقویت شده و آمادگی و توانمندی های یگان های رزم و گردان های بسیج در صحنه مأموریت های سپاه بیش از پیش ارتقاء خواهد یافت".

محمد حجازی نیز این تغییرات را بر اساس دستور آیت الله خامنه ای و برای آمادگی بیشتر در مقابله با "تهدیدات خارجی" عنوان کرد و تعدادی دیگر از فرمانده بلندپایه این نیرو و از جمله خود آقای جعفری این تغییرات را در جهت آمادگی برای دفاع نامتقارن و دفاع غیر همسطح در برابر حمله نظامی خارجی اعلام کردند.

از بهمن ۸۷ و با تحولات جهانی به ویژه تغییر ریاست جمهوری آمریکا و کاهش احتمال حمله نظامی، فرمانده کل سپاه پاسداران اعلام کرد که ماموریت مقابله با جنگ نرم از سوی رهبر جمهوری اسلامی به سپاه و بسیج واگذار شده است.

به این ترتیب در ماه های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری و در اعتراضات پس از آن سپاه پاسداران نقش قابل توجهی را بر عهده گرفت که با انتقاد و اعتراضات گسترده ای نیز مواجه شد.

اما در دور جدید تغییرات سپاه پاسداران که از چند هفته پیش آغاز شده، امنیت داخلی و آنچه فرماندهان این نیروی از آن به عنوان "فتنه" و "جنگ نرم" یاد می کنند، نقش قابل توجهی داشته است.

تشکیل "سازمان اطلاعات سپاه" و انتصاب حسین طائب به فرماندهی آن و ارتقاء غلامحسین رمضانی به فرماندهی حفاظت و امنیت سپاه حاکی از رویکرد امنیتی در تغییرات سپاه است.

این دو روحانی هر دو از مناسبات نزدیکی با آیت الله خامنه ای برخوردار هستند، به طوری که حسین طائب در بخش امنیتی بیت رهبری فعالیت می کرده و غلامحسین رمضانی نیز با حکم آیت الله خامنه ای سال ها معاونت اطلاعات و معاونت حفاظت و اطلاعات نیروی انتظامی و پس از آن به ترتیب معاون حفاظت و معاون اطلاعات سپاه را بر عهده داشته اند.

سوابق محمدرضا نقدی در سپاه قدس و فرماندهی حفاظت و اطلاعات نیروی انتظامی نیز بیشتر جنبه امنیتی دارد.

سرتیپ پاسدار حسین نجات نیز که سایت دفتر سیاسی سپاه از انتصاب او در آینده نزدیک به عنوان معاون امنیت داخلی شورای عالی امنیت ملی خبر داده است، همچون طائب، رمضانی و نقدی از سوابق امنیتی برخوردار است که آخرین آن فرماندهی حفاظت و امنیت سپاه پاسداران است.