قیمت بنزین و گازوئیل آزاد خواهد شد

قیمت بنزین و گازوئیل آزاد خواهد شد

کلیات لایحه هدفمند کردن یارانه ها روز گذشته با 188 رای موافق تصویب شد تا طرح دولت برای افزایش قیمت حامل های انرژی به طور جدی کلید بخورد. با تصویب کلیات از امروز مجلس وارد جزئیات لایحه خواهد شد و با توجه به تعداد مخالفان که نمایشگر مجلس آن را 45 نشان داد، به نظر می رسد در مسیر تصویب لایحه با مشکل چندانی روبه رو نشود هرچند بر اساس آیین نامه به دلیل مغایرت برخی مواد لایحه با برنامه چهارم تصویب آن نیازمند دوسوم آرای نمایندگان است. در جلسه امروز قرار است درباره نحوه قیمت گذاری بحث شود. یکی از موارد مهم ماده یک، تبصره پنج آن است. در این تبصره آمده دولت مکلف است قیمت های سال پایه اجرای این قانون را طوری تعیین کند که میزان درآمد حاصل از آن حداقل 10 هزار میلیارد تومان و حداکثر 20 هزار میلیارد تومان باشد. این تکلیف دست دولت در قیمت گذاری رامی بندد زیرا آنچه مد نظر دولت بود هنگام معرفی طرح و با توجه به قیمت نفت 90 هزار میلیارد تومان بود. بر اساس این سناریو بود که احمدی نژاد ادعا کرد به هر نفر 70 هزار تومان پرداخت خواهد شد. اما با تغییر و تحولاتی که در لایحه رخ داد و قیمت نفت کنونی، رقم پرداختی کاهش قابل توجهی خواهد داشت. چند وقت پیش بانک مرکزی سه سناریو برای هدفمند شدن یارانه پیش بینی کرده بود. در سناریو دوم فرض شده بود اگر قیمت نفت به محدوده 80 دلار برسد بنزین لیتری 400 تومان، گازوئیل 350 تومان، نفت کوره 200 تومان، نفت سفید 350 تومان، گاز مایع 200 تومان، گاز طبیعی 130 تومان و به تبع آن قیمت ساعت برق 100 تومان خواهد شد. با این حال پیش بینی می شود با حذف یارانه ها نرخ تورم به شدت افزایش یابد به طوری که بنا بر گفته کارشناسان نرخ تورم 12ماهه با فرض اجرای طرح تحول اقتصادی 37 درصد افزایش یابد که در این صورت با توجه به توزیع 60 درصد منابع آزادشده به هر نفر از دهک های پایین درآمدی، که در هر ماه حداقل 32 هزار تومان و حداکثر 43 هزار تومان است، به نظر می آید این توزیع درآمد در اصل نتواند حجم تورم ایجادشده را خنثی کند. اما بنا بر شنیده ها قرار است در لایحه هدفمند کردن یارانه ها به هر فرد تحت پوشش دهک های پایین درآمدی 40 هزار تومان پرداخت شود.

شرایط نامناسب توزیع درآمد

پرداخت نقدی 40 هزار تومانی در حالی به عنوان یک سناریو مطرح است که 58 درصد درآمدهای کشور در اختیار یک سوم ایرانیان قرار دارد و دوسوم خانوارها از توزیع نابرابر درآمدی رنج می برند و در صورت افزایش تورم با توجه به سیاست های حمایتی که در نظر گرفته شده وضعیت آنها بدتر از قبل خواهد شد زیرا تورم اضافه شده به تورم موجود اثر یارانه پرداختی را خنثی خواهد کرد.

سخنان مخالفان و موافقان

در سخنان دیروز در میان چهره های مخالف عناصر تاثیرگذار سخن نگفتند اما برخی چهره های اقتصادی مجلس در موافقت با لایحه سخن گفتند. علیرضا محجوب دبیرکل خانه کارگر شاید برجسته ترین چهره مخالف لایحه بود. او در سخنانش تاکید کرد؛ من امروز برای فقرا و افرادی که از فقرا حمایت می کنند، اعلام خطر می کنم. علیرضا محجوب در مخالفت با لایحه هدفمند کردن یارانه ها با بیان اینکه امروز وظیفه مهمی یعنی بازگشت قیمت نفت و حامل های انرژی به قیمت های بین المللی پیش روست، گفت؛ قیمت حامل های انرژی بر اساس ارزش پول ملی تنظیم شده است و تا به امروز واحد پول ملی عامل تعیین کننده قیمت بوده است اما امروز در این لایحه قیمت بر اساس فوب خلیج فارس پیش بینی شده است که به معنای تغییر واحد پول است. دبیرکل خانه کارگر تاکید کرد؛ در این صورت به اقتصاد بین المللی گره زده می شویم در حالی که از مزایای آن هیچ سودی نمی بریم چراکه این لایحه آثار منفی خواهد داشت. وی افزود؛ باید بین عدالت و افزایش قیمت فرق گذاشته شود. کارگران و کارمندان ایرانی بر اساس ریال حقوق دریافت می کنند نه بر اساس قیمت نفت خلیج فارس. محجوب گفت؛ حذف ماده 13 این لایحه راهگشا نیست، و روشن است در صورت تصویب این لایحه واحد پول ملی ضعیف تر و اقتصاد بین المللی بر اقتصاد ملی حاکم می شود. نماینده تهران تصریح کرد؛ آثار تورمی این لایحه مشهود است و جای تعجب دارد که کارشناسان اقتصادی در این مورد تسلیم شده اند. وی افزود؛ این لایحه برای دولت و اهداف آن هم تاثیری ندارد و آثار قیمتی آن باید به تصاعد هندسی حساب شود.

مصرف برابر چین

سیدکاظم دلخوش در ارائه گزارش از لایحه هدفمند کردن یارانه ها اظهار کرد؛ در 53 جلسه و 136 ساعت کاری با حضور نمایندگان دولت و صاحب نظران و کارشناسان، این لایحه در کمیسیون ویژه مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. وی با اشاره به اینکه لایحه هدفمند کردن یارانه ها نیاز به دوسوم رای نمایندگان دارد، ابراز امیدواری کرد نمایندگان توجه لازم را برای ارائه رای به این لایحه داشته باشند. سخنگوی کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس، ضمن تقدیر از کمیسیون های دیگر مجلس که در بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه ها سهیم بودند، اظهار کرد؛ آنچه در لایحه دولت آمده بود نگرانی ها و دغدغه هایی را بین نمایندگان ایجاد کرده بود که در قالب پیشنهادات اصلاحی، اصلاحاتی از سوی نمایندگان در کمیسیون ویژه مورد بررسی قرار گرفت. وی به ایجاد تغییراتی در لایحه هدفمند کردن یارانه ها در کمیسیون ویژه مجلس اشاره کرد و با بیان اینکه کمیسیون ویژه حساسیت ها را کاهش داده و شیب افزایش قیمت حامل های انرژی را متعادل کرده، اظهار کرد؛ بررسی ها در این کمیسیون کارشناسی بوده و اگر تغییراتی در آن ایجاد شود ممکن است مشکلاتی را در آن به وجود آورد. نماینده صومعه سرا خاطرنشان کرد؛ اگر به لزوم ساماندهی استفاده از منابع توجه نشود قطعاً کشور در آینده دچار مشکل می شود و سرمایه های ملی از دست خواهند رفت و آیندگان ما را نخواهند بخشید. دلخوش گفت؛ 70 درصد یارانه های کشور به 30 درصد افراد مرفه جامعه داده می شود که این روند باید اصلاح شود تا منابع و ثروت ها و درآمد ملی کشور صرف امور بیهوده نشود. سخنگوی کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس در ادامه با بیان اینکه مصرف انرژی در ایران برابر مصرف انرژی در چین است که بیش از یک میلیارد نفر جمعیت دارد، یادآور شد؛ باید اصلاح ساختارها صورت گیرد و همه منابع از آب گرفته تا انرژی به درستی استفاده شود. وی توزیع بهینه منابع، عدالت در توزیع کالا و خدمات، هماهنگی بخش خصوصی و تعاونی ها، بهینه سازی مصرف و مدیریت در کشور و ایجاد زمینه حضور بخش خصوصی را به عنوان مهم ترین بخش های لایحه هدفمندکردن یارانه ها برشمرد. نماینده صومعه سرا در خانه ملت ادامه داد؛ ما در تصویب این لایحه این اجازه را به دولت نداده ایم که با شیب مدنظر خود به افزایش قیمت حامل های انرژی بپردازد. ما شیب افزایش 20 درصد قیمت ها را مصوب کرده ایم و مقرر شد پنج دهک پایین جامعه از یارانه های نقدی و غیرنقدی استفاده کنند. دلخوش با بیان اینکه ممکن است اجرای این طرح به افزایش درآمدها و افزایش هزینه ها منجر شود، از مردم خواست در اجرای لایحه همکاری متقابلی با حاکمیت داشته باشند.

بی توجهی به صنعت

نادر قاضی پور نماینده ارومیه در مخالف با کلیات لایحه هدفمند کردن یارانه ها، عدم بیان مشکلات بخش تولید، صنایع و کشاورزی در لایحه هدفمند کردن یارانه ها را از ایرادات وارده بر این لایحه برشمرد. نادر قاضی پور اظهار کرد؛ اگرچه اصلاح قیمت حامل های سوخت مورد تاکید اجماع اقتصاددان هاست، اما این لایحه برای هدفمند کردن یارانه ها کافی نیست و در این لایحه مشکلات بخش تولید، صنایع و کشاورزی مطرح نشده است. وی اظهار کرد؛ بدیهی است با این وضعیت رکود اقتصادی، در صورت تصویب این لایحه و پیش بینی نکردن قیمت کالاهای مصرفی مشکلات فراوانی پیش خواهد آمد. این نماینده مجلس در ادامه دلیل مخالفت خود با کلیات لایحه هدفمند کردن یارانه ها را مطرح نشدن مسائل بخش تولید، صنایع و کشاورزی دانست.

گدا پروری

اقبال محمدی که در مخالفت با لایحه هدفمند کردن یارانه ها سخن می گفت، با انتقاد از عدم بحث پیرامون تورم و افزایش نقدینگی در این لایحه اظهار داشت؛ با وضعیت پرداخت یارانه ها ما گداپروری را محقق و به افزایش نقدینگی کمک می کنیم. این مساله باعث ایجاد تورم و تنبل شدن اقتصاد می شود، چگونه می توان این مساله را کنترل کرد. وی با یادآوری این نکته که مبلغی که به حساب دهک های پایین جامعه واریز می شود برای خرید کالاهای اساسی صرف نخواهد شد، گفت؛ دولت باید سرمایه گذاری های بنیادی برای دهک های پایین و مناطق محروم انجام دهد. عضو کمیسیون کشاورزی مجلس ادامه داد؛ در بخش تولید کشاورزی، افزایش قیمت حامل های انرژی در همان سال های اول مصائب و مشکلات خاصی را بر چرخه تولید وارد می کند و تعطیلی کارخانه ها را در پی خواهد داشت. محمدی اجرای تدریجی این لایحه با شیب ملایم و در چارچوب برنامه پنج ساله توسعه را خواستار شد و اظهار داشت؛ چه تضمینی وجود دارد که با اجرای این لایحه پولی که از مردم گرفته می شود در بخش یارانه ها صرف شود. جمع آوری این مقدار پول در حساب یک صندوق بدون گنجانده شدن در لایحه بودجه برای کشور ایجاد مشکل می کند. ضمن اینکه در بحث حقوق کارمندان نیز دلمشغولی هایی را پدید می آورد. این نماینده همچنین در انتقاد دیگری از این لایحه گفت؛ جامعه هدف در این لایحه مشخص نیست و باید تشخیص داده شود.

رفع تعادل ها

نادران نماینده تهران در مجلس در موافقت با لایحه هدفمند کردن یارانه ها خاطرنشان کرد؛ با تصویب لایحه هدفمند کردن یارانه ها تمامی مشکلات اقتصادی در کوتاه مدت مرتفع نخواهد شد. الیاس نادران با تاکید بر اینکه کشور از سال های گذشته در مسیر اصلاح ساختارهای اقتصادی قرار گرفته و اراده نظام بر این است که شرایط عدم تعادل در ساختار اقتصادی و آثار و عوارض تورمی مزمن و بیکاری ایجادشده باید حل و فصل شود، اظهار داشت؛ در این راستا شیوه های مختلفی برای اصلاح ساختارها مطرح شده که مجموع آنها در سیاست های کلی اصل 44 مورد توجه قرار گرفت. وی ادامه داد؛ در کنار تکان های اقتصادی ناشی از اصلاح ساختارها توجه به توانمندسازی اقشار محروم و شفاف سازی محیط کسب و کار و مشارکت بخش های دولتی در امورات اقتصادی جزء سیاست های کلی است. نادران با یادآوری اینکه برای عملیاتی کردن این قضیه باید بتوانیم علائم درستی را به سرمایه گذاران بدهیم، اظهار کرد؛ لازمه این مساله آن است که در بازار کار و انرژی و کالاها قیمت ها واقعی باشد تا به این ترتیب گردش مالی بنگاه های اقتصادی صحیح تر شود. وی افزود؛ در همین زمینه فعالیت در حوزه های نفتی، فرآورده ها و صنایع پایین دستی نفت و گاز ایجاب می کند خروجی و ورودی آن با قیمت های جهانی دیده شود. نادران با بیان اینکه دولت می توانست برای حل این مساله در یک مجموعه یارانه یی عمل کند، گفت؛ با این کار عدم تعادل ها پایدار می ماند و شفافیت نیز از محیط گرفته می شد و ایجاد انگیزه نمی شد ضمن اینکه ناامنی از اثرگذاری دولت در تعیین قیمت ها پدید می آمد. نماینده تهران با اشاره به اینکه با این لایحه بستر اجرای اصل 44 فراهم می شود، خاطرنشان کرد؛ اینکه انتظار داشته باشیم با تصویب این لایحه تمامی مشکلات مرتفع خواهد شد، چنین چیزی را شاهد نخواهیم بود و در کوتاه مدت عوارض تورمی، تنش ها و تکان های ناشی از اجرای قانون را خواهیم دید که این مساله نیز با همدلی کارشناسان و سیاستگذاران باید مرتفع شود. وی تصریح کرد؛ نمایندگان باید منافع بلندمدت را به برخی از مسائل کوتاه مدت ترجیح و به کلیات لایحه رای دهند.

تورم 20 درصدی

حسن ونایی نماینده ملایر نیز اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه ها را زمینه ساز افزایش 20 درصدی قیمت ها دانست. حسن ونایی که به عنوان مخالف کلیات لایحه هدفمند کردن یارانه ها سخن می گفت، اظهار داشت؛ بررسی کارشناسی از ابعاد مختلف موضوع مطرح است و با آینده اقتصاد کشور در ارتباط است و باید ابعاد مختلف آن مورد بررسی قرار گیرد. وی با اشاره به بحث آزادسازی قیمت حامل های انرژی ابراز داشت؛ باید در ابتدا برای اجرای آن زیرساخت های اقتصادی کشور را آماده کنیم. عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ادامه داد؛ باید در ابتدا مطمئن بود که پالایشگاه های ما این امکان را دارند که با قیمت های تمام شده حامل های انرژی را تولید و توزیع کنند. این نماینده مجلس اظهار کرد؛ باید دید آیا مردم توان پرداخت قیمت حامل ها با نرخ خلیج فارس را دارند یا خیر، یا آیا هزینه فرسودگی سیستم پالایشگاهی و سیستم توزیع برق در کشور را باید از مردم بگیریم؟ ونایی ادامه داد؛ در حال حاضر بحث های انتخاباتی به پایان رسیده و باید از نمایندگان پرسید که آیا با افزایش قیمت حامل های انرژی کارخانجات ورشکسته نخواهند شد و آیا باز هم کارخانجات ما توان رقابت با کارخانه های خارجی را دارند؟ این مخالف لایحه هدفمند کردن یارانه ها همچنین در ادامه با طرح این سوال که آیا نرخ دستمزدها در سطح کشور با قیمت بین المللی یکسان است، گفت؛ باید دید آیا قیمت های تمام شده حامل های انرژی را می توان از مردم اخذ کرد؟ وی سوالات فوق را سوالات کلیدی در این لایحه عنوان کرد و در پاسخ به این سوالات اظهار داشت؛ باید تمام این زیرساخت ها توسط دولت در نظر گرفته شود. ونایی در ادامه گفت؛ اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه ها منجر به افزایش 20 درصدی قیمت ها خواهد شد و باید این زیرساخت ها در نظر گرفته شود. نماینده مردم ملایر در مجلس در ادامه به مشکلات موجود در این زمینه و ناتوانی امکان رقابت ما با کشورهای خارجی اشاره و تصریح کرد؛ اگر ما می خواهیم این مسیر را برویم باید اول به اصلاح ساختارها پرداخت و بعد تصمیمات کلیدی و استراتژیک گرفت. دهقان عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در موافقت با لایحه هدفمند کردن یارانه ها با بیان اینکه آنچه امروز در مجلس مطرح است سال های گذشته هم مطرح بوده و بحث جدیدی نیست، گفت؛ در قانون برنامه چهارم نیز هدفمند کردن یارانه ها آمده است.به هرحال از امروز مردم ایران شاهد یک تصمیم گیری مهم در اقتصاد ایران خواهند بود. حذف یارانه ها از حامل های انرژی در حالی رخ می دهد که اصولگرایان شاخص مجلس مانند احمد توکلی و مصباحی مقدم در جلسه غیرعلنی دیروز صبح مجلس از اجرای این لایحه حمایت کرده بودند، این در حالی است که توکلی در مجلس هفتم و در اصلاحیه قانون برنامه چهارم اقدام به تثبیت قیمت هایی کرده بود که دولت خاتمی پیش بینی اصلاح آنها را به ویژه در حامل های انرژی کرده بود. اما در حالی که نرخ تورم به زیر 15 درصد رسیده بود احمد توکلی در سخنرانی ها و اطلاعیه های مرکز پژوهش های مجلس نرخ تورم بیش از 50 درصدی را- در صورت اصلاح قیمت های بنزین و گازوئیل به سطح فوب خلیج فارس- اعلام می کرد.