نمایش هملت زار وحید عوض زاده در لندن

نمایش هملت زار وحید عوض زاده در لندن

هملت زار، عنوان نمایشی است که این روزها به صورت پروژه ای تحقیقاتی در دانشگاه گلدزاسمیت لندن در حال اجراست. کارگردان هنری این برنامه وحید عوض زاده هنرمند ایرانی مقیم لندن است.

گروه نمایشی هملت زار گروهی بین المللی است از هنرمندان مهاجر از کشورهای مختلف جهان. وحید عوض زاده کار تئاتر را سالها پیش در ایران آغاز می کند. او تجربه کار با کارگردانانی چون آتیلا پسیانی را دارد. اولین کار او در سال 1997 در تهران به نام اژدهاک نوشته بهرام بیضایی به صحنه رفت.

او به دعوت یوجنیو باربا کارگردان اودن تئاتر دانمارک به این کشور مهاجرت کرد و پس از چند سال زندگی در دانمارک به لندن آمد.

هملت زار ترکیبی است از نمایشنامه هملت، نوشته ویلیام شکسپیر و مراسم آیینی زار، که با سازهای مختلف در جنوب ایران انجام می شود. بسیاری معتقدند این مراسم ریشه در آیین های میانرودان دارد و گروهی ریشه های آن را در آفریقا می دانند.

وحید عوض زاده کارگردان این نمایش می گوید: "ایده اولیه هملت زار خیلی قدیمی است و در حدود 12 سال پیش او قصد داشته این نمایش را در ایران بسازد."

اما ربط بین هملت و زار در چیست؟

وحید عوض زاده در این باره می گوید: "در مرحله اول شباهت دو فکر بود، روح بدون هملت و بادها و ارواحی که در زار هست. کم کم این فکر توسعه پیدا کرد و نقاط مشترک زیادی در آن دو پیدا شد. ضمنا در این نمایش از عناصر موسیقی و رقصی که در مراسم زار وجود دارد استفاده می کنیم."

نمایش هملت زار اواخر سال 2010 افتتاح خواهد شد و بخش های مختلف آن در طول این دو سال درمعرض دید عمومی قرار می گیرد.

آقای عوض زاده می گوید پروژه هملت زار یک پروژه نمایشی است که هدف از آن فقط ساخت یک نمایش نیست.

او در ادامه گفت: "این کار یک پروژه تحقیقی و آموزشی است که دو سال طول می کشد. بخش های مختلف دارد. بخش تمرینات و آموزش و همچنین بخش تبادل با گروه های مختلف را دارد."

آقای عوض زاده افزود: "ما از تمام مراحل کار فیلم تهیه می کنیم که در نهایت یک فیلم مستند بلند از آن ساخته می شود. در انتهای پروژه یک کتاب از آن چاپ خواهد شد. دو سمینار یکی در لندن در سال آینده و دیگری در سال 2011 برگزار می شود و همه اینها حول موضوع مهاجرت شکل می گیرد."

نمایش هملت زار، یعنی هملت و زار چه ارتباطی می تواند با پدیده مهاجرت داشته باشد.

وحید عوض زاده می گوید نمایشنامه هملت شکسپیر، را مقداری دستکاری کرده است. در نسخه اصلی هملت را به انگلستان می فرستند تا او را بکشند ولی او نامه را عوض می کند و به دانمارک برمی گردد تا انتقام بگیرد.

او در ادامه گفت: "کل نمایش هملت زار ما، در این سفر دریایی اتفاق می افتد. هملت در نسخه اصلی شکسپیر ،سوار یک کشتی می شود که متعلق به دزدان دریایی است و به دانمارک برمی گردد. در نسخه ما کشتی دزدان دریایی تبدیل شده به کشتی ای که مهاجران غیرقانونی را قاچاقی به کشورهای اروپایی می آورد."

آقای عوض زاده همچنین گفت: "در این صحنه هملت با مهاجران غیرقانونی برخورد می کند و از آنجا که اینها نه پول و نه غذا دارند و توسط قاچاقچیان وسط دریا گم شده اند، نمی دانند که با این آدم مریض-هملت- چه کار کنند، جز اینکه یک مراسم زار برایش برگزار کنند."

او افزود: "ما از طریق مراسم زار و ارواحی که از وجود هملت بیرون می آید، بخش هایی از داستانی که شکسپیر نوشته را به شکل پاره پاره می بینیم."

در زمان تمرین بازیگران هر کدام به زبان مادری قصه خودشان را روایت می کنند.

آقای عوض زاده در رابطه با استفاده از زبان های مختلف در کار می گوید: "در حال حاضر در بخش تحقیق هستیم. در نوع کاری که من انجام می دهم خیلی مهم است که بازیگران از زبان مادری خودشان استفاده کنند. چرا که زبان در این کار فقط ابزار اطلاع رسانی نیست، بلکه ابزاری است برای بازیگر که در خودش جستجو کند. جستجویی که به گذشته و تاریخ اش برمی گردد."

او افزود: "اینکه این زبان ها داخل نمایش می شود یا نه، هنوز نمی دانم. اگر قرار است اطلاعاتی به تماشاگران یک نمایش منتقل شود ، مسلما اهمیت زبان در آنجا مهم خواهد بود."

در هر حال این نمایش قرار است سال آینده آماده و در کشورهای مختلف نمایش داده شود. شاید این گروه بین المللی که بازیگرانش از کشورهای مختلف دنیا هستند، موهبتی باشند که در هر کشور بخشی از نمایش به زبان همان کشور اجرا شود.

تا ساخته شدن این نمایش نیز تماشاگران گام به گام شاهد شکل گیری آن هستند. تماشاگران در تمرین های بازیگران در کارگاه های مختلف حضور دارند، تا چگونگی شکل گیری بازی، زبان، فرم، دیالوگ و همه اجزا نمایش را نظاره کنند و شاهد آزمون و خطاهای آن باشند.

حال باید دید کارگردان، آن هم کارگردانی که تا پیش از این به جز عوامل صحنه، حضور هیچ شخصی را در حین تمرین پذیرا نبود از تقسیم این تجربه با تماشاگر چه هدفی را دنبال می کند.

وحید عوض زاده می گوید: "برایم سخت بود خودم را متقاعد کنم که برای این کار، آدم هایی را بیاورم که مدام دور و برمان هستند و ما را تماشا می کنند. یادداشت می نویسند و نظر می دهند. ولی دلیل داشتن این آدم ها در روند کار به خاطر نمایش نیست به خاطر کل پروژه است."

او در ادامه گفت: "برای اینکه همان طور که گفتم ساختن این نمایش بخشی از کار است و به همین دلیل تبادل نظر با آدم های مختلف برایمان مهم است. هم در زمینه موضوع مهاجرت و هم از نظر کار تکنیکی."

وحید عوض زاده بعد از خروج از ایران به دانمارک مهاجرت می کند و پس از چند سال زندگی در این کشور، تصمیم به مهاجرت دوباره ای می گیرد و این بار انگلستان را انتخاب می کند و در حال حاضر مقیم لندن است. به همین علت همیشه تاثیر مهاجرت در آثار او مشهود است.

آقای عوض زاده می گوید: "زمانی که ایران را ترک کردم در یک شب تمام زندگیم دگرگون شد. تاثیر این اتفاق نه تنها در این پروژه بلکه در اغلب کارهایی که من در این سالها انجام دادم چه نمایشگاه عکس، چه آنچه نوشتم و چه در نمایش هایم خیلی مهم بوده است و تاثیرش کاملا هویداست."

پروژه تحقیقاتی نمایش هملت زار تا 25 ام ماه آگوست در دانشگاه گلدزاسمیت لندن اجرا خواهد شد.