ماهنامه «خیمه»، نشریهای مورد حمایت «سازمان تبلیغات اسلامی» است که بیشتر به موضوعاتی درباره «هیاتهای مذهبی» میپردازد. این نشریه در صفحات نخستین آخرین شماره خود، «هویت هیات» را بررسی کرده است. در این بخش حجتالاسلاموالمسلمین سیدعباس لاجوردی، مدیرموسسه تحقیقاتی ـ فرهنگی انتشارات «لیلهالقدر» در این باره گفته است: «در واقع دین در هیات، دین اجتماعی است... هیات بهترین حزب برخاسته از ایمان، عشق و فداکاری است؛ یعنی بهترین جاست. در واقع هیات در متن جامعه، یک جامعه دینی کوچک هستند و به نوعی هیات یک جور تحزب عشقی است. قویترین و غنیترین نوع دموکراسی در هیات وجود دارد؛ زیرا پایه و اساس آن آرمانها و دغدغههای مشترک است و در انجام کارهای آن هیچ اجباری نیست.»(ص 5) در صفحه بعدی، فردی دیگر به نام «حاج علی مالکینژاد» از مداحان درباره هویت هیاتهای مذهبی سخن گفته است: «خوشبختانه به برکت انقلاب و دفاع مقدس، پیشرفتهای فرهنگی خوبی صورت گرفت اما در گذشته اخلاص در هیات بیشتر بود و حرف اول را میزد... در گذشته حفظ حرمتها بیشتر بود... امروزه هیات دچار بحران شدهاند و خیلی از هیاتها 2 ماه بعد از تاسیس از هم میپاشند و اعضای آن هیاتی دیگر تشکیل میدهند و با زیر سوال بردن هیات قبلیشان به غیبت و تهمت میپردازند.» او سپس پیشنهاد میدهد: «باید با تلفیق چند هیات با همدیگر از تکثر هیات جلوگیری کنیم... باید چند شخص باتجربه و مسوول به خصوص روحانی در هیات حضور فعالانه داشته باشند. عدهای مغرضانه میخواهند هیات را از روحانی خالی کنند...» مالکینژاد در ادامه گفتوگوی کوتاه خود به آسیبهای دیگر هیاتهای مذهبی اشاره میکند و میگوید: «قدم هیات محل حل مشکلات بود، ولی الان بعضی از هیات خودشان منشأ اختلاف و مشکل شدهاند... در گذشته مسوولان هیات کمترین خطا را داشتند و از جایگاه خوبی در میان مردم برخوردار بودند... در حال حاضر هم اگر گاهی مشکلی پیش میآید، از حرمتشکنی است.»(ص 6)
انتقاد از برخی رفتارها در اعتکاف
نشریه «خیمه» در بخشی دیگر این شماره خود، به موضوع «اعتکاف» پرداخته و با «علیرضا تکیهای»، رئیس ستاد اعتکاف قم گفتوگو کرده است. او با ارائه تاریخچهای از این مراسم مذهبی و نحوه انجام آن، به انتقاد نسبت به اجرای این مراسم در برخی محلها میپردازد و میگوید: «متاسفانه گزارشهایی دریافت میشود، مبنی بر اینکه در بعضی از محلهای اعتکاف رعایت قداست این موضوع به حد کمال صورت نمیگیرد و برنامهریزی دقیق برای بهرهبرداری کیفی از اعتکاف و ایجاد خلوت انسان با خدا صورت نمیپذیرد... عدهای به جای پرداختن به نماز و اعمال ارزشمند این ایام به گفتوگو با اطرافیان میپردازند و گاهی اوقات را به بطالت میگذرانند...» (صص 13 – 10)
پروندهای برای مداحان
این نشریه در لابهلای صفحات خود به پروندهایچالشبرانگیز پرداخته است که نویسنده آن هم در ابتدای گزارش شرح ماوقع آن را ارائه میکند؛ این موضوع «دستمزدهای بالای برخی از مداحان» است. نویسنده گزارش ابتدایی این پرونده میپرسد: «چرا افرادی برای 15 دقیقه مداحی دو فیش حج عمره دریافت میکنند یا افرادی که برای دهه اول محرم حدود 10 میلیون تومان پول میگیرند، حاضر به دفاع از خود در برابر منتقدانشان نیستند؟!» او سپس بااشاره به یکی از منبریهای مشهور مینویسد: «کاش میشد نام آن روحانی برجستهای که برنامهاش را به صورت مستمر از تلویزیون میبینیم، عنوان کنیم. ولی اینجا تنها به گفتهاش بسنده میکنیم: به شما چه مربوط که در این مسائل دخالت میکنید؟ این یک مساله شخصی است. اگر کسی حقوق شما را بپرسد، خوشتان میآید؟» یکی از مسوولان هیاتها در این گزارش گفته است: «موضوع دستمزد بالای تعدادی از مداحان چند سالی است که آغاز شده و تا چند سال پیش اصلا چنین چیزی مشاهده نمیشد. علت اصلی آن نیز چشم و همچشمیهای تعدادی از هیاتهای مذهبی در کاشان بود که با نرخهای نجومی که گاه نرخ یک دهه آن برابر کل دستمزد یا صله یک مداح در طول یکسال یا حتی بیشتر بود، این رویه و بدعت غلط را در جامعه مداحی بنیان گذاشتند...»(ص 16)
در مقابل، یکی از مداحان در یادداشتی جداگانه، بخش از اشکالات را به «صداوسیما» منتسب میکند و مینویسد: «صداوسیما در جریان پخش برنامههای نوحه و عزاداری عملکردی منصفانه ندارد و به طور مساوی در اختیار همه مداحان نیست. شرایط طوری است که من میتوانم بگویم که در جریان مداحی نوعی تشکیلات خاص وجود دارد... اگر جلوی کسانی که شأن مداحی ندارند، گرفته نشود، هیاتهای ما در آینده، روح و معنویت نخواهند داشت.» (ص 17)
پناهیان: در دادن صله به مداحان خسیس نباشیم
البته در این پرونده، «علیرضا پناهیان» منبری مشهوری که چند سالی هم در اعتراضهای سیاسی در قم نقش پررنگی داشت، معتقد است که باید از مداحان بیش از سخنرانان تقدیر شود و ادامه میدهد: «این بد است که مداحان صله را خود تعیین کنند ولی بدتر از آن این است که افراد مذهبی وظایف خودشان را در این خصوص نشناسند و تنگنظرانه در این خصوص عمل کنند.» او زیاد بودن دستمزد مداحان را طبیعی میداند و راهکار آن را داشتن شغل دومی برای آنان عنوان میکند. پناهیان دلیل رقمهای نجومی دستمزد برخی از مداحان را اینگونه تشریح میکند: «در برخی از مجالس برای برخی از امور تشریفاتی زاید یا برخی از مخارجی که چندان ضرورت ندارد، میلیونها تومان خرج میشود، ولی برای دادن 100 یا 200 هزار تومان به ذاکر اهل بیت(ع) خساست به خرج داده میشود این هم نوع دیگری از بیمعرفتیهاست که خیلی از ذاکران اهل بیت(ع) دیدهاند و شاید به این راه کشیده شدهاند که نرخهای نجومی تعیین کنند.» (صص 21 – 18)
افروغ: ما مکتب صلح هستیم
ماهنامه خیمه در این شماره به سلسله گفتوگوهایش درباره «امام حسین در عصر حاضر» پرداخته است و به سراغ «عماد افروغ» رفته است. او هم خطر امروز را «تقلیل امر به معروف و فراموشی حاکمان» دانسته است: «عدهای امر به معروف و نهی از منکر امام حسین(ع) را به روابط اجتماعی مردم با مردم تقلیل میدهند؛ یعنی تذکرهای روزمرهای که مردم به همدیگر میدهند. غفلت از تذکرها و نصیحتهایی که مردم میتوانند به اصحاب قدرت و رهبرانشان داشته باشند. ما باید این درس را بگیریم که اینقدر امر به معروف و نهی از منکر را تقلیل به مسائل جزئی ندهیم. یک وجه این امر به معروف و نهی از منکر نصیحت ائمهمسلمین است. بنابراین تفسیری از ولایتفقیه به دست ندهیم که این امر به معروف و نهی از منکر از مردم گرفته شود.» افروغ سپس به ریشههای قیام امام حسین(ع) و صلح امام حسن(ع) اشاره کرده و گفته است: «ما مکتب صلح هستیم. ما اهل این نیستیم که بخواهیم در زمان غیبت جهاد ابتدایی داشته باشیم...» او ادامه داد «ماکیاولیستهایی داریم که لباس دین پوشیدهاند در کنار اینها هم یکسری متحجر داریم. به نظر من اگر متحجرین و سطحیاندیشان نبودند، این قدرتطلبان و رندان دنیاگرا توفیق چندانی به دست نمیآوردند.» (صص 49 – 48)
در ادامه مباحث ارائه شده از سوی نشریه «خیمه»، میتوان به «نگاه کلامی به بحث نذر»(صص 55-53)، مقالهای از یک ایرانشناس فرانسوی درباره «حسینیه در ایران» (صص 61-60)، «خرافههای مدرن در تلفن همراه» (ص 73) و «برنامههای رادیویی در قبل از انقلاب اسلامی» (ص 76) اشاره کرد که هرکدام از این مباحث را بازگو و نشر دادهاند.
محمد فقیه
|
|
|
|
|
|
|
|
|