محتوای بودجه ۸۸ خنده دار است ؛ دولت بودجه را به آب بسته است

دکتر محمد طبیبیان، معاون سابق سازمان برنامه و بودجه :

محتوای بودجه 88 خنده دار است

مجموع فاکتورهایی که کارشناسان اقتصادی پیش رو دارند، آینده اقتصاد ایران را برای سال 88 مبهم و غیرقابل پیش بینی کرده که این امر برنامه ریزی برای فعالان اقتصادی و به ویژه سرمایه گذاران را مشکل کرده است.

به گزارش خبرنگار انتخاب، به همان اندازه که دولت اصرار دارد سال 88 سال تحول اقتصادی باشد، برای کارشناسان و فعالان اقتصادی سال آینده سال چندان روشنی نیست، زیرا مشخص نیست متغیرهای درونی و بیرونی اقتصاد چه سرنوشتی را برای آن رقم خواهند زد. نشانه ها و دلایل این قضاوت آشکار است.

سال آینده دولت اجرای طرح تحول اقتصادی را در دستور کار غیررسمی خود قرار داده، حال آنکه هنوز مجلس حتی نظر ابتدایی و کلی خود در این باره را اعلام نکرده است و سرنوشت این متغیر بسیار اثرگذار در هاله ای از ابهام قرار دارد. دومین مسأله که در بخش متغیرهای بیرونی قرار می گیرد، کاهش قیمت نفت و وضعیت آشفته اقتصاد جهانی است که برخلاف افکار دولتمردان، آثار آن بسیار سریعتر از آنچه تصور می شود، به اقتصاد ایران رسیده است. با این حال متغیر سومی به نام لایحه بودجه 88 هم هست که محتوای آن وضعیت اقتصادی سال آینده کشور را مبهم می سازد.
دکتر محمد طبیبیان، معاون سابق سازمان برنامه و بودجه نیز محتوای غیرقابل اتکای لایحه تازه تسلیم شده بودجه 88 به مجلس را چالشی برای رونق کسب و کار در سال آینده ارزیابی می کند.

وی به خبرنگار ما می گوید: محلهای درآمدی که دولت برای جبران کاهش درآمد ناشی از فروش نفت خام پیش بینی کرده، چنان خوشبینانه است که در برخی موارد لبخند بر لب انسان می آورد.

طبیبیان افزود: شما نگاه کنید، سهم درآمدهای مالیاتی در تأمین هزینه های جاری بودجه 45 درصد رشد دارد که رشدی بی سابقه چه در قبل از انقلاب و چه دوران انقلاب محسوب می شود. حال سؤال اینجاست با وجود رکود تورمی که ما در کشور داریم، تحقق این درآمد چگونه یک ساله امکانپذیر است؟ اصلاً امکان وصول آن هست؟ قطعاً اصرار بر تحقق این درآمد چالشهای سیاسی، اقتصادی، امنیتی به دنبال دارد.

وی افزود: مسأله دیگر سهم درآمدهای غیرنفتی مشتمل بر مالیاتها در تأمین 93 درصد هزینه های جاری است. این حرف واقعاً خنده آور است. وقتی صادرات ما در وضعیت خوب خودش بود ما به این آرزو نرسیدیم حالا که صادرات و تجارت ما متأثر از بحران جهانی خوابیده است، می خواهیم یک ساله به چنین رشد نجومی برسیم؟

این کارشناس تصریح کرد: در مجموع به عقیده من الزامات درآمدی بودجه 87 غیرقابل تحقق است و پا فشاری احتمالی دولت بر وصول آن چشم انداز فعالیتهای تولیدی و مولد اقتصاد را برای سال 88 مبهم می کند، زیرا در این شرایط سرمایه گذار و تولید کننده عطای فعالیت اقتصادی را به لقایش می بخشد و به اصطلاح روی سرمایه اش می خوابد تا سال 1389 چه پیش آید.

دکتر سعید شیرکوند، معاون وزیر اقتصاد دولت هشتم :

 دولت بودجه را به آب بسته است

به گزارش خبر نیوز ،با وجود اینکه رئیس‌جمهور هنگام ارائه بودجه 88 به مجلس شورای اسلامی از انجام «کار و پیش‌بینی‌های بسیار دقیق» در مراحل تنظیم بودجه سخن گفت اما برخی کارشناسان معتقدند دولت بدون توجه به واقعیت‌های موجود این لایحه را تنظیم و اعداد و ارقامی را که امکان تحقق آن در شرایط خاصی محتمل است در بودجه گنجانده است. بر این اساس لحاظ کردن «25 درصد از منابع حاصل از هدفمند کردن یارانه‌های انرژی» در بودجه عمومی که لایحه آن در مجلس در دست بررسی است و هنوز تصمیم خاصی در مورد آن اتخاذ نشده نشانه‌های تنظیم غیرواقع‌بینانه لایحه بودجه 87 محسوب می‌شود.

دکتر سعید شیرکوند، معاون وزیر اقتصاد در دولت خاتمی در این ارتباط می‌گوید: «اعداد در لایحه بودجه 88 غیرواقعی است یعنی دولت در هزینه‌های جاری خود هزینه‌های حامل‌های انرژی را حذف و در عین حال درآمدی 25 درصدی حاصل از هدفمند شدن یارانه این حامل‌ها برای خود متصور شده است».

او می‌گوید: «این کار غیرمتعارف که در هیچ دولت و بودجه‌ای سابقه نداشت گویای آب بستن دولت به بودجه است».

استاد دانشگاه تهران که با خبرنگار اقتصادی آفتاب گفتگو می‌کرد توضیح داد:‌ «هر سال در لایحه بوجه در ستون هزینه‌های دولت

رقم بزرگی در حدود 10 تا 11 هزار میلیارد تومان برای حامل‌های انرژی می‌آمد که در بودجه 88 حذف شده است».

دکتر شیرکوند می‌افزاید: «دولت بخش مربوط به پرداخت‌ها برای حامل‌های انرژی را که یارانه دولت تلقی می‌شود حذف کرده و در مقابل با فرض افزایش قیمت این حامل‌ها، 25 درصد درآمد حاصل از آن را به بودجه اضافه کرده است».

معاون وزیر اقتصاد دولت خاتمی خاطرنشان کرد: «در سند بودجه سنوات گذشته هیچ‌گاه درآمدی از محل حامل‌های انرژی وجود نداشت اما در این بودجه این درآمد آمده است. این در حالی است که مجلس هنوز هیچ تصمیمی در مورد یارانه‌ها و لایحه آن که به تازگی به مجلس ارائه شده و کمیسیون‌ها در حال بررسی آن هستند نگرفته است که دولت بتواند بر روی درآمد آن حساب باز کند».

به گفته او لایحه بودجه 88 مجموعه‌ای از ارقام است که در تحقق آن تردید جدی وجود دارد.

نفت 70 دلاری نیاز حداقلی بودجه 88

استاد دانشگاه تهران می‌گوید: «اساساً دولت در این لایحه با ساده‌انگاری و ساده‌سازی سعی کرده که با کم و زیاد کردن اعداد به تراز بودجه دست یابد. در این میان این وظیفه مجلس است که با دقت و حساسیت ویژه‌ای هر آنچه که واقعیت دارد در بودجه بنویسد تا از این طریق کسری واقعی بودجه مشخص و برای آن چاره‌اندیشی مشخصی شود».

به اعتقاد شیرکوند نمی‌توان با بازی با اعداد و یا عددسازی اقدام مثبتی در جهت تنظیم سند بودجه کشور انجام داد.

معاون وزیر اقتصاد دولت خاتمی می‌گوید: «برای ارزیابی بودجه سال آینده باید آن را با عملکرد بودجه سال جاری مقایسه و بر اساس واقعیت‌های موجود تنظیم کرد. در این میان نمایندگان مجلس می‌توانند با شفاف‌ و واقعی ساختن ستون درآمدها و ستون هزینه‌های جاری و عمرانی تعهدی را برای اجرای قانون بودجه ایجاد کنند».

او تاکید می‌کند: «بودجه 88 خیال‌پردازانه و غیرواقعی است و امکان تحقق آن وجود ندارد درحالی که قانون بودجه باید به گونه‌ای تنظیم شود که خط و مشی اجرایی آن از نظر درآمد و هزینه‌ها، میزان توفیق و عدم توفیق آن را مشخص کند».

او به این سوال که چرا لایحه بودجه 88 به گونه‌ای تهیه شده که تحقق برخی ارقام آن به تصمیمات و تحولات آینده متکی است این‌گونه پاسخ می‌دهد: «تنظیم بودجه‌ای که اتکای آن به درآمدهای نفتی بسیار شدید و انکارناپذیر است در شرایطی انجام شده که قیمت نفت به سرعت کاهش و از بالای140 دلار به حدود 35 تا 40 دلار رسیده است».

این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: «دولت در زمانی که قیمت نفت فراتر از 140 دلار بود اگر حساب ذخیره ارزی را تقویت می‌کرد اکنون که با کاهش شدید قیمت نفت مواجه‌ایم می‌توانست در یک شیب منطقی اداره امور اقتصادی کشور را به دست گیرد ولی کاهش درآمدهای نفتی از حدود 80 تا 90 میلیارد دلار به 35 میلیارد دلار نوعی شکست در برنامه‌ها ایجاد کرده است بنابراین دولت برای سرپوش گذاشتن بر مصارف بی‌رویه ارزی خود در گذشته، با عددسازی و آب‌بستن به بودجه 88 سعی در طبیعی جلوه دادن وضعیت دارد».

به گفته شیرکوند حساب ذخیره ارزی نیز که بخش قابل توجهی از موجودی آن بدون توجه و بی‌محابا مورد مصرف قرار گرفته در این شرایط قابل اتکا نیست و نمی‌توان از آن برای جبران و پوشش کسری واقعی بودجه بهره برد.

او می‌گوید: «یک تیرانداز در تیراندازی خود سعی می‌کند مرکز سیبل را هدف‌گیری و تیراندازی کند در این صورت میزان موفقیت او مشخص می‌شود. اما اگر در ابتدا تیر انداخته شود و بعد به دور آن سیبل کشیده شود و اعلام شود که تیر به هدف خورده در واقع اقدامی برای فرار از ارزیابی دقیق و واقعیت انجام شده است. اکنون که به دلیل عدم ذخیره‌سازی درآمدهای سرشار نفت و مصرف بی‌رویه آن در گذشته و کاهش بهای نفت فاصله زیادی تا برنامه‌ها و اهداف آن ایجاد شده، تنظیم بودجه خیالی به مثابه کشیدن خط یا سیبل به دور تیر خارج از هدف است».

به اعتقاد معاون اسبق وزارت اقتصاد و دارائی با تنظیم بودجه واقعی می‌توان وضع موجود را ارزیابی، کاستی‌ها را مشخص و برای آن چاره‌اندیشی و برنامه ریزی کرد در حالی که گنجاندن ارقام خیالی در بودجه به منظور پوشش اشتباهات گذشته فایده‌ای برای کشور در شرایط بحران مالی جهان ندارد.

او می‌گوید: «با این وجود نمایندگان می‌توانند با بررسی‌های دقیق، شفاف‌سازی و واقعی کردن لایحه بودجه 88 جایگاه و هویت قانونی سند بودجه را حفظ کنند».

این کارشناس درباره اینکه رئیس‌جمهور کاهش قیمت نفت را فرصت مناسبی برای کشور و کاهش اتکا بودجه به درآمدهای نفتی می‌داند گفت: «البته این شرایط می‌تواند مناسب باشد اما دولتی که با درآمد نفت بشکه‌ای 140 دلار نتوانست در دستیابی به برنامه‌های کشور و تقویت حساب ذخیره ارزی توفیقی کسب کند بعید است که با وجود بحران مالی جهانی و با چالش‌ پیش‌روی کشور و کاهش شدید درآمدهای نفتی از این وضع به عنوان فرصت استفاده کند».