امارات صید ماهی در دریای عمان و خلیج فارس را ممنوع کرد
امارات صید ماهی در دریای عمان و خلیج فارس را ممنوع کرد
،افزایش نگرانی ها نسبت به آلوده بودن ماهی ها
مردمان جنوب کشور از بندرلنگه تا سواحل قشم این روزها دریا را سرخ می بینند. ماهیان مرده به ساحل می آیند و مردان دریا هر روز از هوای دگرگونی حرف می زنند که پیش از این سابقه نداشته است.دلیل این سرخی آب که به آن کشند غجزر و مدف سرخ می گویند، رشد جانداران میکروسکوپی دریا است که همزمان با غنی شدن آب دریا از مواد غذایی به ویژه در پایان تابستان به وجود می آید.
کارشناسان محیط زیست دریایی می گویند این پدیده بیش از سه روز طول نمی کشد اما 110 کیلومتر از آب های خلیج فارس بیش از یک ماه است که اسیر این پدیده طبیعی شده.
ورود فاضلاب های شهری و صنعتی و پساب های کشاورزی حاوی کودهای شیمیایی به رشد این پدیده کمک می کند، این کودها حاوی مقدار زیادی فسفات و ازت هستند که وقتی وارد آب دریا می شوند پدیده غنی شدن آب دریا و در صورت تداوم نیتریفیکاسیون را به دنبال دارند. هر قدر میزان ورود فاضلاب بیشتر باشد غنی ترشدن آب دریا و به دنبال آن شکوفایی پلانکتونی بیشتر است. کشند سرخ در صورت تداوم در دراز مدت باعث نرسیدن نور به مرجان ها شده و علاوه برتلف شدن آبزیان، مرجان های موجود در خلیج فارس و اطراف جزیره کیش را به تدریج سفید و نابود خواهد کرد. دخالت انسان در محیط زیست و آلودگی آب از دلایل اصلی این گونه پدیده ها عنوان می شود. اقداماتی که در سواحل جنوبی ایران و امارات باعث کشته شدن آبزیان شده است.
زلزله یا کشند سرخ
«دریا از همون روزای اول که زلزله اومد عوض شده، ناخدا علی هم که برای صید رفته بود، می گفت: «قیامت بود. دریا به هم می پیچید و بالا می رفت به زحمت لنج رو به ساحل رسوندم.»
شایعه ارتباط سرخی آب دریا با زلزله اخیر قوت گرفته است. الهام مهرنیا هنوز مطمئن نیست اما او هم حرف های ناخدا علی را شنیده و تصویر گرداب و گردباد دریایی را در موبایل همسایه ها دیده است: «از شب چهار آبان که زلزله پنج ریشتری لنگه و بندر کنگ را لرزاند مردم فکر می کنند این تغییرات به زلزله مربوط می شود و ممکن است نشانه ای از زلزله آینده باشد.»
مصطفی محمد الطائب رئیس برنامه حفاظت از آبزیان و گونه های دریاییIUCNدر خاورمیانه در گفت وگو با ایسنا درباره پدیده کشند سرخ می گوید: «هنوز علت اصلی بروز شکوفایی جلبکی (کشند قرمز) در جهان مشخص نشده است اما گفته می شود یکی از علل مهم در این زمینه افزایش دما و ورود مواد شیمیایی نظیر نیترات و فسفات به دلیل فعالیت های انسانی است.»
وی ادامه می دهد: «در بخش فعالیت های انسانی، ورود فاضلاب انسانی و زه آب کودهای شیمیایی که عمدتاً غنی از فسفات و نیترات هستند در پی افزایش حرارت موجب شکوفایی جلبکی می شوند.»
او ذرات معلق غنی از آهن را یکی دیگر از عوامل ایجاد شکوفایی جلبکی در جهان می داند: «این ذرات از بیابان های وسیع نظیر بیابان «صحرا» در آفریقا منتج شده و با ورود به دریاها به ایجاد این پدیده کمک می کند. از سوی دیگر پدیده تغییرات آب و هوایی در مقیاس های بزرگ نظیر ال نینو نیز در بروز آن نقش دارد. موجودات زنده دریایی که اکثراً میکروسکوپی و بدون خطرند، غذای اصلی و اولیه جانداران دریایی محسوب می شوند و حیات جانداران آبزی به آنها بستگی دارد. این در حالیست که گونه هایی از فیتوپلانکتون ها و سیانوباکتری ها که بدون خطر هستند به علت افزایش شمار جلبک های مضر دریایی در معرض خطر نابودی کامل قرار دارند که این مساله خود موجب بروز اثرات مخرب بر زندگی دیگر جانداران دریایی می شود.»
الطائب می افزاید: «افزایش رشد جلبک ها مضر می تواند باعث تولید سم در حجم وسیع شود و این سم بالقوه در بعضی موارد می تواند بر جانداران تک سلولی دریاها اثر نامطلوبی بگذارد. چرا که این جلبک ها هم برای زندگی انسان ها مضر هستند و هم سبب مرگ ومیر دیگر جانداران دریایی می شود. این جلبک ها مضر بر حیات ماهی ها، جوامع ساحلی، پرندگان دریایی و پستانداران دریایی تاثیر منفی می گذارند. از سوی دیگر جلبک های مضر به علت توانایی در حرکت از محل اصلی زندگی خود می توانند به محل زیست مرجان های دریایی رفته و از آنها به عنوان میزبان استفاده کنند. جلبک های مضر بیشتر از طریق ورود مواد شیمیایی به داخل رودخانه ها و دریاچه ها پدید آمده و تعادل زیستی آب ها را به هم می زنند.»
نشانه های هشدار
محمود خسروی کارشناس ارشد محیط زیست که در بندرعباس ساکن است، می گوید: «نکته مهم این است که باید به ساکنان سواحل جنوبی نسبت به این پدیده اطلاع رسانی می شد تا باعث وحشت شان نشود. همین طور باید مدتی صید را در این سواحل ممنوع می کردند که این اتفاق نیفتاد. از هفتم مهرماه سال جاری تا امروز آب های ساحلی استان هرمزگان سرخ رنگ است و این پدیده تاکنون سبب مرگ ومیر ماهیان مرجانی و شیلاتی زیادی در سواحل این استان شده است.»
وی ادامه می دهد: «از سال 1369 به بعد تاکنون هیچ یک از کشندهایی که در این آب ها رخ داده است به این اندازه سبب مرگ ومیر ماهیان مرجانی و شیلاتی نشده و مدت زمان و فراگیری آن به این اندازه وسعت نداشته است.»
او می افزاید: «با وجود کاهش شدت این پدیده و مرگ ومیر ماهی ها پایش فیتوپلانکتون و آب شناسی آب های ساحلی خلیج فارس به خصوص استان هرمزگان ضروری است تا از مرگ ومیر بیشتر موجودات دریایی به ویژه گونه های تجاری آن جلوگیری شود.»
به گفته خسروی خبری از مسمومیت آبزیان و افرادی که از آبزیان صید شده در مناطق پلانکتومی استفاده کرده اند یا در محدوده آن شنا کرده اند، منتشر نشده است اما توصیه شد در صورت مصرف ماهی، پیش از طبخ ماهی، پوست آن شسته و محتویات داخلی و آبشش های ماهی دور ریخته شود.
این کارشناس محیط زیست معتقد است براساس بررسی های علمی مداخله انسان در طبیعت و آلودگی های ناشی از فعالیت های انسانی و صنعتی و نفتی در رشد و گسترش این پدیده جلبکی تاثیرگذار است پس باید بخشی از هزینه های صنایع فعال در حاشیه خلیج فارس به رفع آلودگی و پیشگیری از آلودگی اختصاص یابد و مسائلی چون آلودگی های حاصل از اسکله هایی چون شهید رجایی که بارها به آن اشاره شده، جدی گرفته شود.
در هفدهمین روز از آبان ماه امسال نیز لاشه ماهی های تلف شده در نواری به طول دو کیلومتر در سواحل بندرعباس در محله سرو و پشت شهر دیده شد.
مدیرکل اکوبیولوژی دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به مهر گفت: «تلف شدن ماهی ها به دلیل بلوم پلانکتونی گونه ککلودینیوم بوده که مخاط ژلاتینی ترشح می کنند و این مخاط ژلاتینی روی برانشی ماهی ها را گرفته و باعث خفگی آنها می شود.»
صدیقی با اشاره به اینکه تاثیر این بلوم پلانکتونی روی صدف های خوراکی بیشتر است، می گوید: «سموم «کشند» های قرمز در بافت بدن صدف های خوراکی نفوذ می کند.»
مهر نوشت: «برخی از کارشناسان معتقدند از طریق صدف های خوراکی امکان انتقال سم یا بیماری وجود دارد. با این همه تاکنون خبری مبنی بر سرایت این سم یا بیماری به بدن انسان در ایران منتشر نشده است.»
بر اساس گزارش های منتشر شده در سال 84 حدود 20 تن ماهی در منطقه جاسک و 100 تن ماهی در سال 2001 میلادی در کویت بر اثر پدیده کشند قرمز تلف شده اند.
کارشناسان توصیه می کنند با توجه به پدیده شکوفایی جلبکی (کشندقرمز) که موجب مرگ ومیر آبزیان شده است مردم ازمصرف سر و کله آبزیان و برانشی و آبشش و امعا و احشای ماهیان و خوردن صدف خودداری کنند.
از سوی دیگر رئیس سازمان محیط زیست استان هرمزگان در سمیناری که با موضوع کشند سرخ برگزار شد، گفت: «شکوفایی جلبکی و پدیده کشنده قرمز از جمله پدیده هایی است که در اثر شرایط محیطی (تغییر فصل، کاهش دمای هوا و آب دریا و متلاطم شدن آب دریا، افزایش مواد مغذی و فلزات سنگین، افزایش اکسیژن محلول آب و...)، فعالیت های انسانی نظیر مناطقی که با آلودگی فاضلاب انسانی، صنعتی، آب توازن شناورها، آلودگی های نفتی و سایر آلودگی ها ایجاد می شود و موجب تضعیف و تلفات ماهیان و سایر آبزیان می شود. در عین حال بعضی از گونه ها به علت سمی بودن، سمومی را به زنجیره غذایی منتقل می کنند که از طریق شبکه غذایی به سایر موجودات از جمله انسان ها می تواند سرایت کند.»
صید ماهی در امارات ممنوع شد
مرگ مشکوک هزاران ماهی در سواحل امارات که به پدیده کشند سرخ مربوط می شود باعث شد دولت این کشور از ماه پیش صید ماهی را در بندر متوقف کند.
وزارت محیط زیست و آب امارات صید ماهی در این مناطق را تا زمان انتشار گزارش دلایل مرگ ماهیان در سواحل این کشور ممنوع کرد.
وزارت محیط زیست و آب امارات، کمیته های تخصصی برای بررسی دلایل مرگ این ماهی ها تشکیل داده است. این وزارتخانه همچنین مصرف ماهی های صید شده در این سواحل را ممنوع کرده با اینکه این اقدام وزارت محیط زیست و آب امارات اعتراض صدها ماهیگیر را در پی داشته است.
از سوی دیگر امارات در حال حاضر درصدد ساخت جزایر مصنوعی است که نمی توان از تاثیرگزاری آن بر منطقه چشم پوشید. خسروی کارشناس ارشد محیط زیست می گوید: «به جز تشکیل کمیته ملی باید یک گروه منطقه ای هم آلودگی های خلیج فارس را در کنترل داشته باشد.»
کارشناسان معتقدند استمرار این پدیده می تواند باعث کم شدن اکسیژن و حتی عاری شدن آب از اکسیژن شود و نه تنها ماهی ها بلکه کلیه آبزیان را در معرض نابودی قرار دهد. در آسیای جنوب شرقی در کشور هایی مثل ژاپن و کره آسیب زیادی به اکوسیستم آبی وارد کرده و گروه های تحقیقاتی برای مبارزه با کوکلودینیم تشکیل شده است. باید به مردم اطلاع رسانی شود و با نام مخفف کوکلو به مردم معرفی شده و ما هم می توانیم یک نام بومی و ساده تر برای آن بگذاریم. چون این مهمان ناخوانده خواهد ماند و باید شناسایی و به مردم معرفی شود. در گزارش های مربوط به اینگونه پدیده ها در سایر کشور ها گفته شده که وقتی کشند سرخ در یک منطقه غایب می شود در منطقه ای دیگر ظاهر می شود و مدام در حال حرکت از جایی به جای دیگر است.
نفتکش هایی که می آیند و می روند
چندی پیش سازمان ملل در امور محیط زیست اعلام کرد: «75 درصد از نفتی که به دریاها نشت می کند در خلیج فارس اتفاق می افتد. نشت نفت به دریا در سال 1991 و در پی جنگ عراق و کویت، میلیون ها دلار به منطقه خسارت وارد کرد و موجب شد که بیش از چهار میلیون دلار برای بررسی تاثیر این فاجعه روی زندگی دریایی هزینه شود.»
به گزارش سازمان ملل، ارتش آمریکا هم در آن دوره مسوول بروز فجایع زیست محیطی در خلیج فارس بود زیرا دست کم 80 کشتی نفت خام را به قعر خلیج فارس فرستاد و از این طریق زندگی آبزیان و پرندگان دریایی، ماهیگیری بومی و جهانگردی منطقه را نابود کرد.
تردد نفتکش ها در خلیج فارس و حمل نفت از این منطقه به سراسر جهان، میلیاردها دلار سود نصیب شرکت های نفتی و کشورهای صادرکننده می کند اما آلودگی هایی از این دست را هم به دنبال دارد.
منبع : سایت پایگاه آگاهی رسانی محیط زیست ایران
|
|
|
|
|
|
|
|