طرح تحول اقتصادی و هفت پرسش از دولت نهم

طرح تحول اقتصادی و هفت پرسش از دولت نهم

جان مایه طرح تحول اقتصادی که چندی پیش رییس جمهور آن را مطرح کرد، این است که یارانه ها حذف و مبالغ محذوف، به طور مستقیم به حساب سرپرستان خانواده های ایرانی واریز شود.

نگارنده این سطور نه به عنوان یک کارشناس اقتصادی- که چنین داعیه ای هم ندارد- بلکه به عنوان یک شهروند، پرسش هایی را در باب این طرح به عنوان دغدغه های یک ایرانی مطرح می دارد، امید که پاسخ های قانع کننده ای از جانب طراحان طرح تحول اقتصادی ارائه شود.

1- طبق آنچه در خبرها آمده است، میزان نقدینگی جامعه در سال اول دولت دکتر احمدی نژاد، حدود 75 هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم در طول فقط 2 سال، به ناگاه به بیش از دو برابر افزایش یافت و نتیجه آن نیز تورم لجام گسیخته ای است که امروز شاهدش هستیم به گونه ای که طبق آمارهای بانک جهانی، تنها سه کشور زیمبابوه، موریتانی و اریتره، تورمی بالاتر از ایران را دارند.

حال این سوال نگران کننده مطرح است که اگر 92 هزار میلیارد تومان در سال به عنوان یارانه نقدی به جامعه تزریق شود، آنگاه چه فاجعه تورمی در کشور رخ خواهد داد؟ این بزرگترین دغدغه کسانی است که با این مفهوم ساده آشنایند که "نسبت مستقیمی بین میزان نقدینگی و تورم وجود دارد."

2- نه تنها تزریق این حجم از نقدینگی می تواند به تورمی بی سابقه در جامعه منجر شود، بلکه آزادسازی قیمت سوخت به ویژه بنزین و گازوییل نیز به تنهایی نیز تورم زاست به گونه ای که مراکز اقتصادی مختلف برآورد کرده اند فقط آزادسازی قیمت بنزین به تنهایی می تواند بین 40 الی 100 درصد بر تورم موجود بیفزاید. (حال بماند اثرات تورمی آزادسازی سایر فراورده های نفتی و نیز تزریق نقدینگی به شرحی که گذشت).
آیا طراحان طرح تحول اقتصادی فکری به حال این موضوع کرده اند؟

3- طبق طرح مورد بحث، مردم، قیمت تمام شده کالا و خدمات را پرداخت خواهند کرد و بخشی از این قیمت در قالب یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوارها واریز خواهد شد.
اما نکته ای که بسیار نگران کننده است اینکه پس از اجرای طرح موصوف، قیمت تمام شده کالاها و خدمات نیز به طور فزاینده ای رشد خواهد کرد.

به عنوان مثال هم اکنون کالایی به قیمت تمام شده 1000 تومان تولید و در بازار آزاد به قیمت 1400 تومان عرضه می شود و دولت نیز - به فرض- 500 تومان یارانه بر روی آن می دهد تا مردم بتوانند در قالب قیمت یارانه ای آن را 900 تومان خریداری کنند.

حال قرار است طبق طرح تحول اقتصادی، آن 500 تومان را مستقیما به مصرف کننده بدهند تا در نهایت با همان قیمت 900 تومان بتواند کالای مذکور را تهیه نماید.

اما مساله مهم اینجاست که با آزادسازی قیمت ها، دیگر آن کالا با 1000 تومان قابل تولید نیست بلکه این احتمال وجود خواهد داشت که همان کالا با قیمت -مثلا- 5000 تومان قابل عرضه باشد در حالی که بر اساس ارقام کنونی، تنها 500 تومان یارانه برای آن در نظر گرفته شده است که باعث می شود در نهایت کالای فرضی ما، با احتساب یارانه مستقیم پرداختی به قیمت 4500 تومان به دست مصرف کننده برسد ، مگر آنکه دولت میزان یارانه را - در این مثال- از 500 تومان به 4100 تومان افزایش دهد تا مصرف کننده بتواند با همان قیمت 900 تومانی سابق کالای مورد نیازش را تهیه کند!
آیا چنین افزایش یارانه ای اساساً امکان پذیر است؟

4- سالهاست که به هنگام مقایسه قیمت های ایران و سایر کشورهای جهان، مدام بهای بالای برخی کالاها مثل بنزین به رخ مردم کشیده می شود که "ببینید در فلان کشور بنزین، لیتری هزار تومان است ولی شما به قیمت 100 تومان بنزین می زنید و ... ."
البته هیچ وقت مقایسه کنندگان به سراغ مقایسه سطح درآمدها نمی روند تا معلوم شود آن بنزین هزار تومانی فشار بیشتری به معیشت اقتصادی افراد وارد می آورد یا این بنزین 100 تومانی؟

اگر طرح تحول اقتصادی اجرا شود، قیمت ها طبیعتا افزایش یافته و بعضا به حد بهای جهانی می رسند. حال سوال اینجاست که آیا همزمان با افزایش قیمت ها، سطح درآمدی مردم نیز بالا می رود؟
آیا یارانه های نقدی، به همان میزان که قیمت ها بالا می روند، قادر به پوشش فاصله قیمتی هستند یا آنکه در نهایت قدرت خرید مردم کاهش خواهد یافت؟
و آیا این امر نیز به نوبه خود به تعطیلی بسیاری از کارخانه ها و گسترش بیکاری منجر نخواهد شد؟

5- هم اکنون بسیاری از کالاها و خدمات مشمول یارانه نیستند. به عنوان مثال زمین یا مسکن یارانه ندارند. با اجرای طرح تحول اقتصادی که قیمت این اقلام نیز بالا می رود و یارانه ای هم برای پوشش فاصله قیمتی وجود ندارد، تکلیف این بخش از کالا و خدمات چه خواهد شد؟

6- گفته شده است که مبغ یارانه ها به حساب سرپرستان خانواده ها واریز می شود تا آنها بتوانند با دریافت مبالغ واریزی، اقتصاد خانواده شان را مدیریت کنند.

حال با توجه به اینکه در کشور یک ونیم میلیون معتاد دائمی و 3 میلیون معتاد غیر دائمی وجود دارد که بسیاری از آنها سرپرست خانواده نیز هستند، آیا این نگرانی وجود ندارد که این معتادان ، پولی که به راحتی به حساب شان واریز می شود را به جای مصرف کردن برای اداره خانواده هایشان، صرف اعتیاد خود کنند؟

البته بدیهی است که همه معتادان در سطحی از اعتیاد نیستند که چنین جفایی به خانواده خود کنند ولی نباید از دهها و بلکه صدها هزار معتادی که در شرایط حاد به سر می برند و در عین حال سرپرست خانواده نیز هستند غافل شد و با تقدیم مبلغ یارانه ها به آنان، موجبات بدبختی هر چه بیشتر خانواده هایشان را فراهم آورد.

آیا طراحان تحول اقتصادی برای این بخش از ماجرا چه تمهیدی اندیشیده اند؟

7- آقای احمدی نژاد در بدو اعلام طرح تحول اقتصادی، وعده داد که جزئیات آن را با مردم، رسانه ها و کارشناسان در میان خواهد گذاشت و پس از آنکه کارشناسان و صاحبنظران برنامه را نقد و بررسی کردند و نظرات اصلاحی آنان اعمال شد، آنگاه طرح را اجرا خواهند کرد.

با این حال، روز گذشته رسانه ها به نقل از رییس جمهور نوشتند که قرار است طرح تحول اقتصادی از نیمه دوم امسال اجرا شود.

حال سوال اینجاست که آیا به این زودی نظرات کارشناسان اخذ ، جمع بندی و پیامدهای مثبت و منفی آن در نظر گرفته شد که می خواهند طرح را در نیمه دوم اجرا کنند؟
این تعجیل، این شائبه را در ذهن ایجاد می کند که دولت می خواهد طرح خود را اجرا کند و نظرخواهی از مردم و رسانه ها و اقتصاددانان صرفا برای این است که بعدها بگویند طرح تحول اقتصادی محصول خرد جمعی است و دولت پیش از اجرا از همه نظر خواسته بود.

این در حالی است که نظر خواستن یک چیز است و عمل کردن به نظرات سازنده و کارگشا ولو آنکه به تغییر یا تعطیل طرح نیز بینجامد امری دیگر.

در پایان تصریح و اذعان می دارد آنچه در بندهای فوق نگاشته شد، صرفا پرسش هایی است که به عنوان دغدغه در جامعه مطرح است و ای بسا دولتمردان و طراحان تحول اقتصادی پاسخ های علمی و قانع کننده ای برای آن داشته باشند که از دریافت و انتشار آن استقبال می کنیم، ضمن اینکه اصل سروسامان دادن به یارانه ها، موضوعی است که هیچ عقل سلیمی در ضرورت آن تردیدی ندارد و از این منظر، اصل ورود دولت به این عرصه - که البته بسیار خطرناک و حساس نیز هست- اقدامی سازنده و راهگشاست ولی پرسش بزرگ و اساسی این است که آیا راهکار عملی اقدام مفیدی به نام "ساماندهی یارانه ها" واقعا همین است که در قالب طرح تحول اقتصادی اعلام شده است؟

به هر حال، آنچه مسلم است اینکه هر طرحی ،ولو مفید و سازنده، چنانچه پشتوانه اقناعی مناسبی برای افکار عمومی نداشته باشد، دچار زوال و شکست می شود. امید که دولت، استدلال های قانع کننده ای برای این طرح داشته باشد که اگر چنین باشد حمایت از آن وظیفه ای ملی خواهد بود والا فلا!
مصطفی بدرالسادات

bbayat - ایران - همدان این مثل همان تیغ در دست زنگی مست است! گویا این دیوانه می خواهد آخرین تیر خلاص بر پیکر ایران و ایرانیان وارد کند. من کتاب پاسخ به تاریخ محمد رضا پهلوی را از همین سایت دانلود و مطالعه کردم و بسیار به حال ایران تاسف خوردم. مطالعه این کتاب را به همه دوستان توصیه می کنم . شاید امروز تاریخ به این مرد پاسخ خواهد داد که خائن به ایران و کیان ملت چه کسی است. بد نیست به تعدادی از شاخصه های توسعه یافتگی ایران در دوران حکومت پهلوی از همین کتاب اشاره کنم خودتان قضاوت کنید.: نرخ بیکاری صفر (در همین مدت بیش از یک میلیون تبعه خارجی نیز در ایران مشغول به کار بوده اند) - متوسط رشد اقتصادی 13.5 درصد (این میزان رشد بالاترین رشد اقتصادی در جهان آن موقع بوده است) - افزایش نرخ باسوادی از 20 درصد به 75 درصد در سال 57 - برنامه ریزی برای تولید 24000 مگاوات برخ هسته ای تا سال 1370 و ... که توصیه می کنم خودتان بخوانید و اعصابتان خرد شود. خداوند روح تمام کسانی را که به ایران خدمت کردند قرین رحمت خود قرار دهد سه‌شنبه 25 تیر 1387

archam - ایران - تهران احمدی نژاد برای کار کردن برای ایران امده و مانند کسانی نیست که دوست ندارند پیروزی های جمهوری اسلامی را بخواهند با گذاشتن پنبه هایی در گوش به زور نشنوند وای بر انان سه‌شنبه 25 تیر 1387

archam - ایران - تهران دیشب دکتر تمام جواب این هفت پرسش شما را داد ولی کو گوش شنوا احمدی نژاد در ایران بسیار طرفدار دارد و یکی از طرفداران دو اتشه او من هستم و یک خبر خوش رییس جمهور دیشب اعلام کرد که به نیویورک سفر میکنم سه‌شنبه 25 تیر 1387

mnm - کره - ایسان دولت نهم هم از پس مشکلات بر نمای دولت دزد و مفت خوری سه‌شنبه 25 تیر 1387

الماس 7000 - ایران - تهران البته هنوز از این طرح هیچکس واقعا چیزی نمی داند . حتی مجریان ان هم رف ونظر واحدی تاکنون ارائه نکرده اند سه‌شنبه 25 تیر 1387

nezam islami - ایران - تبریز اگر جلو افراد سود جو گرفته شود افزایش سرسام اور در قیمت ها نخواهیم داشت.این کار جرات بالایی می طلبد که به جز احمدی نژاد از دست کمتر کسی بر میاید خداوند کمک حالشان باد سه‌شنبه 25 تیر 1387

persia_64 - ایران - طهران نزول چند آیه برای احمدی نژاد -------------------------------------------------------------------------------- به نام آنکه محمود را این ریختی آفرید (۱) و در آن نشانه های فراوان است (۲) و ما به شما چشم ندادیم مگر برای دیدن نشانه های محمود (۳) و دولت نهم (۴) نه آن خاتمی سوسول (۵) درحالیکه اسرائیل محو میشود (۶) همانا پس باید در ایران قحطی بیاید (۷) و برق هی برود (۸) و بنزین سهمیه ای باشد (۹) چونکه صواب دارد (۱۰) ای کسانیکه هنوز به محمود ایمان نیاورده اید (۱۱) همانا بروید زودتر ایمان بیاورید (۱۲) که ما او را آفریدیم (۱۳) تا شما اینقدر مصیبت بکشید که در آن دنیا بار گناهانتان کم بشود (۱۴) ژ گ پ چ (۱۵) همانا که این چهار حرف در عربی نمیباشد (۱۶) ولی ما چون خدائیم حال میکنیم که بگوئیم (۱۷) و این اعجاز ماست (۱۸) همانطوریکه محمود (۱۹) و ما به شما مسکن دادیم (۲۰) تا محمود مشکلش را حل بکند (۲۱) و نعمتهای فراوان دادیم (۲۲) تا محمود برایتان جیره بندی بکند (۲۳) بلکه قدر نعمتهای ما را بیشتر بدانید (۲۴) خ (۲۵) و این حرف سرکاری بود (۲۶) همانطوریکه محمود هست (۲۷) و ما به شما گاز دادیم (۲۸) تا ترکمنستان آنرا قطع بنماید (۲۹) و کی فکرش را میکرد که اینطوری بشود (۳۰) جز محمود (۳۱) آیا نمی بینید (۳۲) که نفت سر سفره مردم است (۳۳) و جزایر تنبان (!) مال امارات (۳۴) همانگونه که خزر مال روسیه (۳۵) و "مال روسیه" مال مردم ایران (۳۶) و محمود برای آبرو حیثیت میجنگد (۳۷) چونکه ناپلئون گفته است هر کسی برای آنچه که ندارد میجنگد (۳۸) و نشانه های بسیار است (۳۹) پودر رختشوئی (۴۰) چای (۴۱) برنج (۴۲) روغن نباتی (۴۳) و کلاً هر آنچه که میشود خورد (۴۴) پس آیا شما نمی بینید (۴۵) که اینها سرطان زاست (۴۶) و باید نداشته باشید (۴۷) ولی لبنانیها باید داشته باشند (۴۸) و فلسطین هم همینطور (۴۹) همانگونه که قبلاً بوسنی هرزگووین داشت (۵۰) و چچن این گوش (۵۱) و چچن آن گوش (۵۲) که وقتی شما زیر بمب و موشک بودید (۵۳) پس اینها کدام گوری بودند که از شما حمایت نکردند (۵۴) ولی شما خودتان را برایشان جر میدهید (۵۵) چون شما خدا دارید ولی آنها ندارند (۵۶) همین محمود را میفرمایم (۵۷) که همه چیز به او مربوط است (۵۸) جز تورم و گرانی (۵۹) ولی ناراحت نباشید (۶۰) بروید بمیرید چون به شما پاداش زیاد میدهیم (۶۱) در بهشت (۶۲) که درخت هم دارد (۶۳) و به شما در بهشت روزی دو استکان چائی میدهیم (۶۴) مفتی (۶۵) و سه بشقاب برنج (۶۶) بازم مفتی (۶۷) و چسفیل فراوان (۶۸) که همان ذرت بو داده است (۶۹) که هرچی هست از محمود بو داده خیلی بهتر است (۷۰) پیف پیف (۷۱) کی اینو بهشت راه داده (۷۲) و ما فرمودیم تمام مردم ایران (۷۳) ولی اینکه ایرانی نیست (۷۴) خاک بر سر وطن فروشش بکنند الهی (۷۵) و همانا ما فقط حرف راست میزنیم (۷۶) همانطوریکه محمود (۷۷) همین (۷۸) دوباره پ ژ گ چ سه‌شنبه 25 تیر 1387

sharmin - ایران - تهران دوست عزیز سوالاتت خیلی عالی و بجا ست ولی این بی نام و نشونهای عمامه به سر تنها به جیب خودشون فکر می کنند . واقعیت اینه که به انتهای خط رسیده اند من چیزی که همیشه بهش فکر می کنم اینه که فردا گورشونو گم کردند آیا چیزی برای این ملت باقی مانده ؟از این همه نفت و گاز و ذخایر و معادن چی برای فردا و فرداییان باقی مونده ؟ سه‌شنبه 25 تیر 1387

arian1 - ایران - تس بعد از روی کار امدن خم...ی رهبر اخوندها در سال 1357 دریکی ازسخنرانیهایش او از روی بیسوادی گفت که ما هیچ احتیاجی به متخصص نداریم و این طرزفکر را هنوز هم بعد از گذشت 30 سال در حکومت این شخصی که خود را رییس جمهور ایران زمین میداند می بینیم. چون هیچ نشانه ای از بهتر شدن اوضاع مردم یا کشور از زمان روی کارامدن این مرد ندیده ایم که بر عکس اوضاع بدتر هم شده است. این شخص که لقب دکتر را بدنبال اسم خود می اورد فکر نکرده است که باید کارهای کشور را به اشخاصی که اگاهی وتجربه وسواد لازم رادارند باید سپرد نه ان گروه دزدان وبی خردان. سه‌شنبه 25 تیر 1387

xpersia.com - ایران - ایرانی نویسنده این مقاله ثابت کرد یک ایرانی اصیله. واقعا برای ملت ساده اندیش خودمون باید افسوس بخوریم که هنوزم به حرفهای حکومت و دولت توجه میکنن!! قرار نیست دولت یارانه ای به کسی بده. دادن یارانه بصورت نقدی بهانه ای هست برای قطع کردن یارانه ها مثل یارانه گوشت مرغ که قرار بود بصورت نقدی پرداخت بشه که نشد. یا مثل همین کوپنها که فقط باهاشون روغن و گاهی قند و شکر میدن. چون کنترل یارانه ها از سیستم و دم و دستگاه احمدی نژاد خارج بود قراره به این بهانه به جیب اربابهاشون سرازیر بشه. سه‌شنبه 25 تیر 1387

آزاد10 - آلمان - هانوفر از دست این آقایانی که از تورم تابو می سازند. اینها ملت را بدبخت و فقیر کرده اند. طبق توصیه ایشان اگر تورم 10 درصد باشد تحت هر شرایطی بهتر است از تورم 20 درصد حتی اگر با تورم 10 درصدی افزایش درآمد مردم 5 درصد باشد و با تورم 20 درصدی افزایش درآمد مردم 30 درصد. بله مفهوم کنترل تورم از طریق کاهش نقدینگی دقیقا همین است: مردم پول برای خرید نداشته باشند تا تقاضا کاهش یافته قیمتها کاهش یابد. نهایت حماقتی که بر آن طی 10-15 سال گذشته تاکید شده. استدلالشان این است که اگر نقدینگی بالا رود قدرت خرید مردم بالا رفته؛ تقاضا زیاد شده و قیمتها افزایش می یابد. اما فکر نمی کنند که علت این افزایش تقاضا نسبت به تولید کم بودن تولید است و تولید نیاز به نقدینگی و البته پرهیز از تصمیمات یک شبه دارد. افزایش نقدینگی در کوتاه مدت موجب افزایش قیمتها می شود ولی در دراز مدت اگر همراه با ثبات در تصمیمات باشد موجب افزایش تولید؛ اشتغال؛ درآمد و رقابت شده و نهایتا به کاهش تورم می انجامد. چگونه است که در کشورهای حاشیه خلیج فارس که بعضا بیش از 90 درصد تولید ناخالصشان از نفت است و کل پول نفت مستقیم وارد اقتصادشان می شود؛ چند برابر شدن قیمت نفت و افزایش شدید نقدینگی موجب تورم نمی شود ولی در ایران که بخش نفت کمتر از 30 درصد از تولید ناخالص را تشکیل می دهد ورود درآمد های نفتی به جامعه و افزایش نقدینگی موجب تورم می شود. آقایان (نویسنده این مطلب و همفکرانشان در حکومت ایران) این راهکارهای شما راههای مدیریت بحران است و برای استفاده کوتاه مدت مفید است این راهکارها در دراز مدت به تورم مزمن؛ فقر و بیکاری می انجامد. اگر می خواهید کاری برای اقتصاد و مردم ایران بکنید باید: از تصمیمات یک شبه خودداری شود تعادل منطقی بین نقدینگی-تولید و واردات برقرار شود به افزایش بهره وری و کاهش هزینه تولید توجه شود دولت از سرمایه گذاری مستقیم خودداری کند و پول در اختیار سرمایه گذار خصوصی قرار دهد از تورم نترسید بلکه از فقر و بیکاری با حذف انحصارات؛ کاهش رانت و حمایتها و دخالتهای بی دلیل دولت در اقتصاد فضای رقابت تقویت شود من کارشناس اقتصادی نیستم ولی هر دبستانی می تواند این اصول ساده را بفهمد و بداند از طریق راهکارهای مدیریت بحران نمی توان برنامه ریزی بلند مدت کرد. سه‌شنبه 25 تیر 1387

jamsil - کره - سپول به نظر من هر ایرانی باید ابروی وطنش را داشته باشه حا لا چه مخالف با رژ یم یا موافق چرا که ایران وطن ماست خون ماست ایران عزیز ماست دلمان به کوچه پس کوچه هاش تنگ شده ارزوی ازادی وسر بلندی به تمام معنا ایران جاودان چشم دشمنانت کور باد .. سه‌شنبه 25 تیر 1387

amirarsalan - امریکا - لس انجلس archam - ایران - تهران بگو رییستون نیاد. تازه داره طنزهای قبلی از ذهن مردم می ره باز میاد هممون خجالت زده می شیم چهار‌شنبه 26 تیر 1387

archam - ایران - تهران amirarsalan - امریکا - لس انجلس وای نگو که یاده اون موقع توی دانشگاه کلمبیا میفتم از خوشحالی دباره میخوام برم فیلمش رو ببینم واقعآیک جوریت میشه وقتی جان بولتن میگه این پیروزی بزرگی برای ایران بود و وقتی رسانه های امریکا میگن بدترین جاها دست زدن دانشجوها بود بعد روزنامه هارتص میگه دانشگاه کلمبیا سکوی پرتابی برای احمدی نژاد بود وشکسته بزرگی برای اسراییل خوب حق بهت میدم درکه این ها برات سخته متاسفم احمدی نژاد عاشقتم چهار‌شنبه 26 تیر 1387