افتتاح نخستین شعبه بانک خارجی در تهران

افتتاح نخستین شعبه بانک خارجی در تهران

مظاهری: زمینه برای فعالیت بانکهای خارجی در ایران فراهم است

آغاز به کار شعبه این بانک، که بخش عمده سهام آن متعلق به بانک های تجاری ایران است، به عنوان تاسیس اولین شعبه یک بانک خارجی در ایران پس از انقلاب سال 1979 و نشانه ای از منع فعالیت بانک های غیر ایرانی در جمهوری اسلامی عنوان شده است.

بانک ایران و اروپا در سال 1971 (1350) توسط بازرگانان ایرانی مقیم هامبورگ به صورت یک شرکت سهامی و با نام بانک ایران و آلمان در آلمان به ثبت رسید و دفتر مرکزی آن در هامبورگ، آلمان، واقع است.

دو سال قبل شعبه این بانک در منطقه آزاد کیش کار خود را آغاز کرد و اجازه دارد به عملیات بانکی از جمله اعطای تسهیلات بانکی در داخل ایران مبادرت ورزد.

بانک های صنعت و معدن، ملت، تجارت و رفاه کارگران عمده سهامداران این بانک به شمار می روند و نزدیک به ۹۸ درصد سهام این بانک را در اختیار دارند.

طهماسب مظاهری، رئیس کل بانک مرکزی ایران، در مراسم افتتاح این بانک گفت"بانک های خارجی با حضور خود و تامین نقدینگی مورد نیاز برای صنایع، تولید و اشتغال موجود و اشتغال جدید به کشور ما خدمت کنند."

به گزارش خبرگزاری ایرنا، آقای مظاهری گفت هم اکنون زمینه برای فعالیت بانک های خارجی در ایران فراهم است و این بانک ها در صورت آمادگی، می توانند فعالیت خود را در کشور آغاز کنند.

تاکنون غیر از بانک ایران و اروپا، بانک های استاندارد چارتر و فیوچرز بانک نیز در جزیره کیش شعبه دایر کرده اند.

رفع ممنوعیت؟

فعالیت بانک های خارجی بعد از انقلاب ۱۹۷۹ در ایران ممنوع شده بود و این ممنوعیت تاکنون ادامه داشت.

رئیس کل بانک مرکزی گفته است که در چند ماه اخیر "مشکلات و ابهامات" موجود بر سر راه فعالیت بانک های خارجی در داخل ایران برطرف شده است و چند بانک خارجی نیز برای ایجاد شعبه تقاضا داده اند که با آن موافقت شده است.

بانکهای خارجی نیز همچون بانک های داخلی مجاز به پرداخت تسهیلات ارزی و ریالی بوده و می توانند در قالب عقود تعریف شده در بانکداری ایران، فعالیت کنند   طهماسب مظاهری - رئیس کل بانک مرکزی

آقای مظاهری بدون اشاره به نام بانک های متقاضی تاسیس شعبه در ایران گفته است "این بانکها و سرمایه گذاران خارجی با وارد کردن منابع و سرمایه های خود به کشور و رعایت قوانین پولی و بانکی کشور می توانند فعالیت های پولی انجام دهند."

به گفته آقای مظاهری، فعالیت بانک های خارجی تابع مقررات بانکداری ایران است و این بانک ها می توانند هم به صورت ریالی و هم ارزی تسهیلات پرداخت کنند و در قالب عقودی که در بانکداری ایران تعریف شده فعالیت های بانکی انجام دهند.

به نظر می رسد بعد از سه دهه وقفه، سر انجام موانع و مشکلات فعالیت بانکهای خارجی در ایران تا حدودی برطرف شده هر چند به عقیده صاحبنظران تا فعال شدن بانک های معتبر بین المللی در ایران راه درازی در پیش است.

تحریم های شورای امنیت سازمان ملل به دلیل خودداری ایران از تعلیق غنی سازی، فشارهای زیادی به بخش بانکی ایران وارد کرده است. بانک سپه مشمول قطعنامه تحریمی شورای امنیت سازمان ملل است و بانک های دیگر ایرانی نیز با محدودیت هایی در خارج از ایران رو به رو شده اند.

در چنین شرایطی به عقیده صاحبنظران، احتمال ورود بانک های بزرگ و معتبر بین المللی در بازار ایران چندان زیاد نیست.

تلاش برای جلب خارجیان

کارشناسان معتقدند که راه اندازی شعبه بانک ایران و اروپا که از سوی بانک های دولتی ایران تشکیل شده حاکی از آن است که این کشور می خواهد نشان دهد محدودیت های قانونی برای حضور بانک های خارجی را برطرف کرده است.

	نقش بانکهای خارجی در ایران در مقابله با عواقب تحریم شورای امنیت مشخص نیست

در عین حال، برخی نیز بر این باورند که در شرایط کنونی یکی از مهمترین اهداف ایران در اجازه فعالیت بانک های خارجی، کاهش فشارهای بین المللی بر سیستم بانکی است که اکنون با محدودیت های گسترده ای مواجه است.

آقای مظاهری در سخنان خود در مراسم افتتاحیه شعبه بانک ایران و اروپا گفت که یکی از هدف های صدور مجوز فعالیت برای بانک های خارجی ایجاد فضای رقابتی در بخش های اقتصادی جمهوری اسلامی، از جمله در زمینه بانکداری است.

اکثر بانک های تجاری ایران دولتی است و بخش قابل توجهی از فعالیت های آنها، از جمله در زمینه تعیین نرخ تسهیلات بانکی، از سوی دولت تعیین می شود و امکان رقابت بین آنها برای کسب مشتری وجود ندارد.

در عین حال، حضور بانک های جدید ممکن است به رقابت بر سر ارائه خدمات بهتر و متنوع تر بانکی منجر شود در حالیکه خدمات بانکی در ایران، در مقایسه با بسیاری از کشورها، در سطح نازلی قرار دارد.

به گفته برخی کارشناسان، ورود بانک ایران و اروپا به ایران می تواند به منزله اقدامی آزمایشی برای نشان دادن امکان فعالیت بانک های خارجی در این کشور باشد.

اگرچه این بانک رسما یک موسسه مالی خارجی است، اما سهامداران اصلی آن بانک های دولتی ایران هستند که با شرایط فعالیت در جمهوری اسلامی آشنا بوده و آمادگی پذیرش ریسک فعالیت در این کشور را دارند.

در عین حال، با توجه به اینکه به دلیل تحریم های بین المللی، بسیاری از بانک های معتبر خارجی تحت فشار قرار دارند تا ارتباط خود با ایران را محدود کنند، مشخص نیست که بانک ایران و اروپا تا چه حد می تواند در زمینه ارائه خدمات بانکی بین المللی به ایرانیان کارگشا باشد.