تاریخچه حضور ورزشکاران ایرانی در دنیای تبلیغات

تاریخچه حضور ورزشکاران ایرانی در دنیای تبلیغات

مهرداد میناوند، ناصر حجازی و آتیلا حجازی در آگهی یک بنگاه معاملات ملکی در دوبی

حضور ورشکاران در تبلیغات تجاری سابقه ای طولانی در ایران دارد. در قبل از انقلاب چندین مرتبه چنین کاری از سوی قهرمانان آن دوره از جمله علی پروین صورت گرفت، اما پس از انقلاب تقریبا این روند متوقف شد.

در دهه شصت حضور ورزشکاران در تبلیغات بسیار کمرنگ بود و به نظر می رسد مشارکت ناصرحجازی در تبلیغ یک سری وسایل بدنسازی تنها حضور ورزشکاران در عرصه تبلیغات در آن دهه محسوب می شود.

بر خلاف کشورهای صنعتی، حضور چهره های سرشناس در تبلیغات در ایران کمی قبح داشت. خیلی ها از حرکت غلامرضا تختی، قهرمان کشتی ایران در دهه چهل، که حاضر نشده بود در تبلیغ یک نوع تیغ خودتراشی شرکت کند به نیکی یاد می کردند و از سایر ورزشکاران می خواستند که از او الگو بگیرند.

در اواخر دهه هفتاد بود که این تابو شکسته شد. باید از کریم باقری، عضو سابق تیم ملی فوتبال ایران و بازیکن فعلی باشگاه پرسپولیس تهران، به عنوان یک سد شکن نام برد. در سال ۷۶ و پس از صعود خاطره انگیز تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی 1998 فرانسه، بیلبوردهای تبلیغاتی محصولات شرکت داروگر که تصویر کریم باقری روی آن خودنمایی می کرد در اتوبان های تهران نصب شد و تمامی نگاه ها را متوجه خود ساخت.

همان موقع خیلی ها کریم باقری را به باد انتقاد گرفتند. به عنوان نمونه نشریه شلمچه، که در آن زمان منتشر می شد و ارگان انصار حزب الله از تشکل های تندوری مذهبی شناخته می شد، به باقری حمله کرد و از او ایراد گرفت که اگر می خواهد به این کار دست بزند بهتر است با پیراهن تیم باشگاهی اش آرمینیا بیله فلد شامپو تبلیغ کند، نه با پیراهن تیم ملی ایران.

به هر حال کریم باقری آن روزها در بوندس لیگا توپ می زد و می دید که حضور فوتبالیست ها در تبلیغات یک امر عادی در دنیای فوتبال حرفه ای است. اما جامعه ایران نتوانست به راحتی با این قضیه کنار بیاید و آن بیلبوردها خیلی زود محو شد.

تابوی حضور ورزشکاران در تبلیغات در دهه هفتاد با حضور کریم باقری در تبلیغات شرکت داروگر در سال 1376 شکسته شد.

در دهه هشتاد اوضاع کاملا فرق کرد و با حضور چند هنرپیشه معروف مثل محمدرضا گلزار و جمشید مشایخی در عرصه تبلیغات، همکاری شرکت های تجاری با ورزشکاران روند چشمگیری به خود گرفت.

در سال ۸۱ و پس از اینکه احمدرضا عابدزاده بعد از یک دوره بیماری سلامت خود را بازیافت، در تبلیغات موتورسیکلت تلاش دیده شد و همین مسئله، دیگر شرکت های تجاری را به فکر انداخت تا با کسب مجوزهایی، از حضور ورزشکاران در امور تبلیغاتی خود استفاده کنند.

همان زمان شرکتی به نام آریا اسپرت با پنج بازیکن معروف و پرطرفدار آن دوره تیم های استقلال و پرسپولیس تهران به نامهای مهرداد میناوند، علیرضا نیکبخت واحدی نیکبخت، داود فنایی، علی سامره و علی انصاریان قراداد امضا کرد و به هرکدام از آنها مبلغ یک میلیون و سیصد هزار تومان داد تا برای آنها طرف تجاری پیدا کند. پس از این که در یک کنفرانس مطبوعاتی طرح تبلیغاتی آریا اسپورت مطرح شد مخالفت ها هم شروع شد، و همین مخالفت ها موجب شد تا پای هیچ کدام از این پنج نفر در آن سال به عرصه تبلیغات باز نشود.

بعدها شرایط شکل حرفه ای تر به خود گرفت. مهدی مهدوی کیا، علی کریمی و ابراهیم میرزاپور در بیلبوردهای تبلیغاتی شرکت های آیوا، کن وود و اجنرال دیده شدند. حسین رضازاده هم در این زمینه بسیار پرکار بوده و هر چند ماه یک بار در تبلیغ یک شرکت ظاهر می شود.

در دو سه سال گذشته هم علی انصاریان و علیرضا نیکبخت واحدی پوشاک آرین جین را تبلیغ کردند، سامره در تبلغ یک شرکت تولید مواد غذایی مشارکت کرد، حسین کاظمی و کریم باقری به ترتیب در بیلبوردهای مبلمان چوب شمال و شامپو گلان مشاهده شدند.

حضور ورزشکاران در تبلیغات ماهواره ای نیز مدتی است باب شده و حسین رضازداه، مهرداد میناوند، ناصر و آتیلا حجازی و چند فوتبالیست دیگر آن را تجربه کرده اند.

بعضی اوقات موارد جالبی هم در حضور ورزشکاران در تبلیغات دیده شده است. به عنوان نمونه چند سال پیش شرکت زنجانی شهاب خودرو برای تبلیغ موتور سیکلت خود در مطبوعات، از بازیکنان آذری زبان استقلال و پرسپولیس از جمله جواد زرینچه، حمید استیلی، سیروس دین محمدی، یونس باهنر، اسماعیل حلالی و... استفاده کرد.

در مجموع حضور کمی و کیفی ورزشکاران ایرانی در دنیای تبلیغات با آنچه در کشورهای اروپایی مشاهده می شود به هیچ وجه قابل مقایسه نیست و این سوال پیش می آید چرا شرکت های تجاری ایرانی برای تبلیغ محصولات و خدمات خود استفاده بیشتری از ورزشکاران و حتی هنرمندان نمی کنند؟

ورزشکاران چقدر می گیرند؟

درباره حضور کمرنگ ورزشکاران در عرصه تبلیغات یکی از کارشناسان امور تبلیغاتی می گوید: "این مساله چندین دلیل دارد. یکی این که در بازار ایران، مثل اروپا و آمریکا، رقابت شدید نیست. به همین دلیل در ایران خیلی از شرکت ها از شیوه های تبلیغاتی که در خارج متداول است استفاده نمی کنند و خود را بی نیاز می بینند. همچنین باید قبول کنیم ما در زمینه تبلیغات هنوز ضعیف هستیم. الان چند سالی است که کارشناسان تبلیغات در جهان به این نتیجه رسیده اند که حضور انفرادی یک ورزشکار در یک تبلیغ خیلی سودمند نیست. مثلا علی کریمی هر چقدر هم که محبوب باشد مخالفانی هم دارد و برآیند مخالفان و موافقان او یک نوع بی تفاوتی به وجود می آورد، به همین دلیل است که می بینیم در تبلیغات مشابه در اروپا و آمریکا از یک گروه فوتبالیست استفاده می شود نه یک نفر. در مجموع احساس نیاز نکردن صاحبان شرکتها و همچنین تاثیر نه چندان زیاد این گونه تبلیغات در ایران، باعث شده حضور هنرپیشه ها و ورزشکاران در تبلیغات پررونق نباشد."

با این حال تا به امروز بوده اند شرکت هایی که از هنرمندان و ورزشکاران در تبلیغات خود سود برده اند. این کارشناس درباره موفق یا ناموفق بودن این تجارب می گوید: "نمی شود گفت حضور ورزشکاران و هنر پیشه ها در این نوع تبلیغات برای شرکت ها و موسسات تجاری زیان آور بوده. چراکه اولا آنها مبالغ کلانی نمی گیرند. از طرفی در خیلی موارد ضعف های تبلیغاتی باعث می شود که حضور یک ورزشکار یا هنرپیشه در تبلیغات چندان سودآور نباشد."

مبالغی که ورزشکاران برای حضور در تبلیغات می گیرند اصلا با آنچه در اروپا مرسوم است قابل مقایسه نیست. یکی از مدیران شرکت های تبلیغاتی که سابقه همکاری با هنرپیشه ها و ورزشکاران دارد درباره میزان قراردادها توضیح می دهد: "قراردادها با ورزشکاران معمولا بین ۱۰ تا ۶۰ میلیون تومان است. به ندرت پیش آمده کسی بیش از ۶۰ میلیون تومان بگیرد. البته مثلا ممکن است یک کارخانه دار به خاطر علایق قومی بیاید به علی دایی یا رضازاده بیشتر از این مبالغ بدهد، و گرنه میزان قراردادها در این محدوده است و اگر کسی بیش از این درخواست کند به نتیجه نمی رسد. من شنیده ام یکی از فوتبالیست های معروف برای حضور در یک تبلیغ ۱۵۰ میلیون تومان خواسته بود که این رقم با موافقت طرف مقابل رو برو نشد."

قراردادها با ورزشکاران معمولا بین ۱۰ تا ۶۰ میلیون تومان است. به ندرت پیش آمده کسی بیش از ۶۰ میلیون تومان بگیرد. البته مثلا ممکن است یک کارخانه دار به خاطر علایق قومی بیاید به علی دایی یا رضازاده بیشتر از این مبالغ بدهد.   یک مدیر تبلیغات

آنچه که در این سال ها درباره میزان قراردادهای تبلیغاتی ورزشکاران گزارش شده و به گوش رسیده با اظهار نظر این مدیر همخوانی دارد. به عنوان مثال گفته می شود مهدوی کیا برای این که شرکت آیوا به مدت چهار ماه در آگهی های مطبوعاتی و چهار بیلبورد از تصویر او استفاده کند، ۶۰ میلیون تومان از این شرکت گرفته است که این یک رکورد در بین بازیکنان فوتبال محسوب می شود. کن وود مبلغی حدود ۴۰ میلیون تومان به علی کریمی پرداخت. درباره مبلغ قرارداد ناصر حجازی با بنگاه معاملات ملکی افیار در دوبی هم چنین رقمی منتشر شده است. علیرضا نیکبخت و علی انصاریان با مبلغی نزدیک به ۱۵ میلیون تومان برای آرین جین تبلیغ کردند. گفته می شود حسین رضازاده هم معمولا برای تبلیغات داخلی خود رقمی بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون تومان می گیرد.

همان طور که مشاهده می شود هیچ کدام از این ارقام با درآمدهای این بازیکنان، که معمولا در حدود چند صد میلیون تومان است، قابل مقایسه نیست. در اروپا درآمد فوتبالیست های سرشناس از راه تبلیغات، معمولا از حقوقی که از باشگاهشان می گیرند بیشتر است و یکی از دلایلی که باعث می شود ورزشکاران در ایران خیلی یه سمت تبلیغات نروند دستمزدهای نه چندان وسوسه کننده است.

قاعدتا علی دایی، با توجه به درآمدی که از مربیگری و نیز اداره شرکت تولید لوازم ورزشی اش دارد، راضی نخواهد شد با این مبالغ به این عرصه وارد شد و یا مهدی مهدوی کیا به مبلغی کمتر از آنچه از آیوا گرفته رضایت نمی دهد.

گفته می شود علیرضا حیدری، قهرمان کشتی ایران که مدتی هم سرمربی تیم ملی کشتی آزاد ایران شد، به خاطر همین مسائل مالی با تولیدی پوشاک ایکات به توافق نرسید. گویا حیدری مبلغی نزدیک به ۱۰۰ میلون تقاضا کرده بود و استدلالش این بود که او باید پولی بیشتر از گلزار بگیرد چراکه او یک ورزشکار ملی است و همه دوستش دارند ولی طرفداران گلزار را تنها گروه های خاصی از جامعه تشکیل می دهند.

در حالی که تمامی مبالغی که تا کنون درباره رقم قراردادهای ورزشکاران و هنرمندان ایرانی در رسانه های مختلف منتشر شده کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان بوده، بسیاری از سایت ها از جمله سایت فردا میزان قرارداد حسین رضازاده با بنگاه معاملات ملکی رابینسون در دبی را ۲۰۰ میلیون تومان ذکر کرده اند. اگر رضازاده حتی نصف این مبلغ را هم گرفته باشد دراین زمینه یک رکورد فعلا دست نیافتنی خلق کرده است. رضازاده علاوه بر این که در فوق سنگین وزنه برداری رکوردهای کم نظیری ثبت کرده در زمینه میزان مبلغ و تعداد حضورش در تبلیغات هم یک رکوردشکن بوده و بعید است که تا مدت ها کسی بتواند رکوردهای او را بشکند.