عراق؛ صحنه تقابل یا همکاری ایران و آمریکا؟

عراق؛ صحنه تقابل یا همکاری ایران و آمریکا؟

ایران و آمریکا تا به حال سه دو در بغداد مذاکره کرده اند

درخواست آمریکا برای مذاکره با ایران در باره عراق در حالی مطرح می‌شود که مقام های آمریکایی و بریتانیایی طی روزهای گذشته، جمهوری اسلامی را به دخالت در امور داخلی عراق متهم کرده اند.

ژنرال دیوید پتریوس، فرمانده ارشد نیروهای آمریکا در عراق، بخصوص شلیک راکت به منطقه سبز بغداد را به دخالت های ایران نسبت داده است.

طی دو هفته گذشته، منطقه سبز بغداد که به شدت حفاظت می‌شود، چندین بار هدف شلیک خمپاره و راکت قرار گرفته است که بر اثر آن ده ها سرباز آمریکایی کشته و زخمی شده اند.

قرار است ژنرال پتریوس به همراه رایان کراکر، سفیر آمریکا در بغداد، به زودی گزارشی از اوضاع عراق به کنگره آمریکا ارائه کنند.

طبق برخی از گزارش‌های مطبوعاتی، ژنرال پتریوس و رایان کراکر در گزارش خود به کنگره، بر نقش ایران در شدت گرفتن خشونت های عراق در روزهای اخیر تاکید خواهند کرد.

ایران هر گونه دخالت منفی در امور عراق را تکذیب می کند و خشونت های جاری در این کشور را به حضور نظامیان بیگانه در خاک عراق نسبت می دهد.

در حالی که مقام های آمریکایی، ایران را به زیر پا گذاشتن قول و تعهد محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران و دیگر مقام های عالی رتبه جمهوری اسلامی به دولت نوری مالکی نخست وزیر عراق مبنی بر عدم کمک به گروه های شبه نظامی عراقی متهم می کنند، درخواست آنها برای انجام مذاکره با ایران درباره عراق احتمالا به تحولات اخیر داخلی عراق مربوط می شود.

به نظر می رسد که ایران برای مذاکراتی که صرفا محدود به وضعیت امنیتی عراق باشد چندان تمایلی ندارد و ظاهرا تحت فشار دولت آقای مالکی به آن تن داده است.

در حقیقت سه دور مذاکره بین سفیران ایران و آمریکا در عراق از نظر مقام های آمریکایی نتیجه ملموسی در بر نداشته و سرنوشت چهارمین دور مذاکرات نیز که چند ماه پیش قرار بود انجام شود، در هاله ای از ابهام فرو رفته است.

چندی پیش نمایندگان ایران به قصد انجام دور چهارم مذاکرات با نمایندگان آمریکا به بغداد رفتند، اما طرف آمریکایی با اعلام اینکه سفر هیات ایرانی بدون توافق و برنامه ریزی قبلی صورت گرفته، از دیدار با آن خودداری کرد.

در حقیقت دو طرف مدت هاست که یکدیگر را به عدم تمایل به مذاکره بر سر عراق متهم و برای آن دلایلی مطرح می کنند.

با این حال آمریکایی ها به رغم ناامیدی خود از نتیجه مذاکره با ایران، نسبت به انجام آن راغب تر به نظر می رسند چرا که در پای میز مذاکره چیزی برای از دست دادن ندارند.

در مقابل، به نظر می رسد که ایران برای مذاکراتی که صرفا محدود به وضعیت امنیتی عراق باشد چندان تمایلی ندارد و ظاهرا تحت فشار دولت آقای مالکی به آن تن داده است.

از نگاه ایران محدود شدن موضوع مذاکره با آمریکا به مسائل امنیتی عراق، از کلاف سر درگم روابط تهران - واشنگتن گرهی نمی گشاید و در عوض، جمهوری اسلامی را در موضع متهم می نشاند، متهمی که به ادعای مقام های سیاسی و نظامی آمریکا و نیز شماری از دولتمردان عراق، به گروه های شورشی کمک های مالی، نظامی و آموزشی ارائه می کند.

در چنین شرایطی برای حضور ایران بر سر میز مذاکره با آمریکا، نفع خاصی قابل تصور نیست. اما اصرار دولت آقای مالکی بر حضور ایران در این مذاکرات، عاملی است که جمهوری اسلامی نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد.

جمهوری اسلامی خود را حامی دولت آقای مالکی معرفی می کند و می خواهد روابط گرمی با آن داشته باشد. از این رو در عمل نمی تواند درخواست آن را برای مذاکره با آمریکا به منظور بهبود شرایط امنیتی عراق نادیده بگیرد.

خبرگزاری ها گزارش داده اند سه تن از مقام های شیعه عراقی در شهر قم با حضور نماینده سپاه پاسداران انقلاب ایران درباره آتس بس با نمایندگان گروه صدر مذاکره کرده اند.

بدین ترتیب درخواست آمریکا از ایران برای مذاکره بر سر عراق احتمالا در پی درخواست دولت آقای مالکی از آن کشور صورت گرفته است و قاعدتا دولت ایران نیز به رغم میل باطنی خود نمی تواند آن را بی پاسخ بگذارد. بخصوص این که به نظر می رسد تحولاتی در انتظار عراق است که بیش از پیش پای جمهوری اسلامی را در عراق به میان می کشاند.

در پاییز امسال قرار است انتخابات استانی در عراق برای نخستین بار برگزار شود. دولت های آمریکا و عراق از آن بیم دارند که گروه مقتدی صدر با استفاده از حضور شبه نظامیان ارتش مهدی در شهرهای شیعه نشین عراق، سرنوشت انتخابات استانی را به سود خود رقم بزند و در عمل باعث گسترش نفوذ ایران در این مناطق شود.

از همین رو، دولت آقای مالکی دو هفته پیش با هدف خلع سلاح نیروهای ارتش مهدی، نیروهای ارتش عراق را به بصره گسیل کرد اما پس از یک سلسله درگیری های خونین در چند شهر شیعه نشین بین ارتش عراق و نیروهای صدر، دولت عراق از موضع ابتدایی خود عقب نشست و در نهایت تن به آتس بس داد.

خبرگزاری ها به نقل از مقام های ناشناس ایرانی، عراقی و آمریکایی گزارش داده اند که ایران نقش مهمی در اعلام آتس بس بین دولت آقای مالکی و گروه صدر ایفا کرده است. طبق این گزارش ها سه تن از مقام های شیعه عراقی در شهر قم با حضور نماینده سپاه پاسداران انقلاب ایران درباره آتس بس با نمایندگان گروه صدر مذاکره کرده اند.

این گزارش ها از میزان نفوذ ایران بر گروه های عراقی پرده برداشت و سبب نگرانی بیشتر آمریکا و متحدانش شد.

به نظر می رسد درخواست تازه آمریکا برای مذاکره با ایران، با هدف تحت فشار گذاشتن جمهوری اسلامی برای کمک به خلع سلاح ارتش مهدی باشد.

آقای مالکی تهدید کرده است که اگر ارتش مهدی خلع سلاح نشود، گروه مقتدی صدر از حضور در انتخابات استانی پاییز آینده محروم خواهد شد.

هنوز مشخص نیست که دولت آقای مالکی تا چه اندازه قادر خواهد بود که این تهدید خود را عملی کند، اما ظاهرا هر چه تنش بین گروه های شیعه عراق افزایش یابد پای ایران نیز به صحنه عراق بیشتر باز می شود. صحنه ای که ممکن است میدان رویارویی ایران و آمریکا در فاز تازه ای باشد.