اشاره ؛ زندگی صنعتی در بیشتر کشورهای دنیا نیازهایی را برای مردم جوامع مختلف ایجاد کرده است که توجه به سلامت از مهمترین آن هاست.هم اکنون تمایل مردم برای استفاده از منابع طبیعی و ویتامین ها، کاهش درد، تسلط بر استرس، افزایش سلامت روح و روان و جسم بسیار چشمگیر است. در این میان کشورهایی نیز با مد نظر قرار دادن این نیاز بشر قرن بیست و یکم در صدد بهره مندی از فرصت های موجود کشورشان در قابل بحثی به نام « توریسم درمانی» هستند. درآمد این صنعت برای کشورهای آسیایی که به حرکت در روند توسعه می اندیشد وسوسه انگیز است. این درآمد باعث شده است که برخی از کشورهای آسیایی مانن سنگاپور، تایلند و هند به طور چشمگیری در حال تبلیغ سرویس های درمانی خود در میان بیماران جهان باشند. بر اساس آمار بهداشت جهانی، سالانه حدود 50 میلیارد دلار، صرف درمان بیماران منطقه در کشورهای اروپایی و آمریکایی می شود که جذب درصدی از این مبلغ می تواند تاثیر چشمگیری در اقتصاد گردشگری کشورهای آسیایی داشته باشد همچنین بر اساس اعلام مسولان خدمات درمانی هن، تعداد بیماران خارجی این کشور نسبت به سال گذشته حدود 7 تا 9 درصد رشد داشته است. بر اساس این گزارش ها با رشد 30درصد سالانه در گردشگری درمانی حدود 2/2 بیلیون دلار درآمد حاصل می شود.
پتانسیل های درمانی و طبیعی
ایران نیز می تواند با مدیریت مناسب و اصولی، به یک منبع ارزآوری در کشور تبدیل شود. ایران به لحاظ میراث فرهنگی در رتبه پنجم از نظر آب وهوا در رتبه دهم اما در زمینه جذب گردشگر بالای رتبه هفتادم قرار دارد.
توریسم درمانی به صورت مستقل پس از ادغام سازمان میراث فرهنگی و سازمان ایرانگردی و جهانگردی در سال 1383 به پیشنهاد رئیس وقت سازمان ، ایجاد شد.
بر اساس آمار ها ایران در سال 83، حدود 12 هزار بیمار خارجی را پذیرش کرده که این در سال 84 به 17 هزار نفر رسید.
گفتنی است، به ازای هر توریسم درمانی باید بین 4 تا 5 هزار دلار عاید کشور میزبان شود که این میزان در ایران بین 3 تا 4 هزار دلار است.
پتانسیل های آذربایجان شرقی در زمینه توریسم درمانی
استان آذربایجان شرقی در شمال غربی کشور با دارا بودن امکانات تخصصی درمانی، چشمه های متعدد آب گرم، مجاورت با دریاچه ارومیه و کشورهای جمهوری خود مختار نخجوان، ارمنستان و نزدیکی به کشورهای ترکیه و عراق می تواند به عنوان یکی از قطب های توریسم درمانی محسوب شود که در این راستا نیز اقداماتی صورت گرفته است. ولی متاسفانه بی توجهی به ارز آوری که این صنعت می تواند عاید کشورمان بکند سبب شده است که در استان آذربایجان شرقی به ویژه تبریز شاهد فعالیت برخی دلال ها که با سوء استفاده از مسافران و بیماران کشورهای همجوار که قصد استفاده از امکانات درمانی این کلانشهر را دارند، باشیم.
دکتراحمد علی خلیلی،رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز با تائید این سوء استفاده ها از میهمانان خارجی در شهر، گفت: امیدواریم با ساماندهی وضعیت نمایندگی ها در کشورهای همجوار زمینه قطع فعالیت این چنین دلال های را فراهم کنیم.
وی با بیان اینکه پیرامون توریسم درمانی با کشورهای همجوار هماهنگی های لازم در حال انجام است،ا فزود:در خصوص توریسم درمانی ، می بایست با فعالسازی بخش خصوصی ، زمینه استفاده از امکانات درمانی موجود استان را فراهم کنیم. رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز ادامه داد: برای دستیابی به این هدف نیز به آماده سازی زیر ساخت ها داریم، چون بدون داشتن زیر ساخت های مناسب،نتیجه عکسی از بحث توریسم درمانی در کشور را شاهد خواهیم بود.
گفتنی است، هم اکنون کلانشهر تبریز با دارا بودن بیمارستانهای دولتی و خصوصی به عنوان قطب درمانی استان های شمالغرب کشور محسوب می شود و همه روزه بیمارستان های این شهر میزبان بیمرانی از استان های مجاور و حتی کشورهای همجوار است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز معتقد است: یکی از مهمترین زیر ساخت های لازم برای موفقیت در بحث توریسم درمانی، حث تکریم ارباب رجوع و نحوه رفتار پرسنل بیمارستان با آنان است.
دکتر خلیلی ادامه داد: اگر پرسنل، پزشکان و حتی نگهبان بیمارستان نحوه رفتاری مناسبی با بیماران نداشته باشند به حتم شاهد توسعه و گسترش این صنعت در کشور نخواهیم بود.
وی با اشاره به مراجعه بیمارانی از شهرهای باکو، نخجوان و اربیل عراق به بیمارستان های خصوصی و دولتی استان، گفت: هم اکنون میهمانانی از کشورهای همجوار وارد استان ما برای بهره مندی از خدمات درمانی می شوند ولی در حوزه توریسم درمانی هدف فراتر از ای هاست، چون بحث ارزآوری برای کشور مطرح است. وی با بیان اینکه اقدامات ایجاد دفتر نمایندگی جذب توریسم در استانبول، نخجوان و اربیل مراحل پایان یخود را سپری می کنند ، گفت: امیدواریم در آینده نزدیک شاهد فعالیت این دفاتر باشیم تا هر چه سریعتر دست دلالان از این حوزه قطع شود.
کارشناسان معتقدند در حوزه توریسم درمانی، بخش خصوصی با توجه به اختیاراتی که دارد بهتر می تواند، فعالیت کند. در کلانشهر تبریز نیز بیمارستان های خصوصی متعددی فعالیت دارند که در صورت تقویت زیر ساخت های موجود می توانند به عنوان قطب های جذب توریسم محسوب شوند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز نیز می گوید: اراده مسئولین اجرایی استان برای تحقق توریسم درمانی در استان بسیار قوی است ودر این خصوص تلاش داریم تا بخش خصوصی را فعال تر سازیم.
وی ادامه می دهد: اگر خواستار رقابت در صحنه های بین المللی هستیم با کسری بودجه هایی که بیمارستان های دولتی همه ساله با آن مواجه اند نمی شود، کاری از پیش برد. به همین دلیل می بایست بخش خصوصی را در این حوزه فعالتر کرد.
به گفته برخی کارشناسان، باید امکانات درمانی دولتی را بعد از اینکه نیاز داخلی رفع شد در اختیار میهمانان خارجی قرار داد که به حتم این رویکرد در راستای فعالسازی بیمارستان های خصوصی در حوزه توریسم درمانی موثر است.
توسعه سرمایه گذاری در حوزه توریسم درمانی
با نگاهی به رویکرد فعالیت کشورهایی مانند سنگاپور و هند در خصوص توریسم درمانی ما را به این مسئله واقف می دارد که سرمایه گذاری در حوزه های مختلف این کشورها را پیشتاز توریسم درمانی در منطقه کرده است.
در ایران نیز علی رغم وجود پتانسیل های بالای درمانی و طبیعی هنوز سرمایه گذاری های لازم برای تقویت توریسم درمانی صورت نگرفته است.
حسین فاضلی، مدیر کل دفتر طرح های توسعه تسهیلات معاونت سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری معتقد است:متقاضی برای احداث مجتمع های توریستی – تفریحی با رویکرد درمانی در کشور وجود دارد که امیدواریم به زودی اقدامات اجرایی شان آغاز شود.
فاضلی می گوید: در صورت تائید شدن طرح و ایده افراد متقاضی آنان امکان اجرا و سرمایه گذاری را پیدا می کنند.
نور الدین پور موسی قلی، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی نیز توریسم درمانی را از جمله صنایعی دانست که به آن در کشور کمتر توجه شده است.
وی می گوید: زمانی که فرد بیمار برای استفاده از خدمات درمانی یک شهر به آنجا سفر می کند، همراهانی نیز دارد که می توان آنان را توریسم نامید.
پور موسی قلی، امکانات و پتانسیل های درمانی و طبیعی استان آذربایجان شرقی را مطلوب خواند و افزود: با تشکیل کمیته گردشگری سلامت در استانهماهنگی های لازم بین ارگان ها و دستگاه های مربوطه از جمله دانشگاه علوم پزشکی، سازمان تامین اجتماعی، نماینده دفتر خدمات مسافرتی، نمایده مراکز اقامتی و پژوهشگران عرصه سلامت و گردشگری صورت گرفت.
وی ادامه داد: برگزاری همایش سلامت در شهرستان مراغه در شهریور ماه سال 1386 نیز در همین راستا انجام گرفت.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با اشاره به مصوبات این کمیته گفت:یکی از مصوبات که مراحل نهایی اش را سپری می کند،تعیین سه بیمارستان در تبریز به عنوان مراکز مطلوب برای گردشگران خارجی حوزه سلامت می باشد.
وی گفت: دو بیمارستان از این بیمارستان ها خصوصی و یک بیمارستان دولتی است.این مراکز موظفند برای پذیرش و اسکان بیماران و همراهانشان فضای مطلوبی را اختصاص دهند.
پور موسی قلی ، شتاسایی بیمارستان های فعال در شهرهای میانه، مراغه،جلفاو کلیبر به عنوان مبادی ورودی استان را از دیگر مصوبات کمیته گردشگری سلامت استان آذربایجان شرقی خواند.
گفتنی است، چشم انداز نهایی طرح توریسم درمانی، این است که به کمک مدیریت و ساماندهی شبکه ای از مراکز درمانی،پزشکان،جراحان و پرستاران متحجر و کارآزموده به همراه مجموعه ای از منابع انسانی ارزشمند که قادر به ارائه خدمات در سطح جهانی خوهند بود، در یک افق پنج ساله سالانه 10 هزار بیمار خارجی ساماندهی شوند.
گزارش از امیر کریم زاد شریفی
|