کنکاشى درباره علل افزایش مصرف دخانیات در دانشگاه‏ها

کنکاشى درباره علل افزایش مصرف دخانیات در دانشگاه‏ها

یکى از معضلات امروز جامعه ما، گسترش روزافزون استفاده از دخانیات، به ویژه سیگار، در میان مردم و به خصوص جوانان است، در میان دانشجویان نیز طى سالیان اخیر، مصرف سیگار و حتى کشیدن قلیان رشد داشته است. به همین خاطر، این بار براى پرسش از علت مصرف سیگار و قلیان، به سراغ دانشجویان رفته، از نظرات آنها اطلاع پیدا کردیم. قبل از ورود به بحث اصلى، بد نیست این را هم بدانید که «بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانى، روزانه حدود 13 هزار و پانصد نفر در دنیا بر اثر بیمارى‏هاى مرتبط با مصرف دخانیات، جان مى‏بازند. محققان معتقدند که زیان کشیدن قلیان، بسیار بیشتر از استعمال سایر انواع دخانیات و حتى سیگار است.

دیگر عادى شده!

رضا حسینى‏پور، دانشجوى رشته فیزیک، با بیان این‏که سیگار کشیدن در بسیارى از دانشگاه‏هاى کشور، متأسفانه به یک امر کاملاً عادى تبدیل شده است، گفت: در حالى که در تلویزیون و در فیلم‏ها و اخبار از مضرات سیگار کشیدن سخن گفته مى‏شود، اما متأسفانه در فضاى دانشگاه، همتى براى مقابله با سیگار وجود ندارد و حتى علناً در بوفه‏هاى دانشگاه‏ها هم، سیگار فروخته مى‏شود؛ حال آن که از جامعه نخبه دانشگاهى، انتظار دیگرى مى‏رود.

وى همچنین افزود: دانشجویانى که در خوابگاه و یا فضاى باز دانشگاه سیگار مى‏کشند، باید توجه داشته باشند که افرادى که با آنها در یک اتاق خوابگاهى زندگى مى‏کنند، از این سیگار کشیدن‏ها آسیب مى‏بینند؛ حتى پزشکان معتقدند که دود سیگار، سبب چشم درد، آلرژى و ناراحتى‏هاى معده‏اى در اطرافیان فرد سیگارى مى‏شود. علاوه بر این، استعمال سیگار توسط فرد، باعث تغییر رنگ دندان‏ها و بوى دهان او و نیز موجب آزار و اذیت دیگران مى‏شود.

شب‏بیدارى با سیگار و قلیان!

احسان مولودى‏زاده، دانشجوى رشته ادبیات فارسى نیز با بیان این‏که سیگار کشیدن در جمع‏هاى دانشجویى و به خصوص در خوابگاه‏ها، مثل غذا خوردن و تخمه شکستن شده است، گفت: من بارها دیده‏ام که برخى از همکلاسى‏هاى خودمان، به ویژه در شب‏هاى امتحان، براى آن که بیشتر بیدار بمانند و درس بخوانند و همچنین اضطراب کمترى داشته باشند، پکى به سیگار مى‏زنند و حتى دیگران راهم دعوت به سیگار کشیدن مى‏کنند. وى همچنین ادامه داد: به نظر مى‏رسد که مصرف دخانیات، به ویژه سیگار در میان دانشجویان، نشانه مردانگى تلقى شده است و بعضى‏ها نیز سیگار کشیدن را پُز روشنفکرى! مى‏دانند و به خیال خودشان با کشیدن سیگار برگ، شبیه امثال مارکز مى‏شوند. چند وقت پیش یکى از دوستان من که گاهى اوقات سیگار مى‏کشد، به همین موضوع اشاره و به آن هم افتخار مى‏کرد.

دختران و مصرف دخانیات

رضا سویلى، دانشجوى مقطع کارشناسى ارشد رشته فلسفه است. او مى‏گوید: خواهر من در حال حاضر، دانشجوى مقطع کارشناسى یکى از دانشگاه‏هاست. خودش تعریف مى‏کرد که در درون خوابگاه، بساط قلیان کشیدن دختران دانشجو فراهم است و معمولاً در هر بلوک خوابگاهى مى‏شود چند اتاق را پیدا کرد که پاتوق این گونه دانشجوهاست. علاوه بر این، سیگار کشیدن هم در میان برخى از آنها به چشم مى‏خورد. با این وجود، مسئولان خوابگاه‏ها، چندان اهمیتى به این مسئله نمى‏دهند و حتى تذکر جدى هم نمى‏دهند که این، واقعاً تأسف‏بار است. خود من اوایل فکر مى‏کردم که دختران دانشجو، اصلاً دنبال این جور برنامه‏ها نیستند؛ اما با این اوصاف، باید فکرى هم به حال آنها کرد!

دخترها سیگارى‏ترند یا پسرها؟

حرف‏هاى این دانشجو که البته به نقل از خواهر دانشجویش بود، موجب شد تا از سر کنجکاوى چرخى در دنیاى اینترنت بزنم تا در این باره آمارى پیدا کنم که موفق به دیدن سایت سازمان زندان‏ها و اقدامات تأمینى و تربیتى کشور شدم. در این سایت، چنین آمده بود: «تحقیقات علمى حاکى از افزایش 3 برابرى میل به مصرف سیگار، در بین دختران دانشجو، نسبت به دانشجویان پسر مى‏باشد».

الکى قضیه را گنده نکنید

یکى از دانشجویان که نخواست نامى از او در گزارش برده شود و البته به قول خودش، گاهگاهى پکى به سیگار مى‏زند، در گفت‏وگو با ما اظهار داشت: شما خبرنگارها و مطبوعاتى‏ها، بى‏خود یک مسئله را بزرگ مى‏کنید! مگر سیگار کشیدن یک دانشجو، چه ایرادى دارد؟ سیگار کشیدن که اولاً حرام نیست و ثانیاً مواد مخدر هم به حساب نمى‏آید که بگویید جرم است و مجازات خاصى خود را دارد. او همچنین درباره قلیان کشیدن دانشجویان گفت: اگر واقعاً قلیان کشیدن ایراد دارد، پس چرا در پارک‏ها و قهوه‏خانه‏ها اجازه مى‏دهند که مردم قلیان بکشند. گذشته از این من شنیده‏ام که قلیان کشیدن نه تنها ضررى ندارد، براى آرامش اعصاب و روان هم خوب است؛ پس چرا مى‏گویند که قلیان نکشید؟

نقش سینماى غرب در سیگارى کردن جامعه ایرانى‏

قاسم شعبانى، دانشجوى سال دوم رشته حقوق است. او حرف‏هاى خود را این گونه آغاز کرد: ترم اولى که وارد دانشگاه شدم، نشریه دانشجویى که مطالعه مى‏کردم، چنین آمده بود: بر اساس آمار یکى از خبرگزارى‏هاى معتبر بین‏المللى، در 75 درصد فیلم‏هاى هالیوودى، نقش اول فیلم، دخانیات استعمال مى‏کند. فیلم‏هاى غربى، جوانان ما را به مصرف سیگار دعوت مى‏کنند و متأسفانه در بسیارى از فیلم‏هاى سینمایى ما نیز این مسئله به شکل محدودترى وجود دارد. بسیارى از دانش‏آموزان، در دوره دبیرستان با سیگار آشنا مى‏شوند و کم کم در برخى از آنها این مسئله به مواد مخدر کشیده مى‏شود و در دانشگاه هم این گونه معضلات به نوعى وجود دارند. با همه این مسائل، مسئولان دانشگاه‏ها باید با برنامه‏ریزى‏هاى فرهنگى، به مقابله با استعمال دخانیات بپردازند و گرنه با برخوردهاى مقطعى، هیچ چیز حل نمى‏شود.

چند آمار تکان‏دهنده‏

بعد از سخنان دانشجویان، سخنان کارشناسان مسائل اجتماعى را بشنویم؛ اما قبل از آن، بد نیست نگاهى به چند آمار جدید پیرامون استعمال دخانیات در کشور بیندازیم:

-  دخانیات، سالانه 2 تا 3 هزار میلیارد تومان سرمایه بهداشتى کشور را غارت مى‏کند.

- ایران در حال حاضر، پانزدهمین واردکننده بزرگ سیگار در دنیا مى‏باشد.

- 90 درصد از مبتلایان به سرطان ریه و حنجره در کشور، سیگارى هستند.

- سیگار علاوه بر آن‏که سبب مرگ زودرس مى‏شود، در هر 10 دقیقه، جان یک انسان را مى‏گیرد.

- روزانه 20 میلیارد نخ سیگار در تمام دنیا دود مى‏شود و از این طریق، میلیاردها دلار از میان مى‏رود.

سیگار، راه مقابله با استرس نیست‏

دکتر علیرضا آقایوسفى، روان‏شناس و استاد دانشگاه، در گفت‏وگویى پیرامون بحث قلیان کشیدن در دانشگاه‏ها، گفت: اولاً باید توجه داشت که قلیان در یک دوره 10 ساله از سوى دولت مجاز بود؛ همان‏طور که تا دو سه سال پیش هم در خیلى از مجامع عمومى، جلوى قلیان کشیدن گرفته نمى‏شد. بنابراین، تا حدودى، استعمال آن در محیط دانشگاه طبیعى است. نکته دوم بحث، ناظر به این مسئله است که بدانیم به دلیل مشکلات اقتصادى، اشتغال و...، بسیارى از مردم و به ویژه دانشجویان، براى مقابله با اضطراب‏ها و فشارهاى روانى، به مصرف سیگار و قلیان و از این دست مواد روى مى‏آورند؛ به خیال این که با سیگار کشیدن، اضطراب روانى آنها کم مى‏شود؛ حال آن که ثابت شده که استعمال دخانیات، حتى مى‏تواند اضطراب‏آور باشد و موجب معضلات روانى دیگرى براى فرد شود.

آموزش، راه درمان است‏

وى همچنین تصریح کرد: به اعتقاد من، مسئولان دانشگاه‏ها براى مقابله با گسترش مصرف دخانیات در دانشگاه‏ها، باید دوره‏هاى آموزشى افزایش مهارت‏هاى حل مسئله و مقابله با اضطراب روانى را براى دانشجویان دایر کنند و از این طریق، نوعى خودکنترلى را به دانشجویان، آموزش دهند.

همچنین به دانشجویان نیز توصیه مى‏کنم که بیش از هر چیز، این گونه آموزش‏ها را جدى بگیرند؛ زیرا در غیر این صورت، مشکل آنها حل نمى‏شود.