قطار جوایز ادبی ایران با مهرگان راه افتاد

قطار جوایز ادبی ایران با مهرگان راه افتاد

امسال، سال علی اشرف درویشیان است. در حالی که چندی پیش اعلام شد که برنامه تجلیل از نویسنده پیشکسوت "جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات"، امسال به تجلیل از علی اشرف درویشیان اختصاص خواهد یافت، دیروز مراسم اهدای جوایز هشتمین دوره مهرگان نیز با تجلیل از این نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه همراه بود.

علی اشرف درویشیان که خود در سالن حاضر بود و طبق برنامه ریزی همسرش برای دریافت جایزه اش روی صحنه رفته بود، در سخنانی کوتاه و احساسی به وضعیت ممیزی اعتراض کرد.

او به شدت از برخورد وزارت ارشاد با خودش و دیگر نویسندگان انتقاد کرد و ضمن مقایسه ادبیات ایران با کشورهای همسایه که موفق به دریافت جایزه نوبل شده اند و ادبیات ایران-علیرغم این که از نظر قدرت ادبی از آنان چیزی کم ندارد-این موضوع را به خاطر وجود سانسور در ایران ارزیابی کرد.

تقدیر به خاطر نجات یوزپلنگ آسیایی

مهرگان تنها جایزه غیردولتی است که در حوزه محیط زیست و علم نیز جایزه اهدا می کند، اما هیات داوران بخش علم هیچ اثری را شایسته تقدیر و جایزه تشخیص نداد، اما از هوشنگ ضیایی به دلیل سالها تلاش در حفظ حیات وحش ایران و بویژه نجات یوزپلنگ آسیایی تقدیر کرد. هیأت داوران مهرگان علم از ۵ داور تشکیل شده بود که همگی از متخصصان و کارشناسان حوزه محیط زیست بودند.

جایزه الوند

امسال بخش دیگری نیز از جایزه حذف شده بود. مهرگان تنها جایزه ادبی غیردولتی بود که هر سال به رمان برگزیده نوجوانان جایزه می داد، اما امسال این بخش از جایزه حذف شده بود. دلایل حذف این بخش به دلیل مشکلات مالی از یک سو و کاهش انتشار رمان نوجوان بود، اما در مراسم اهدای جایزه هشتمین دوره، دبیر جایزه از اهدای جایزه بخش کودک و نوجوان از سال آینده خبر داد و گفت که این جایزه به یاد حسین ابراهیمی الوند مترجم برجسته آثار کتاب های ویژه کودکان و نوجوانان به نام "الوند" نامگذاری خواهد شد.

جایزه رمان

در بخش رمان به طور مشترک رمان "عقرب روی پله‌های راه آهن اندیمشک؛ از این قطار خون می‌چکه قربان!" نوشته حسین مرتضائیان‌آبکنار، و رمان "باغ تلو" نوشته مجید قیصری برنده این دوره از جایزه مهرگان ادب شدند.

سال گذشته در بخش رمان کتاب "و دیگران" نوشته محبوبه میرقدیری به عنوان برنده معرفی شد و از دو رمانِ "بازی آخر بانو" نوشته بلقیس سلیمانی و "رؤیای تبت" نوشته فریبا وفی قدردانی به عمل آمد.

جایزه مجموعه داستان

دربخش داستان کوتاه در هشتمین دوره تفاوت هایی با دوره قبلی داشت. در دوره قبل هیات داوران به جای انتخاب مجموعه داستان دست به انتخاب تک داستان هایی از مجموعه های مختلف زده بود و ۱۹ تک داستان را از مجموعه های مختلف به عنوان داستان های کوتاه برگزیده معرفی کرد.

اما امسال هیات داوران این جایزه نیز به شیوه مرسوم جوایز دیگر به معرفی مجموعه داستان های برگزیده اقدام کرد.

در این بخش در دوره هشتم جایزه مجموعه داستان "زندگی مطابق خواسته تو پیش می‌رود" نوشته امیرحسین خورشیدفر و "زنی با چکمه ساق‌بلند سبز" نوشته مرتضی کربلایی ‌لو به طور مشترک برنده شدند.

اعتراض به سانسور

یکی از مهم ترین ویژگی های این دوره از جایزه را می توان نقش تشدید سانسور در ادبیات و به تبع آن در جوایز دانست. چند ماه پیش دبیر جایزه اعلام کرده بود که امسال به دلیل سانسور و کمبود کتاب های مناسب در حوزه ادبیات داستانی انتخاب آثار برگزیده سخت است.

این موضوع، مضمون محور بیانیه هیات داوران بود. بیانیه هیات داوران جایزه که نگاهی تحلیلی به ادبیات داستانی ایران داشت، به نقش تشدید ممیزی در سال اخیر بر کاهش انتشار آثار و افت کیفیت آن ها اشاره داشت.