کنفرانس آناپولیس علیه جمهوری اسلامی؟

کنفرانس آناپولیس علیه جمهوری اسلامی؟

سخنان آیت‌الله خامنه ‌ای شدیدترین موضعی است که تا کنون از طرف ایران در برابر کنفرانس آناپولیس اتخاذ شده است

آقای خامنه ‌ای که روز دوشنبه، پنج آذر در مراسم روز بسیج در جمع نیروهای بسیجی در تهران سخن می‌گفت، هدف از برپایی کنفرانس صلح خاورمیانه را که قرار است روز سه شنبه این هفته با حضور حدود پنجاه کشور و سازمان بین‌المللی در شهر آناپولیس مرکز ایالت مریلند آمریکا گشایش یابد، جبران بخشی از شکست‌های اسرائیل که وی از آن به عنوان "رژیم جعلی و غاصب صهیونیست" نام برد، از سوی آمریکا دانست.

پیش از این نیز مقام‌های بلندپایه ایرانی ناخشنودی خود را از شرکت کشورهای عرب و مسلمان در کنفرانس آناپولیس اعلام کرده بودند، اما سخنان آیت‌الله خامنه ‌ای شدیدترین موضعی است که تا کنون از طرف ایران در برابر کنفرانس مذکور اتخاذ شده است.

به نظر می‌رسد رهبران ایران، ضمن آنکه کنفرانس آناپولیس را حرکتی در مسیر عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل می ‌دانند و از این جهت با آن مخالفند، اصل برگزاری کنفرانس را نیز در شرایط حاضر نوعی زمینه سازی برای یک اجماع منطقه ‌ای و جهانی علیه نظام جمهوری اسلامی تلقی می ‌کنند.

برخی از رسانه‌ های عربی و اسرائیلی تردیدی باقی نگذاشته ‌اند که کنفرانس آناپولیس به منظور مقابله با نفوذ ایران در خاور میانه بر گزار می ‌شود، مساله‌ ای که کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا نیز آن را پنهان نکرده است.

این در حالی است که رهبران گروههای اسلامگرای فلسطینی و لبنانی، هدف از برگزاری کنفرانس آناپولیس را چیزی فراتر از مقابله با نفوذ ایران در خاورمیانه ذکر کرده‌ و آن را به زمینه سازی برای تهاجم نظامی به ایران مربوط دانسته‌ اند.

مقام‌ های دولت ایران که اغلب، گزارش‌ های مربوط به احتمال حمله نظامی آمریکا و متحدانش به خاک ایران را بی ‌اهمیت نشان می‌دهند، ظاهرا بیش از این نمی ‌توانند به هشدارهای رهبران حماس، جهاد اسلامی فلسطین و حزب‌الله لبنان که عموما بر آماده سازی منطقه ای برای حمله به ایران تاکید می ‌کنند، بی اعتنایی کنند.

در حقیقت، موضعگیری صریح سران جمهوری اسلامی در برابر کنفرانس آناپولیس به نوعی جدی تلقی کردن هشدار دوستان آن در منطقه تلقی می ‌شود.

مشکل اما این است که کنفرانس آناپولیس تنها با حضور کشورهای مخالف دولت ایران برگزار نمی ‌شود، بلکه شماری از کشورهای متحد ایران و یا کشورهایی که ایران اصرار دارد آنها را متحد خود به شمار آورد، در کنفرانس شرکت خواهند کرد.

	نیروهای پلیس مانع از نزدیک شدن معترضان به کنفرانس آناپولیس به سفارت اردن در تهران شدند

مشارکت سوریه، عراق، لبنان، عربستان و شماری از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و شمال آفریقا که ایران آنها را دوست خود معرفی می‌ کند، در واقع موضع گیری شدید ایران در برابر کنفرانس آناپولیس را با مشکلاتی روبرو می ‌کند.

این مساله در سطح جهانی نیز مصداق یافته است. کشورهایی مانند روسیه، چین، آفریقای جنوبی، اندونزی و پاکستان نیز که ایران آنها را دوست خود می ‌داند، در کنفرانس آناپولیس حضور می‌ یابند و متهم کردن همه آنها به اینکه ابزار دست آمریکا و اسرائیل برای نادیده گرفتن حقوق فلسطینی‌ها شده ‌اند، بدون تناقض با تصویری که دولت ایران از جبهه بندی سیاسی در سطح جهان ارائه می‌ کند، نیست.

در واقع، حضور گسترده کشورهای منطقه و جهان در کنفرانس آناپولیس و موضع گیری ایران در برابر آن، از نقطه نظر تحلیلی نشانه آشکاری از انزوای جمهوری اسلامی تلقی می‌ شود و اما این دقیقا همان چیزی است که دولت ایران نسبت به آن حساسیت دارد.

شاید ملاحظات مربوط به همین موارد است که سبب شده مقام‌های ایرانی مخالفت خود را با کنفرانس صلح خاورمیانه از حد موضع گیری لفظی فراتر نبرند و بر خلاف راهکاری که در سال ۱۹۹۱ در برابر کنفرانس صلح مادرید در پیش گرفتند، اینک کنفرانسی در تضاد با کنفرانس آناپولیس در تهران برگزار نکنند.

البته قرار بود که اجلاسی در مغایرت با اهداف کنفرانس آناپولیس از سوی گروههای معارض فلسطینی در دمشق تشکیل شود، اما حضور سوریه در کنفرانس آناپولیس عملا برگزاری چنین اجلاسی را منتفی کرد و ایران نیز داوطلب میزبانی آن نشد و تنها از سران چند گروه فلسطینی برای دیدار از تهران دعوت به عمل آورد.

به هر حال، تردیدی نیست که کنفرانس آناپولیس به قصد برداشتن گامی در جهت تحقق برنامه آمریکا برای کمک به شکل گیری خاورمیانه بزرگ است. در خاور میانه بزرگ مورد نظر آمریکا، آن دسته از کشورهایی که آمریکا آنان را "یاغی" می‌ نامد یا باید تغییر جهت دهند و یا اینکه با انواع فشارهای سیاسی، اقتصادی و یا در صورت لزوم نظامی وادار به تغییر مسیر شوند.

	برخی نمایندگان شورای قانونگذاری فلسطینی به برپایی کنفرانس آناپولیس معترض هستند. این افراد عمدتا از اعضای حماس هستند

به نظر می ‌رسد که سوریه با حضور در کنفرانس صلح آناپولیس، نخستین گام را برای تغییر جهت خود در خاور میانه برداشته است، هر چند که گام‌های بعدی این کشور به نوع امتیازاتی که به آن تعلق خواهد گرفت، بستگی دارد.

ایران اما از نگاه آمریکا کشوری نبود که دعوت از آن برای شرکت در کنفرانس صلح محلی از اعراب داشته باشد و ایران نیز با موضع گیری لفظی خود، عملا خود را در مقابل طیف وسیعی از کشورهای خواهان پایان یافتن مناقشه اسرائیل و فلسطینی ‌ها قرار داده است.

البته این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که همه کشورهای حاضر در کنفرانس آناپولیس خواستار به گوشه راندن ایران در منطقه و یا مقابله سرسختانه با آن نیستند، اما به نظر می ‌رسد که دولت اهود اولمرت، نخست وزیر اسرائیل، میزان انعطاف خود در برابر پس دادن سرزمین‌های اشغالی جنگ شش روزه سال ۱۹۶۷ را به میزان سرسختی کشورهای منطقه و قدرت‌های جهانی در برابر برنامه هسته‌ای ایران گره زده است.

در حقیقت، اسرائیل حل بحران فلسطین را به مقابله با برنامه اتمی ایران پیوند داده است و این چیزی است که ظاهرا برخی از کشورهای با نفوذ عرب در منطقه نیز با آن همراهند چرا که از هر دو جهت آن را با منافع خود همسو می ‌دانند.