دوشنبه ۱۸ تیر ۱۳۸۶ - ۰۹ جولای ۲۰۰۷
نمیدانیم باستانشناسان خارجی چه چیزهایی را از ایران بردهاند
قائم مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: موضوع آنچه باستانشناسان خارجی پیش از این از کشور خارج کردهاند برای ما مبهم است و نمیدانیم چه چیزی را بردهاند و مستنداتی هم که وجود دارد ناقص است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی فارس، روز گذشته مصاحبهای از یک فعال فرهنگی در خصوص نحوه عملکرد باستانشناسان خارجی طی 10 سال گذشته در ایران منتشر شد که در پی آن بر آن شدیم که اظهارات مسئولان فعلی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را جویا شویم.
در این راستا گفتگویی را با حمید بقایی، قائم مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام دادیم که متن آن در ادامه آمده است.
وضعیت به کارگیری باستانشناسان خارجی در کشور چگونه است؟
- به علت وجود نواقصی در نحوه به کارگیری باستانشناسان خارجی در ایران این رویه ساماندهی شده است به طوریکه از این پس باستانشناسان خارجی که در کشور به کارگرفته میشوند وقتی دستمزد دریافت میکنند که گزارش کاوشهای خودشان را ارائه داده باشند آنها باید قدم به قدم که پیش میروند، گزارش تحقیق را به ما ارائه کنند.
اما پیش از این کاوشهایی که توسط باستانشناسان خارجی در ایران انجام شده است نه تنها منجر به ارائه گزارش از نتایج کاوش نشده بلکه باعث دزدی اشیای باستانی ما به خارج از کشور نیز شده است!
ـ در گذشته حتی باستانشناسان داخلی هم گزارشی به سازمان میراث فرهنگی نمیدادند. وقتی هم که گزارش تهیه میکردند، میگفتند مال خودم است و به نام خودم میخواهم در ژورنالهای خارجی مطالب آن را کار کنم، سازمان میراث فرهنگی چه کاره است. این نگاه و فکر آنها بود.
مگر در حال حاضر این اتفاق نمیافتد که شما این مسائل را متعلق به گذشته میدانید؟
ـ الآن هیئتهای باستانشناسی خارجی که به ایران میآیند به آنها اعلام میکنیم که کار، مشترک است، طبق قراردادهای جدید، مدیریت باستانشناسی با ایرانیان است و باستانشناس خارجی باید به مدیر پروژه هر روز گزارش عملکرد ارائه دهد.
آیا با وجود کارشناسان زبدهای که در امر باستانشناسی در کشور داریم باز هم نیاز به حضور باستانشناسی خارجی در کشور است؟
ـ ما نمیتوانیم تبادلات علمی را با خارج از کشور و دانشگاههای بیرون قطع کنیم. در حال حاضر همه دانشگاههای ما نیز تبادلات کاری دارند، اینها پروژههای مشترک علمی است و باید نگاه علمی داشته باشیم.
صلاحیت باستانشناسان سازمان میراث فرهنگی مورد تأیید اساتید دانشگاهی کشورمان نیست و سازمان در کنار باستانشناسان خارجی این افراد را به کار میگیرد.
ـ علت این مسئله این است که در گذشته ارتباط دانشگاهها با پژوهشگاه میراث فرهنگی کاملاً قطع بوده است. شما بپرسید چند پروژه مشترک یا چند سمینار مشترک در گذشته سازمان با دانشگاههای مختلف کشور داشته است یا چقدر از کارهای پژوهشگاه را به دانشگاه محول کردهاند پژوهشگاه پیش از این میخواست تمام کارها را تنها تیم خودش انجام دهد.
مگر در حال حاضر این طور نیست؟
ـ نه! الآن این طور نیست، نمونه آن در دانشگاه سیستان و بلوچستان است که کل پژوهش باستانشناسی را به دانشگاه زابل، دانشکده باستانشناسی دادهایم. ما الآن داریم به آنها تپههای باستانشناسی میدهیم و آنها ذوق زده شدهاند چون در گذشته در این حد بوده است که در منطقه خودشان هم اجازه کاوش نداشتند. در حال حاضر در حال زیاد کردن ارتباطمان با دانشگاههای کشوریم.
ما در حال دنبال کردن سیاست دیگری هستیم به طوریکه معتقدیم باستانشناسی را حتی خود سازمان نباید انجام دهد، سازمان میراث فرهنگی وظیفهاش این است که برنامهریزی کند، نقشه باستانشناسی را طراحی کند و بگوید کجا اولویتهای باستانشناسی است و پروژهها را به متخصصان مؤسسات و دانشگاهها واگذار و خودش هم نظارت کند.
سازمان مگر با تعداد باستانشناسانی که دارد چند محوطه را میتواند کاوش کند؟ اما وقتی این پروژهها را به مؤسسات و دانشگاهها محول کند، تعداد اینها زیاد میشود و در مدت زمان کوتاهی کار کاوش بخشهای مهمی از کشور تمام میشود و علاوه بر آن هم فارغالتحصیلان رشتههای باستانشناسی به جای اینکه به سازمان مراجعه کنند که آنها را استخدام کنیم در این مؤسسات، ساماندهی میشوند.
مؤسسات پژوهشی زیر نظر دانشگاهها تشکیل و تقویت میشود. ما هم با آنها قرارداد میبندیم و کار خوب علمی بیرون میدهیم. این روشی که برای باستانشناسی الآن ما انجام میدهیم و در گذشته هم انجام میشده انحصارگرایی بوده و غلط است.
در حال حاضر باستانشناسان سازمان بخش عمدهای دانشگاهی و بخش دیگری هم کارمند خودمان هستند.
چه فکری درباره باستانشناسانی که پروژههای در حال اکتشاف را متعلق به خودشان میدانند و این پروژهها نیز پس از آنها به باستانشناسان دیگری محول نمیشود، شده است؟
ـ بله! این مشکل بوده که آقای x جایی را کاوش میکند و تا ابد میگویند این آقا باید این کار را انجام دهد حالا 6 ماه میرود خارج، کار تعطیل میشود یا 2 سال نمیخواهد کار کند، کار تعطیل میشود در حالیکه ما از این پس با مؤسسات پژوهشی طرف میشویم و اگر باستانشناسی برای مدتی کار را میخواهد تعطیل کند، مؤسسه فرد جایگزینی را برای ادامه کار معرفی میکند.
وقتی سازمان میراث فرهنگی قرار باشد ناظر بر کار کاوش باشد باید کارشناسان قویتری را نسبت به این باستانشناسان داشته باشد چون قرار است مهر تأیید یا رد بر کار این باستانشناسان بزند در نتیجه تلاش بیشتری میشود تا تیم پژوهشی باستانشناسی در سازمان قویتر شود و به دنبال هیئتهای علمی قویتری رود.
اگر ما در کشور چنین کارشناسان قوی را داریم که بر کار کاوش باستانشناسان خارجی نظارت کند چه لزومی دارد اصلاً از خارج از کشور باستانشناس بیاوریم؟
ـ دو بحث وجود دارد یکی اینکه تا این موضوع جا بیفتد لازم است از پتانسیل دیگران هم استفاده شود و نکته دوم اینکه یک سری کارهای مطالعاتی مشترک را باید انجام دهیم. مجبور هستیم انجام دهیم تا سطح کار را بالا ببریم، مدیریت با خود ماست و از تیمهای خارجی استفاده میکنیم و آخرین یافتههای آنها را مورد بهرهبرداری قرار میدهیم.
چه الزامی وجود دارد؟
ـ شما به عنوان مثال یک کار اقتصادی میخواهید انجام دهید یک شرکت خارجی هم میآید و اعلام میکند که سهیم شود مگر بد است سرمایهاش را میآورد وقتی من با دانشگاه ایتالیا درگیر میشوم و بحث مطالعه باستانشناسی میکنم مگر بد است، دانش علمیاش را میآورم. تیم را میآورم. مدیریت دست ماست. اگر مدیریت را دست آنها بدهیم خطاست. ضمن اینکه هر آنچه کشف شود، اطلاعرسانی آن در سطح دنیا بهتر اتفاق میافتد یعنی آن دانشگاه خودش تبلیغ میکند تبادلات علمی را فراهم میکند و باعث رشد کاری میشود.
منتقدان از این زاویه حق دارند درباره به کارگیری باستانشناسان خارجی اعتراض کنند که کل کار را ما به دست بیگانه بسپاریم و خودمان کنار بایستیم که بنده هم موافق این کار نیستم اما اینکه تمام کار را هم خودمان انجام دهیم، شاید شیوه درستی نباشد بهتر است که ما از پتانسیلهای علمی بقیه مراکز هم با برنامهریزی خودمان کمک بگیریم، چه اشکالی دارد، فعالیت میکنیم کار هم پیش میرود هر جا هم دیدیم خطا و انحرافی است جلویش را میگیریم.
در حال حاضر در کشور هیئت باستانشناس خارجی از این دست داریم که مدیریت با باستانشناس ایرانی و کار از باستانشناس خارجی باشد؟
ـ 2 تا 3 هیئتی که از فرانسه و ایتالیا میآیند، پروژههای باستانشناسی مشترک انجام میشود. باستانشناسان ایتالیا در پارسه پاسارگاد فعال هستند و فرانسه نیز در خوزستان است که مدیریت کاوشها با ایران است.
مفاد قراردادهای باستانشناسی که هیچ گاه منتشر نشده است، در حال حاضر همکاری با این مؤسسات چگونه است؟
ـ بستگی دارد ولی مفاد آن این است که مدیریت دست ماست، آنها همکار ما هستند، اطلاعرسانی مشترک انجام میشود. بخشی از هزینههای کاوش را ما میدهیم و ممکن است بخشی از هزینههای کاوش را آنها تقبل کنند.
این احتمال دیگر وجود ندارد که کاوشگر اطلاعات را انحصاری کند؟
ـ نه! طبق توافق، اطلاعاتی که هر روز توسط کاوشگر به دست میآید در اختیار هیئت ما قرار میگیرد. کسی اطلاعات را میتواند ببرد که کل پروژه را مدیریت کند ولی وقتی مدیریت دست آن نباشد نمیتواند.
بسیاری از مؤسسات باستانشناسی که امروز با آنها فعالیت میکنیم قبلاً اطلاعات ما را بردهاند برای اینها چه اقدامی میتوان کرد؟
ـ بله، این برای دورههای قبل بوده است، خیلیها را نمیدانیم چه چیزی بردند موضوع خیلی مبهم است یک سری مستندات وجود دارد که ناقص است، بنده بدتر از این وضعیت را گفتم در دورههایی باستانشناسان خودمان اکتشاف انجام دادند و اطلاعاتش را به ما ندادند. از داخلیها هم نقص داریم. از روز اول باید جلوی آن را میگرفتند.
| ماه - اپران - تهران |
حالا چی برده شده یا چی تو بازار سیاه فروخته شده پیشکش همونی که مونده رو اینها عرضه نگهداری ندارن. |
سهشنبه 29 آبان 1386 |
|
| آرش - بلژیک - گنت |
این حکومتها بودند که کشور ما را تاراج کردند قاجاریه بدتر از همه پشت میزهای قمار بر سر خاک ایران قمار میکردند .از روسها قرض میگرفتند بعد همان را به روسها میباختن ایا میدانید چه مقدار از خاک ما ست روسهاست .باز هم بگیم مرگ بر امریکا مرگ بر انگلیس مرگ بر اسراییل !!!؟؟؟؟؟و. |
سهشنبه 29 آبان 1386 |
|
| امیر - ایران - تهران |
از پسر رفسنجانی بپرس .میدونه
|
سهشنبه 29 آبان 1386 |
|
| کیاوش - انگلیس - لندن |
چه با حال ادم اول یه چیزهایی رابدزده بعدم یادش بره در یه حالت می شه اگر طرف خیلی دزدیده باشه که یادش نمونه |
چهارشنبه 30 آبان 1386 |
|
| بابک - کانادا - تورنتو |
شماها 28 ساله که نمیدونید چی به سر این مملکت داره میاد. |
چهارشنبه 30 آبان 1386 |
|
| علی - انگلستان - لندن |
همان بهتر که ببرند تا دشمنان ایران نابودشون نکردند. |
چهارشنبه 30 آبان 1386 |
|
| مرتضی - ایران - تهران |
از مسول سایت خوهشمندم مقاله ای راجع به اهرام ثلاثه مصر بگذارد.بسیار بسیار متشکرم. |
پنجشنبه 1 آذر 1386 |
|