بریتانیا درصدد گسترش حیطه حاکمیت خود در قطب جنوب

بریتانیا درصدد گسترش حیطه حاکمیت خود در قطب جنوب

کشورها می توانند تا 563 کیلومتر مربع فراتر از اراضی فعلی خود ادعا کنند

چنین ادعایی مغایر پیمان 1959 قطب جنوب (The Antartic Treaty) خواهد بود؛ پیمانی که با امضای دوازده کشور فعال در زمینه تحقیقات علمی در قطب جنوب از سال 1961 جنبه قانونی پیدا کرد و در حال حاضر مورد تائید 46 کشور جهان از جمله بریتانیاست.

بر اساس پیمان قطب جنوب هر گونه استخراج نفت و گاز در بستر دریا ممنوع است.

یکی از سخنگویان وزارت خارجه بریتانیا گفته است که این موضوع یکی از چند موردی است که این کشور در ارتباط با منطقه قطب جنوب مد نظر قرار داده است و به سازمان ملل متحد ارائه خواهد کرد.

این سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا گفت که مطرح کردن این ادعا فقط یک "دوراندیشی برای آینده است."

حق استخراج مواد معدنی

ادعای بریتانیا، که سخنگوی وزارت خارجه این کشور تاکید دارد پیشاپیش از ضرب الاجل سال 2009 سازمان ملل در دست تهیه است، این امکان را فراهم می کند که سهم بریتانیا از آبهای قطب جنوب بنا به قانون کنوانسیون دریا (Law of the Sea Convention) به میزان 2590 کیلومتر مربع افزایش یابد.

ضرب الاجل سازمان ملل متحد برای ارائه ادعانامه های کشورها، که به آنها اجازه می دهد تا 563 کیلومتر خارج از اراضی تحت حاکمیت فعلی خود در قطب را ادعا کنند، ماه مه سال 2009 است.

این سخنگوی وزات خارجه بریتانیا همچنین گفته است که طرح مذکور سال های زیادی است که در دست بررسی این کشور بوده است و تاثیری بر آخرین ماده اضافه شده به پیمان قطب جنوب در سال 1991 نخواهد گذاشت.

کشورهای امضاکننده پیمان قطب جنوب هر ساله ملاقات می کنند و در این جلسات توصیه و توافق های بین المللی را مطرح می کنند. در جلسه سال 1991در مورد پروتکل حفظ محیط زیست قطب جنوب توافقی بین المللی صورت گرفت.

سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا گفت: "ادعای جدید بریتانیا، صوری است و این کشور آن را اجرا نخواهد کرد چون استخراج مواد معدنی در این منطقه مغایر با پیمان قطب جنوب خواهد بود."

"به طور وحشتناکی غیرمسئولانه"

اخیرا شماری از کشورها - و ظاهرا اکنون بریتانیا - تلاش داشته اند برای تقویت پشتوانه سوخت فسیلی خود دوراندیشی کنند و حاکمیت بر بستر دریاهایی که ممکن است انباشته از ذخائر نفت و گاز باشند را بدست آورند.

یکی از نمونه های بارز این مقوله ادعاهای روسیه، کانادا و دانمارک در مورد بستر دریا در منطقه قطب شمال بوده است.

سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا در همین ارتباط گفت: "در اصل طرح ما برای اطمینان از آینده است که اگر پیمان قطب جنوب لغو شد ما از قبل حق حاکمیت بر بخشی از این منطقه را ادعا کرده باشیم."

اما وی افزود که لغو ممنوعیت استخراج مواد معدنی در قطب جنوب "بسیار بعید است."

یکی از سخنگویان گروه "صلح سبز" بریتانیا این ادعا را "به طور وحشتناکی غیرمسئولانه" توصیف و دولت بریتانیا را متهم کرده که به جای مبارزه با گرمایش زمین، بیشتر تلاش داشته دارد برای خود حقوق نفتی تامین کند.

چارلی کرونیک گفت: "بریتانیا به جای این که یکی از پیشگامان مبارزه با گرمایش زمین و کاهش تولید گازهای گلخانه ای باشد به خیل جویندگان نفت در آن سوی جهان پیوسته است."

سرزمین های مورد مناقشه

با این که منطقه قطب جنوب منطقه ای به ظاهر آرام بوده اما عاری از بحث و جدل نبوده است.

در حال حاضر، پنج ششم قاره قطب جنوب مورد ادعای هفت کشور است. بخش عمده ای از منطقه ای که بریتانیا ادعا دارد بر آن حاکمیت دارد، مورد ادعای آرژانتین و شیلی نیز بوده است.

منطقه ای که بریتانیا ادعا حاکمیت آن را دارد بیش از 600 هزار مایل مربع ( یک و نیم میلیون کیلومتر مربع) است.

بریتانیا اولین بار در سال 1908 حاکمیت بر این منطقه را ادعا کرد و وزارت خارجه این کشور می گوید که اکنون دو ایستگاه تحقیقی دائمی در این منطقه برپاست. بریتانیا در منطقه ادعا شده خود در قطب جنوب اداره پست نیز دارد.

سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا گفت که "شماری از کشورها ادعانامه های خود را ارائه داده اند" و فعلا تکنولوژی لازم برای دستیابی به لایه های مواد معدنی در بستر دریا وجود ندارد. این لایه های گاه تا عمق چند کیلومتری بستر دریا قرار دارند.

محققان در حال حاضر سرگرم جمع آوری اطلاعات زمین شناسی برای ارائه به سازمان ملل هستند چون بنا به قانون کنوانسیون بستر دریا، گسترش حیطه تحت حاکمیت کشورها باید براساس "کفه دریایی" (ژرفاشیب)، کنونی باشد.

پیمان قطب جنوب

سایت اینترنتی تحقیقات بریتانیایی قطب جنوب (British Antarctic Survey)، آورده که نقاط معدودی از جهان هستند که هرگز در آنها جنگ رخ نداده، محیط زیست کاملا تحت حفاظت بوده و تحقیقات علمی اولویت محسوب می شده است؛ قطب جنوب یکی از این مناطق است. کشورهای امضاکننده پیمان قطب جنوب تا کنون این منطقه را گنجینه ای طبیعی خوانده اند منطقه ای که مختص صلح و علم است.

بنا به این پیمان کشورهای امضاکننده موافقت کرده اند که این منطقه:

- غیرنظامی باشد، منطقه ای عاری از آزمایشات اتمی و زباله های رادیواکتیو نگه داشته شود و اطمینان حاصل شود که فقط برای اهداف صلح آمیز مورد استفاده قرار می گیرد،

- همکاری بین المللی علمی در قطب جنوب را ترویج کند،

- مناقشات در مورد حاکمیت ارضی را کنار بگذار.

زمان این پیمان نامحدود است و بنا به سایت تحقیقات بریتانیایی قطب جنوب موفقیت آن با افزایش تعداد کشورهای امضاکننده ثابت شده است. 46 کشور ، که شامل 80 درصد جمعیت جهان را در خود جای می دهند، آن را امضا کرده اند.

همه کشورهایی که با انجام تحقیقات چشمگیر نشان داده اند به منافع قطب جنوب متعهد هستند، حق رای دهی در جلسات سالیانه کشورهای امضاکننذه را دارند.