خفن بازار SMS ؛ بررسی ارتباط گفتاری جوانان

خفن بازار SMS ؛ بررسی ارتباط گفتاری جوانان

این کتاب به بررسی آنچه زبان مخفی جوانان نامیده می شود می پردازد

حدود چهار سال پیش مهدی سمائی کتاب پر سر و صدایی منتشر کرد به نام "فرهنگ لغات زبان مخفی" که آن هم از نوعی زبان رایج بین جوانان و اصطلاحات رایج میان آنان گفتگو می کرد.

در این زمینه کتابهای دیگری از جمله "فرهنگ اصطلاحات جوانان" از مهشید مشیری نیز چاپ شده بود.

محتوای این کتابهای تازه آقای اکرامی، موضوع بحث روز سه شنبه شهر کتاب بود که با حضور نویسنده، فرزان سجودی و علی طلوعی برگزار شد.

آقای اکرامی مولف کتاب اصطلاحات خودمانی درباره انگیزه خود برای پرداختن به این موضوع گفت: "من واژه ها را در خیابان و دانشگاه از جوانان می شنیدم و برایم جالب بود که وقتی آنان با من حرف می زنند به زبان رسمی حرف می زنند، اما با یکدیگر با زبان مخفی سخن می گویند."

او گفت هدفش از این کار آسیب شناسی فرهنگی بوده و می خواسته این پدیده را به مسئولین و دست اندرکاران فرهنگی بشناساند تا اگر خوب است ترویجش کنند و اگر بد است کاری برایش بکنند: "جوانان ما به دلیل شکاف بین نسلی، به زبانی حرف می زنند و در ارتباطات عناصری به کار می برند که من به عنوان پدر نمی فهمم."

بنا به گفته دکتر اکرامی اطلاعات کتاب از ۸۶۷ نفر گردآوری شده که جوانان بین ۱۸ تا ۲۸ سال بوده اند، و در مجموع 1854 اصطلاح در کتاب آمده است. مانند "قمقمه" به معنی اهل قم، یا "جارو برقی" به معنی ماشین ماتیز، یا قورباغه برای ماشین فولکس.

نویسنده که شیوۀ ساختن کلمات و ترکیبات متعلق به زبان مخفی را توضیح می داد، گفت: "در این زبان گاهی حروفی به اول کلمه یا وسط کلمه اضافه می شود، مثلا خرابتیم تبدیل می شود به اخرابتیم، یا از الف لام عربی استفاده می شود: مثل اردک الزمان که به معنای تازه به دوران رسیده است."

اکرامی درباره کتاب دیگر خود "مردم شناسی خودمانی" که به پیامهای کوتاه (اس ام اس) اختصاص دارد گفت که در این زمینه هنوز کار پژوهشی قابل توجهی صورت نگرفته و از یکی دو کتاب که پیش از کار او چاپ شده نام برد. به گفته وی یک کتاب به اسم "اس ام اس های آسمانی" هست که ۱۰۹ جمله کوتاه در آن گرد آمده و کتاب دیگری هم تحت عنوان "فرهنگ اصطلاحات چت و اس ام اس" منتشر شده است.

وی با یادآوری اینکه SMS مخفف Short Massage Service است، گفت: "بنابراین وقتی می گویند اس ام اس بزنید غلط است و باید گفته شود اس ام بزنید، یعنی پیام کوتاه بفرستید، نه سرویس پیام کوتاه بفرستید."

من واژه ها را در خیابان و دانشگاه از جوانان می شیندم و برایم جالب بود که وقتی آنان با من حرف می زنند به زبان رسمی حرف می زنند، اما با یکدیگر با زبان مخفی سخن می گویند   محمود اکرامی

در کتاب مربوط به اس ام اس، 6 هزار و 173 پیام کوتاه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پیام های کوتاه گرد آمده در کتاب در ارتباط با جشن های ملی و مذهبی، مباحث عاشقانه، طنز و نکته پردازی و از این قبیل است. مانند:

از نیوتن می پرسند چرا از افتادن سیب تعجب کردی گفت آخر من زیر درخت گلابی دراز کشیده بودم.

نتیجه ازدواج قورباغه و طوطی می شود قوطی.

رختخواب، برعکس ظاهرش که استراحت را به یاد می آورد، هول انگیزترین جاست، چون هشتاد درصد مردم در رختخواب می میرند.

پس از معرفی کتاب از سوی مولف، آقای سجودی از منظر زبان شناسی به بررسی دو کتاب پرداخت. وی گفت در بین زبان شناسان برخورد یکسانی با زبان مخفی وجود ندارد. زبان شناسان فرهنگستانی کار بر روی زبان مخفی را بی فرهنگی و غیراخلاقی و توهین به داشته های زبان فارسی می دانند. جدالی که چند سال پیش بین غلامعلی حدادعادل، رییس وقت فرهنگستان زبان و آقای سمایی درگرفت که تا جمع آوری کتاب هم پیش رفت، از این دست است.

اما به گمان آقای سجودی، زبان شناسانی که علاقه مند به مسائل جامعه شناسی زبان هستند، به مطالعه زبان به مثابه یک پدیده انسانی می پردازند و در پی ارزش گذاری زبان خوب و زبان بد نیستند، هرگز نمی توانند از کارکردهای مخفی زبان به عنوان اینکه اینها پست و غیر قابل مطالعه است، اجتناب کنند.

فرزان سجودی خرده فرهنگها را فرهنگ به حاشیه رانده شده خواند و علت پیدایی آن را گسترش دامنه تابوسازی فرهنگ مسلط دانست. به گفته آقای سجودی "تابوسازی آنقدر گسترش پیدا کرده که پزشک متخصص پستان را می گویند متخصص سینه. به این دلیل است که فرهنگ به حاشیه رانده شده دامنه واکنشی خود را در ساختن نشانه های کلامی و غیرکلامی گسترش می دهد. ما در واقع در مطالعۀ این نوع جریانات وارد نوعی مطالعه فرهنگی می شویم تا نوعی نگرانی فرهنگی. من اصلا معتقد نیستم که زبانهای مخفی اساسا ماهیت مجرمانه دارد. اینها ترفندهای مختلف ما در زندگی اجتماعی است، ترفندهایی در مقابل نظام مسلط فرهنگی."

سجودی در نگاه به کتاب ارتباطات خودمانی (اس ام اس ها) انتخاب کلیشه هایی مانند اعیاد و جشن ها و مانند آنها را که آقای اکرامی برای یافتن پیامهای کوتاه به کار گرفته، محدود کردن ماهیت پویای اس ام اس دانست، و گفت اس ام اس ها در لحظه تولید می شوند. مثلا هنوز پنج دقیقه از زلزله تهران نگذشته بود که اس ام اس ها به کار افتادند و آدم تعجب می کرد که چقدر این ذهن ها خلاق هستند که می توانند به این سرعت اینها را بسازند.

من اصلا معتقد نیستم که زبانهای مخفی اساسا ماهیت مجرمانه دارد. اینها ترفندهای مختلف ما در زندگی اجتماعی است، ترفندهایی در مقابل نظام مسلط فرهنگی   فرزان سجودی

در قسمت پایانی جلسه آقای طلوعی به بررسی کتابهای مورد بحث پرداخت و گفت: "مردم شناسی همواره نگاه گذشته گرا داشته، اما کار آقای اکرامی از این جهت واجد اهمیت است که در آن مردم شناسی به جای گذشته گرایی به مسائل روز مردم توجه کرده است. به ویژه آنکه قدم اول را در این نوع پژوهش برداشته است."

نمونه اصطلاحات

برای آشنایی بیشتر خوانندگان با کتاب و نیز با زبان مورد بحث، نمونه هایی از اصطلاحات را همراه با معانی آنها از کتاب نقل می کنیم:

باد بزن جیگر: غیبت، پشت سر دیگران حرف زدن که باعث خنک شدن دل برخی، از جمله غیبت کننده می شود.

بادمجون واکس کن: علاف، بیکاره، کسی که کارهای بیهوده انجام می دهد

پارس خودرو: سگی که راه می رود و پارس می کند

پاناسونیک: دختر ناز و خوش اندام

تخم ادیسون: لامپ برق

حسین صافکار: صدام حسین که شهرها را با خاک یکسان می کرد

خر به خراسان بردن: زیره به کرمان بردن

خفن: عالی، ترسناک، بی نقص، خوب و تحسین برانگیز، جالب و دیدنی

خفن بازار: محلی که تیپ خیلی خفن دارد، محلی که اجناس خفنی در آنجا زیاد یافت می شود

	نویسنده در این کتاب به بررسی اس ام اس ها یا پیامهای کوتاه می پردازد

خلافی داشتن: شکم بزرگ داشتن (خلافی مخصوص ساختمانهایی است که برخلاف قوانین شهرداری ساخته شده و مقداری از خیابان یا پیاده رو را تصاحب کرده باشد)

خیار شور: آدم بی مزه

دستمالیسم: فرهنگ چاپلوسی

رفتم تو سایتش: تو نخ کسی رفتن

سازمان سنجش: کسی که زیاد سوال می کند

سازمان گوشت: آدم چاق و چله

سفرة الفقرا: روزنامه

سکه رایج بلاد اسلامی: صلوات، چیزی که همه توان آن را دارند

سوار درخت انگور: مست، کسی که شراب زیادی خورده و تلو تلو می خورد

سوپر قلعه: آخر دهاتی بودن

سوراخ جورابتیم: نهایت مخلصی و فروتنی در برابر دوست

سه دروغ بزرگ: دانشگاه آزاد اسلامی

سیامک سنجرانی: سیم و سنجاق، اسباب تریاک کشی در زندان

فضانورد: معتاد به قرص، معتاد به حشیش که خیالات خام دارد

فلفل سبز: سرباز نیروی انتظامی (به خاطر رنگ لباس)

کاکتوس: مامور نیروی انتظامی

کمپوت هلو: ماشین پر از دختر