چگونه فضانورد شویم؟

اگه دنبال شغلی میگردین که که ترکیبی از پیشرفته‌ترین فناوریها، جذابترین علوم و هیجان‌انگیزترین ماجراجوییها باشه بعیده که انتخابی بهتر از فضانوردی بتونین پیدا کنین. اتفاقاً کاروبار این شغل بسیار خوبه و ایستگاه فضایی بین‌المللی که در حال ساخته نیازمند تعداد زیادی فضانورد هست که شاید یکیش شما باشین.

اما ببینیم تو امریکا چطور میشه فضانورد شد. متاسفانه فضانورد شدن تو امریکا کار چندان آسونی نیست و گذروندن دوره‌های اون چند سالی طول میکشه. در امریکا سه دسته فضانورد وجود دارن:

دسته اول فرمانده‌ها و خلبانها هستن. فرمانده‌ها از اسمشون هم معلومه که رهبری ماموریتهای فضایی با اوناس و مسوول اعضای گروه و فضاپیما هستن. خلبان هم به عنوان کمک فرمانده در هدایت فضاپیما و قرار دادن ماهواره‌ها در مدار نقش داره.

دسته دوم از فضانوردها رو تحت عنوان متخصصان ماموریت میشناسن. کار اینا کمک کردن به خلبان و فرمانده در امر عملکرد فضاپیمای شاتل و انجام کارهای بیرون از فضاپیما (گردش و قدم زدن در فضا) و انجام آزمایشات محوله هست.

دسته سوم متخصصایی هستن که از خارج از ناسا میان و برای یه کار خاص آموزش دیدن و معمولاً غیرامریکایی هستن که به اینا اصطلاحاً Payload Specialist گفته میشه.

هر کدوم از این دسته فضانوردا باید یه سری ویژگیهای اولیه رو داشته باشن که بتونن وارد این شغل بشن:

+ تابعیت امریکایی (برای خلبانها و متخصصان ماموریت)

+ دارا بودن مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های مهندسی، علوم زیست‌شناسی، علوم فیزیکی و یا ریاضیات از یک دانشگاه معتبر

+ دست کم سه سال تجربه کاری در زمینه مرتبط با تحصیل (گرفتن مدرک فوق‌لیسانس معادل یک سال تجربه کاری و گرفتن دکترا معادل سه سال تجربه حساب میشه)

+ گذراندن امتحانات فیزیکی ناسا که شبیه تستهاییه که از داوطلبای خلبانی هواپیماهای جنگی یا مسافربری میگیرن. خلبانها باید تستهای درجه1 رو بگذرونن ولی اون دو دسته متخصص دیگه باید تستهای درجه2 رو بگذرونن.

+ داشتن تجربه 1000 ساعت خلبانی (فرمانده) هواپیماهای جت (فقط برای خلبانهای فضاپیما)

+ قد بین162.5 سانت تا 193 سانت برای خلبانها و 148.5سانت تا 193 سانت برای بقیه متخصصان

حالا اگه شما این خصوصیات رو دارین اولین کاری که باید بکنین پر کردن فرمهای مخصوص و فرستادن اونا برای ناساس. ناسا بعد از بررسی فرمهای افراد مختلف بعضیا رو برای مصاحبه احضار میکنه. آزمایشات پزشکی در مراحل بعد هستن و در نهایت همه مشخصات شما بررسی و ارزیابی میشن و اگه خوش‌شانس باشین ممکنه شما رو به عنوان کاندیدای فضانوردی قبول بکنن. ناسا هر دو سال یه بار اسامی حدوداً 100 زن و مرد رو که از بین هزاران متقاضی فضانوردی به عنوان کاندید قبول شدن اعلام میکنه.

اگه شما جزو این لیست بودین مرحله بعدیش اینه که شما رو به مرکز فضایی جانسون ناسا که در هوستون تگزاس قرار داره میفرستن که در اونجا باید دوره‌های کارآموزی دوساله‌ای رو بگذرونین. در طی این دو سال شما کلاسهایی در زمینه علوم (ریاضی، فیزیک، نجوم، زمین‌شناسی، هواشناسی و اقیانوس‌شناسی)، تکنولوژی (هدایت فضاپیما، مکانیک وسایل مداری و فرآورش مواد) و سیستمهای شاتل فضایی خواهید گذروند.

همچنین دوره‌های زندگی در دریا و خشکی و در شرایط بدون نیروی جاذبه و محیطهای با فشار اتمسفری بالا و خیلی پایین رو هم میگذرونین. ضمناً یه تست شنا رو هم باید بگذرونین که در اون لازمه که سه بار طول یه استخر 25 متری رو در حالیکه لباس فضانوردی و کفش تنیس تنتونه طی کنین. اگه شما به عنوان یه خلبان پذیرفته شده باشین باید دوره‌هایی رو هم در هواپیمای جت تی-38 ناسا و شاتل آموزشی اون بگذرونین که حدوداً 15 ساعت در هر ماه به این کار اختصاص داره ولی اگه جزو متخصصان ماموریت باشین این مقدار 4 ساعت در هر ماه خواهد بود.

بعد از گذشت دو سال شما یک فضانورد خواهید بود. البته این تازه اول کاره. از اینجا به بعد کار شما اینه که تو کلاسای آموزشی در مورد نحوه جنبه‌های مختلف عملکرد شاتل فضایی شرکت کنین. هر قسمت این وسیله توسط متخصصین و سازنده‌های اون قسمت تدریس میشه. بعدش باید با یه دستگاه شبیه‌ساز (سیمولاتور) همه کارهای لازم رو از قبیل کارهای قبل از بلند شدن شاتل، در حین برخاستن، ورود به مدار، برگشتن و فرود روی زمین رو تمرین کنین. ضمناً برحسب اینکه خلبان یا متخصص ماموریت باشین باید نحوه کار با بازوی روبوتیک شاتل رو که محموله شاتل رو ازش خارج میکنه یاد بگیرین. خلاصه اینکه اونقدر آموزشهای مختلف رو میگذرونین تا اینکه قرعه به نامتون بیفته و برای یه پرواز واقعی انتخاب بشین.

در این حالت باید 10 ماه قبل از پرواز، دوره‌های تخصصی مربوط به اون ماموریت رو بگذرونین. این دوره‌ها شامل پروازهای شبیه‌سازی‌شده، قدم زدن زیر آب و زندگی درون شاتل میشه. تو این دوره‌ها شما رو برای مقابله با هر نوع وضعیت اضطراری آماده میکنن. بعدش اگه خلبان باشین که دیگه شما رو میبرن تو شاتل واقعی که باید باش پرواز کنین و باز هم کلی دوره و جلسه و پرواز شبیه‌سازی شده براتون میذارن تا اینکه بالاخره تشریف میبرین به فضا. بعداز پرواز هم یه سری آزمایشهای پزشکی و مذاکرات چند روزه رو در پیش دارین که اصطلاحاً بهشون میگن Debriefings (اگه یکی معنیشو بهم بگه ممنون میشم).

هر فضانورد دست‌کم تا 5 سال بعد از انتخاب شدنش در ناسا باقی میمونه. فضانوردا به عنوان کارمندای رسمی غیرنظامی استخدام میشن و گرید یا درجه GS-11 تا GS-14 دارن (بر حسب میزان سابقه). معمولاً میزان مرخصی زیاد و بیمه عمر و بیمه پزشکی هم دارن و از مزایای بازنشستگی استفاده میکنن.

خوب این بود روش فضانورد شدن. همونطور که میبینین باید آموزشهای زیادی رو بگذرونین و سخت تلاش کنین و از استقامت زیادی هم برخوردار باشین تا یه فضانورد واقعی بشین. آیا هنوز هم دلتون میخواد فضانورد بشین؟!

زکریا محمد کریمی