افول ستارگان زن هالیوود در چهل سالگی

افول ستارگان زن هالیوود در چهل سالگی

کیدمن برای بازی در فیلم "ساعت ها" برنده جایزه اسکار شد

نیکول کیدمن از نوجوانی به بازیگری پرداخت و در فیلم های تلویزیونی و سینمایی بسیاری ظاهر شد، اما با فیلم "تصویر یک بانو" (۱۹۹۶ به کارگردانی جین کمپیون) و به ویژه با فیلم "چشمان کاملا بسته" (۱۹۹۹ آخرین فیلم استنلی کوبریک) در سینما به عنوان استعدادی کم نظیر و هنرمندی توانا شناخته شد.

در سالهای بعد با بازی در چند فیلم موفق، ستایش منتقدان و علاقمندان سینما را برانگیخت: فیلم موزیکال "مولن روژ" (ساخته باز لورمان، محصول ۲۰۰۱) که در آن آواز هم خواند، "ساعت ها" (ساخته استیون دلدری محصول ۲۰۰۲) که برای آن برنده جایزه اسکار شد و در آن نقشی پیچیده و دشوار داشت و فیلم "داگویل" (محصول سال ۲۰۰۳ به کارگردانی لارس فون تریر) که از هر دیدگاه اثری نامتعارف بود.

نیکول کیدمن امروزه در هالیوود جایگاهی برجسته و استوار دارد. بهترین فیلمسازان به او پیشنهاد همکاری می دهند اما نرخ بالای او مانع بزرگی است: گفته می شود که در سال ۲۰۰۶ برای یک نقش ۱۷ میلیون دلار دریافت کرد که بالاترین دستمزد آن سال در میان خانم های بازیگر بود.

اما آیا می توان از آینده این ستاره هم با اطمینان سخن گفت؟ آیا دوستداران سینما باز هم فرصت خواهند یافت اندام ظریف و چهره حساس او را روی اکران ببینند؟ معروف است که هالیوود با خانم های بالای چهل سال زیاد مهربان نیست.

بیوه ها و عجوزه ها!

تاریخ هالیوود را می توان از منظرهای زیادی نوشت و درس های بسیاری گرفت که همه آنها خوش آیند نیست. بی گمان یکی از مدارک تاریخی هالیوود فهرست بلندبالای زنان بازیگری است که در روزگار جوانی (برای هالیوود حداکثر ۴۰ سالگی) چند سالی بر پرده نقره ای درخشیدند و سردر سینماها را با نام خود زینت دادند. از آن همه نام امروزه تنها خاطره ای باقی مانده است، در اسناد کتابخانه ها یا آرشیو سینماتک ها. و آغاز افول ستارگان در چهل سالگی بود یا حتی زودتر. کسانی که مانند گرتا گاربو در ۳۶ سالگی یا گریس کلی در ۲۷ سالگی هالیوود را محترمانه ترک نکردند، در آستانه چهل سالگی هالیوود آنها را ترک کرد.

بی گمان ستارگان خوش شانس یا مقاومی هم بودند که توانستند به برکت شهرت یا نفوذ یا رابطه با "بالایی ها"، چند سالی بیشتر دوام بیاورند. اما بیشتر این پری رویان پیشین، برای ادامه بقا در هالیوود به ایفای نقش هایی تن دادند که "کارخانه رؤیاسازی" برای زنان بالای چهل سال در نظر گرفته بود: "بیوه های عقده ای"، "یائسه های بدخلق" و "عجوزه های بدذات". این شتری بود که در خانه همه آنها خوابیده بود.

	ستارگانی مانند مریل استریپ موردی استثنایی هستند که با ۵۸ سال سن هنوز می تواند در نقش اول فیلمی ظاهر شود

فیلم کلاسیک "بر بیبی جین چه گذشت؟" (ساخته رابرت آلدریچ در ۱۹۶۲) نمونه ای گویا از هنرنمایی دو تن از بتان پیشین و تصادفا درخشان ترین استعدادهای هالیوود است: جون کرافورد و بتی دیویس، هر دو بالای پنجاه سال، یکی بیچاره و دیگری دیوانه.

در زمانی مقارن تولید این فیلم، بتی دیویس به یکی از کارهای متهورانه و جنجالی خود دست زده و در روزنامه آگهی تجارتی عجیبی به چاپ داده بود: ”خانم هنرپیشه ای با سی سال سابقه در هالیوود دنبال کار می گردد".

هالیوود اگر بر سر لطف می آمد و تصمیم می گرفت از ستاره بالای چهل ساله باز هم چند صباحی کار بکشد، او را در تیپ کلیشه ای دیگری قالب بندی می کرد تا حسابی "خانم" و "محترم" باشد: مادر فداکار، پرستار احساساتی، خانم معلم مهربان یا حد اکثر وکیل مدافع دلسوز. برای بازیگری که به چنین نقش هایی قانع نبود راهی جز خدا حافظی با هالیوود وجود نداشت. ستارگانی مانند مریل استریپ موردی استثنایی هستند که با ۵۸ سال سن هنوز می تواند در نقش اول فیلمی ظاهر شود.

طرد از هالیوود

از آخرین قربانیان این سیاست "حذف فیزیکی" امروز هم می توان لیستی بلندبالا تنظیم کرد و به صدها نام دیگر افزود: میشل فایفر، دبرا وینگر، دمی مور، هولی هانتر، الن برکین، جسیکا لانگ و بسیاری دیگر. شارون استون هم که اخیرا در دومین فیلم "غریزه اصلی" ایفای نقش کرده است به تازگی در مصاحبه ای گفت که این روزها به سختی برای بازی در سینما پیشنهادی دریافت می کند و گاه ناگزیر است بدترین نقش ها را هم قبول کند.

نویسندگان فمینیست از مدتها پیش گفته اند که هالیوود نسبت به هنرپیشه های مرد هیچگاه سخت گیر نبوده و در هر سنی برای آنها جا و منزلتی داشته است. هنرپیشه هایی مانند فرد آستر، همفری بوگارت، جیمز استوارت و برت لنکستر با چند نسل پیاپی از ستارگان زیبارو همبازی بودند، که با نزدیک شدن چهل سالگی یکی پس از دیگری از سینمای هالیوود کنار گذاشته شدند. تا امروز هنرپیشه هایی مانند رابرت ردفورد، جک نیکلسون، کلینت ایستوود، شون کانری و ریچارد گیر می توانند تا شصت سالگی و بالاتر در نقش "جوان اول" ظاهر شوند.

	شارون استون به تازگی در مصاحبه ای گفت که این روزها به سختی برای بازی در سینما پیشنهادی دریافت می کند

برخورد سینمای اروپا با زنان هنرمند بی تردید محترمانه تر بوده است. سینمای فرانسه نمونه ای آشناست که برای ژان مورو، سیمون سینیوره و کاترین دونوو همیشه جا و موقعیتی شایسته داشته است. سینماگران نوگرای امروز اروپا مانند پدرو المودووار و فرانسوا اوزون این ذوق و تیزهوشی را داشته اند که با کاراکترهای میانه سال به آثار خود عمق و تنوع ببخشند.

هنر کیدمن

نیکول کیدمن در چهل سالگی همچنان پرتوان و فعال است و می توان امیدوار بود که در سالهای آینده از سرنوشت مقدری که هالیوود برای زنان بازیگر در نظر گرفته است، در امان بماند. او در سالهای گذشته استعداد کم مانند خود را در گریز از جبر زمان به خوبی نشان داده است. چند سال پیش در ۳۵ سالگی در فیلم "ساعت ها" (محصول ۲۰۰۲) نقش ویرجینیا وولف (نویسنده ای در اوان پنجاه سالگی) را ایفا کرد و اندکی بعد در فیلم "کوهستان سرد" در نقش زنی ۲۵ ساله ظاهر شد.

نیکول کیدمن را آخرین حلقه از زنجیره هنرمندانی دانسته اند که خود از سرنوشت می گریزند اما با هر رگ چهره، هر تکان اندام و هر تار موی خود رعشه های سرنوشت را منعکس می کنند: زنانی مانند اینگرید برگمن، گریس کلی و رومی اشنایدر. کیدمن با اندامی ظریف و شکننده همواره حضوری چنان نیرومند دارد که مرزهای آشنای نقش را کنار می زند. هنر سینما باید زیرک تر از آن باشد که به این زودی از سحر موسیقی ملایمی که از خطوط موزون چهره و نگاه پررمز و راز این هنرمند پخش می شود، چشم بپوشد.