مرگ کورت والدهایم دبیرکل نازی سازمان ملل

مرگ کورت والدهایم دبیرکل نازی سازمان ملل

کورت و الیزابت والدهایم شصت و سه سال با هم زندگی کردند و از آنها سه فرزند باقی مانده است

او در میان دبیران کل پیشین سازمان ملل که هنوز زنده هستند، از همه مسنتر و تنها رئیس جمهور پیشین زنده اتریش بود.

کورت والدهایم ماه گذشته بر اثر حمله قلبی در بیمارستان بستری شد اما هفته گذشته از بیمارستان مرخص گردید و سرانجام در خانه خود و در حالی که اعضای خانواده اش بر بالینش گردآمده بودند درگذشت.

جوانی او همزمان شد با الحاق اتریش به قلمرو آلمان نازی که در پی آن، وی به عضویت سازمان جوانان حزب نازی درآمد و به خدمت در ارتش فراخوانده شد و تا درجه ستوان یکمی در ارتش پیش رفت.

بعدها گزارشهایی در مورد کورت والدهایم منتشر شد حاکی از اینکه او داوطلبانه به شاخه نظامی حزب نازی پیوسته اما وی این موضوع را تکذیب کرد.

والدهایم (وسط) در ارتش آلمان نازی تا با درجه ستوان یکمی پیش رفت

او در زندگینامه اش نوشته که در دسامبر 1941 در جبهه روسیه زخمی و از خدمت معاف شده و به وین بازگشته است اما بنابر گزارشهایی که در موردش منتشر شده، وی همچنان در خدمت ارتش آلمان نازی مانده و مستقیماً تحت فرماندهی ژنرال آلکساندر لوهر کار می کرده که در سال 1946 به جرم سرکوب پارتیزانهای یوگسلاوی و انتقال چهل هزار یهودی شهر تسالونیکی یونان به اردوگاه آوشویتس محاکمه و اعدام شد.

کورت والدهایم در این مورد گفته که در دوران خدمت در ارتش آلمان تنها به کار اداری و مترجمی مشغول بوده و هیچ اطلاعی از فعالیتهایی که به دستور ژنرال لوهر علیه پارتیزانهای یوگسلاوی یا یهودیان می شده نداشته است.

آن گونه که در گزارشها آمده، نام کورت والدهایم در فهرست "افتخارآفرینان" ارتش آلمان بوده و حکمرانی که آلمانها برای کروآسی منصوب کرده بودند به او مدال نقره داده بوده است.

کورت والدهایم در سال 1945 و با شکست ارتش آلمان در جنگ، در جنوب اتریش به اسارت ارتش بریتانیا درآمد اما همان سال آزاد شد و تحصیلات خود را در رشته حقوق به پایان رساند و به عنوان دیپلمات به وزارت خارجه اتریش پیوست.

در سال 1956 به مدت چهار سال سفیر اتریش در کانادا شد و سپس در سال 1964 نماینده کشورش در سازمان ملل متحد گردید و تا پایان سال 1971، بجز دوره دوساله ای که وزیرخارجه اتریش شد در این سمت باقی ماند تا اینکه به دبیرکلی سازمان ملل رسید.

کورت والدهایم سیاستمداری مذهبی به شمار می رفت که از حمایت پاپ ژان پل دوم برخوردار بود، دو سال پس از پایان دوران ریاست جمهوری اش از پاپ عنوان شوالیه محفل پاپ پیوس نهم را دریافت کرد

او از آغاز سال 1972 به مدت دو دوره پنج ساله مقام دبیرکلی سازمان ملل را داشت و شاید اگر چین ابقای او را برای سومین دوره وتو نمی کرد باز هم در این مقام باقی می ماند.

کورت والدهایم سیاستمداری مذهبی به شمار می رفت و از خانواده ای مذهبی برخاسته بود، در دوره دبیرکلی سازمان ملل هم، از "رویکرد مسیحی" خود به جهان سخن می گفت.

در مارس 1986، سه ماه پیش از آنکه کورت والدهایم در انتخابات ریاست جمهوری اتریش پیروز شود، هفته نامه اتریشی پروفیل گزارشهایی در مورد دوران خدمت او در ارتش آلمان نازی منتشر کرد و اتهاماتی علیه او مطرح ساخت که جنجالی بزرگ آفرید اما این جنجال مانع از پیروزی او در انتخابات نشد.

با پیروزی کورت والدهایم در انتخابات، اسرائیل سفیر خود را از وین فراخواند، بسیاری از دولتها از پذیرش او و همسرش در دیدارهای رسمی خودداری کردند و وزارت دادگستری آمریکا ورود او را به ایالات ممنوع کرد.

بدین ترتیب، کورت والدهایم طی شش سال ریاست جمهوری، بجز واتیکان موفق به دیدار از هیچیک از کشور اروپایی و آمریکا نشد و تنها سفرهایی به کشورهای خاورمیانه داشت.

دیدار او در واتیکان با پاپ ژان پل دوم، رهبر فقید کاتولیکهای جهان نیز اعتراض گسترده ای در غرب به همراه آورد.

کورت والدهایم و ملک حسین، پادشاه فقید اردن در سال 1987، کورت والدهایم در دوران ریاست جمهوری تنها به کشورهای خاورمیانه و واتیکان سفر رسمی کرد

اما پاپ ژان پل دوم به حمایت از او ادامه داد و بعدها، دو سال پس از پایان دوره ریاست جمهوری کورت والدهایم، به او عنوان شوالیه محفل پاپ پیوس نهم را داد که از عناوین افتخاری برجسته کلیسای کاتولیک به شمار می رود.

با اوج گرفتن جنجالها، دولت اتریش شش مورخ را از کشورهای مختلف مأمور بررسی گذشته کورت والدهایم کرد.

این هیئت تأیید کرد که کورت والدهایم از برخی جنایات جنگی اطلاع داشته اما خود در این جنایات شرکت نکرده است.

کورت والدهایم هیچگاه اتهاماتی را که علیه او مطرح شد نپذیرفت و در پاسخ به این اتهامات می گفت که به عنوان افسر ارتش تنها به اطاعت دستور مافوق می پرداخته و عمل ضدبشری انجام نداده است.

او اعلام کرد که عضویتش در سازمان جوانان حزب نازی اجباری بوده و او به دلیل فعالیتهای ورزشی و عضویت در باشگاه سوارکاران دانشگاه چاره ای جز پیوستن به این سازمان نداشته، فعالیتشهایش در این سازمان نیز صرفاً جنبه ورزشی داشته است.

کورت والدهایم هیچگاه حاضر نشد در مقابل اعتراضات تسلیم شود و از مقام ریاست جمهوری کناره بگیرد و تا پایان دوره شش ساله ریاست جمهوری اش در این سمت باقی ماند.

کورت والدهایم در اردیبهشت 1378 به تهران سفر کرد و دیداری با محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران داشت

او در ژانویه سال گذشته در گفتگو با روزنامه اتریشی استاندارد گفته بود که سازمانهای اطلاعاتی مهم جهان یقیناً در همان زمانی که وی دبیرکل سازمان ملل بوده از گذشته اش باخبر بوده اند و او اشتباه کرده که در مطرح کردن حقایق زندگی اش "صرفه جو" بوده است.

با مرگ کورت والدهایم، پرچمها در اتریش به حال نیمه افراشته درآمد و رئیس جمهور اتریش در پیام تسلیت خود او را مردی توصیف کرد که دامنه خدماتش فراتر از مرزهای کشورش بوده است.

از او همسر و سه فرزند باقی مانده است.

کورت والدهایم و ایران

کورت والدهایم در دوران دبیرکلی سازمان ملل در ژانویه 1978 (دی 1356) سفری به ایران داشت که پس از آن اعلام کرد با مقامات ایرانی در مورد مسائل مربوط به حقوق بشر گفتگو کرده است.

دو سال بعد، در پی گروگانگیری دیپلماتهای سفارت آمریکا در تهران، کورت والدهایم در کوشش برای آزادی گروگانها سفری به ایران داشت و به مذاکره با صادق قطب زاده، سرپرست وقت وزارت خارجه ایران پرداخت و همچنین در جلسه شورای انقلاب حضور داشت.

با وقوع جنگ ایران و عراق نیز او در تلاش برای پایان بخشیدن به جنگ، اولاف پالمه، نخست وزیر پیشین سوئد را مأمور میانجیگری میان ایران و عراق کرد اما خودش سرانجام نومیدانه پیش بینی کرد که جنگ مدت زیادی به طول خواهد انجامید و گفت تمایلی در دوطرف برای همکاری با میانجیگران نمی بیند.

وی سالها بعد در مه 1999 (اردیبهشت 1378) نیز سفری به ایران کرد و دیداری با محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت ایران داشت.

زندگیانمه ای که کورت والدهایم به قلم خودش نوشته تحت عنوان کاخ شیشه ای سیاست به فارسی ترجمه و در ایران منتشر شده است.