جدیدترین مصاحبه با بهروز وثوقی
مصاحبه جدید با بهروز وثوقی
بهروز وثوقی اسطوره ی به یاد ماندنی فیلم های پیش از انقلاب که در آثار بزرگی چون «قیصر»، «گوزن ها»، «داش اکل» هنرنمایی کرده، میهمان امروز «انتخاب» است و به بخشی از سوالات خوانندگان، پاسخ گفته است.
این بازیگر با نام واقعی خلیل وثوقی در سال 1316 خورشیدی برابر سال 1937 میلادی در شهر خوی متولد شد.
وی برادر چنگیز و شهراد وثوقی است که هر دو در ایران به کار هنرپیشگی مشغولند. تحصیلات وی در حد دیپلم می باشد و همسرسابق گوگوش می باشد اولین فیلم سینمائی اش فیلم صدکیلوداماد (1341به کارگردانی عباس شباویز) می باشد و فیلمی که درسال 1348 بهروز درآن بازی کرد وهرگز به نمایش عمومی درنیامد (هوکانی .به کارگردانی سیاوش یاسمی)اول بوده است ،
از مشهورترین نقش های بهروز وثوقی نقش قیصر در فیلم قیصر به کارگردانی مسعود کیمیایی در سال ۱۳۴۸ بود. جوان اول آن سالهای سینمای ایران در بسیاری از فیلمهای فارسی به هنرنمایی پرداخته است که از جمله فیلمهای بهروز وثوقی می‌توان به بازی هنرمندانه او در فیلم (سوته دلان) که از دسته فیلمهای هنری و ماندگار در تاریخ سینمای ایران نیز هستند اشاره کرد ضمن اینکه اثار دیگری چون { کندو ، داش اکل ، همسفر ، ممل آمریکایی ، ماه عسل ، دشنه ، طوقی و گوزنهاوبسیاری دیگر) جزو اثار به جا مانده از وی است.
بهروز وثوقی جزو معدود هنرپیشگان سینمای ایران است که توانایی بازی در انواع گونه‌های سینمایی را دارد از کمدی تا تاریخی از عرفانی تا تجاری. البته به ایشان (کلینت ایستوود) ایران لقب داده اند. او پس از آن به آمریکا رفت تا در فیلم « گربه در قفس » ساخته بهمن زرین دست بازی کند که از آن روزها، به ایران سفر نکرده است.
یکی از اتفاقات مهم در حضور هنری وثوقی در سالهای اخیر جایزه ای است که داوران جشنواره سانفرانسسیکو در سال 1979 به عباس کیارستمی اهدا کردند و او نیز تقدیم وثوقی کرد.
وی برنده جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره جهانی فیلم هند در دهلی در سال 1973 برای بازی در فیلم تنگسیر و همچنین برنده جایزه بهترین بازیگر مرد در سومین جشنواره جهانی فیلم تهران در سال 1353 برای بازی در فیلم گوزن ها است.
بهروز وثوقی هم اکنون در سانفرانسیسکو، با همسرش کتایون، زندگی می کند.
حدود یک ماه پیش، «انتخاب» از خوانندگان خود خواست سوالات خود را از آقای وثوقی بپرسند، اما پاسخ به این سوالات به دلیل کسالات مختصر آقای وثوقی و همچنین سفر ایشان به ترکیه و همچنین کانادا در مورد بزرگداشت ایشان، به تعویق افتاد.
آقای وثوقی عزیز! امسال وارد 70 سالگی شده اید، به عوان سوال نخست دوست دارم برای علاقمندانتان از وضع سلامتی خود بگویید، چه احساسی می کنید؟
بهروز وثوقی: از سلامتی کامل برخوردارم و در این سن وسال احساس بسیار زیبایی از زندگی دارم
تا چند سالگی در شهرستان خوی بودید و چه زمانی به تهران آمدید و در کدام محله در خوی و تهران بزرگ شدید؟
وثوقی: من تا شش ماهگی در خوی بودم و بعد به تهران امدم اوایل را به یاد ندارم ولی بعدا در خیابان خرمشهر زندگی میکردم
از چه سالی فعالیت هنری شما اغاز شد و ماحصل این فعالیت ها، چند فیلم و تئاتر است؟
وثوقی: من از سن 18 سالگی فعالیت های خودم را شروع کردم و ماحصل این فعالیتها حدودا نزدیک به 90 تا 100 فیلم و سریال میباشد
چه مشاغلی در دورانی که هنوز بازیگر نشده بودید و یا هنوز بازیگر مشهوری نشده بودید، داشتید؟
وثوقی: : بعد از اینکه دوبار در کنکور رد شدم در اداره بهداشت شروع به کار کردم و بعد در وزارت دارایی
یکی از خوانندگان از شما پرسیده، جریان اخراج شما از ورات بهداشت و درگیری با یک مقام وزارت دارایی چه بوده؟
وثوقی: در اداره بهداشت بخاطر توهینی که یکی از بازرسها در خرم دره زنجان به من کرد درگیری بوجود امد و مرا اخراج کردند
چند برادر و خواهر دارید؟
وثوقی: چهار برادر دارم به اسامی چنگیز , بهزاد, شهراد و فیروز
آقای وثوقی، از کی فهمیدید که به بازیگری علاقه دارید؟
وثوقی: زمانی بدیدن فیلمی به اسم ولگرد با شرکت اقای ملک مطیعی رفتم و از انجا که امدم بیرون احساسی در من بوجود امده بود و با دیدن چندین بار این فیلم، جرقه ای از بازیگری در من زده شد
واکنش خانواده به علاقه حضرتعالی به سینما و بازیگری چه بود؟
وثوقی: :خانواده با کار من بطور کلی مخالف بودند, البته بیشتر پدرم.
برای اولین بازی، چقدر دستمرد گرفتید؟
وثوقی: برای اولین بازی،2000 تومان دریافت کردم
چند سال فعالیت دوبله در سینما را پیگیری می کردید؟
وثوقی: :در دوبله که بمدت 7 سال طول کشید
آیا بازی در فیلم های پیش از "قیصر" که شکل و شمایل فیلم فارسی را داشت، شما را راضی می کرد؟
وثوقی: شما برای شروع هر کاری باید از صفر شروع کنید منم مثتثنی نبودم مسلما راضی نبودم
تکنیک بازیگری برجستگی های غیر قابل انکاری دارد، آیا حضرتعالی دوره ی خاصی را گذراندید؟
وثوقی: من دوره بخصوصی ندیدم فکر میکنم دوران دوبله برای من کلاس خوبی بود
فیلم های پیش از انقلاب، اصولاً برای نمایش در سینما دوبله می شده است.این مسئله باعث آزار شما نمی شد که فرد دیگری روی چهره ی شما صحبت می کند؟
وثوقی: من 10فیلم اولیه ام را با صدای خودم بازی کردم و بعد در فیلمهای تنگسیر, سازش, گوزنها هم صدای خودم بود و آنهایی هم که با صدای خودم نبود بدلیل مشغله زیاد و بموقع رسیدن فیلم - بدلیل قرار دادی - من در محل دوبله نمیتوانستم حاضر باشم
برجسته ترین خاطره های شما از زنده یادان علی حاتمی و فریدون گله و اخیرا مرحوم عزیز رفیعی چیست؟
وثوقی: همراه با زنده یاد علی حاتمی در ایتالیا برای تهیه سر پرسوناژ و انتخاب گریمور بودم که روزهای خوبی بود , فریدون گله هم که از دوستان خوب من بود, و مرحوم عزیز رفیعی را هم بیشتر در امریکا میدیدم
جناب کیمیایی چندی پیش در یک مصاحبه گفته بود که بهروز وثوقی همیشه اصرار داشت که اسم "او" در ابتدای تیتراژ فیلم ها باشد.
وثوقی: طبیعتا زمانی که من با اقای کیمیایی شروع بکار کردم اسم معروفی داشتم و یاد ندارم که هیچ تهیه کننده ای حاضر بود که اسم من در ردیف اول نوشته نشود چون تجارت را هم در نظر میگرفتند و اصولا من در قرارداد ذکر میکردم در مورد نوشتن نام در ردیف اول، وگر نه کار نمیکردم
شما و اقای کیمیایی خالق شاهکارهایی بینظیری همچون قیصر , داش آکل , خاک و گوزنها بودید ایا اگر به ایران بازگشتید این تیم طلایی دوباره با هم فیلم خواهند ساخت؟
وثوقی: در مورد همکاری دوباره فکر نمیکنم
چندی پیش آقای کیمیایی سفری به آمریکا داشتند، ایا باهم ملاقاتی داشتید؟
وثوقی: نه خیر ، ایشان را ندیدم
آیا در فیلم هایی که بازی می کردید، سانسوری هم از سوی حکومت شاه صورت می گرفت، فکر می کنم برای خیلی از فیلمها از جمله گوزن ها سانسور زیادی صورت گرفته است.
وثوقی: بله همینطور است
بازگردیم به "قیصر"، تصور می کنم فیلم «قیصر» اثری بود که جامعه را به تکاپو داشت و فکر می کنم، از آنجا بود که اسم بهروز وثوقی به عنوان یک بازیگر مطرح سینما، به گوش می رسید، واکنش مردم به فیلم "قیصر" چه بود ؟ در مجموع کدام یک از فیلمهای شمابا استقبال زیادی رو برو شد و پرفروشترینها بودند؟
وثوقی: قیصر بدلیل اینکه نقطه ضعف اجتماعی بود مورد استقبال مردم قرار گرفت و بعد از آن هم بیشتر فیلمهای من از فروش خوبی برخوردار بودند
تصور می کنم که حضرتعالی برای بازی در گوزن ها و آن نقش، کارهای متفاوتی کردید؟
وثوقی: خوب هر بازیگری برای رسیدن به نقشی باید تلاش زیادی بکند و من هم همین همینکار را کردم.
گوزن ها، قطعا یکی از بهترین فیلم های شما محسوب می شود،چه شد که این فیلم توقیف شد؟
داستان از ابتدا شکل سیاسی داشت. به همان شکل بازی شد که نوشته شده بود. هیات سانسور وقت، ایراد خاصی ندیدند د ولی بعدا که مردم دیدند و تفسیر خاصی کردند، فیلم توقیف شد. اگر دقت کرده باشید، همه کارهای من با هم فرق دارد .این هم یکی ازکارهای من بود که با کارهای دیگر من متقاوت بود از آنجا که هر بازیگر سعی می کند کارهای متفاوتی انجام دهد. من هم می خواستم کارهای غیرمتعارف بکنم. تنها گوزنها نبود که از نظر کار بازیگری غیرمتعارف بود. گوزنها کاربسیار بسیار مشکلی بود ، اگر دراین فیلم موفق نمی شدم، سابقه ام حرفه ای به هم می خورد و تلاشم این بود که موفق بشوم . به همین خاطر شش تا هشت ماه طول کشید تا خودم را به آن نفش نزدیک کنم.
بسیاری از کارهای شما به عنوان شاهکارهای تاریخ سینمای ایران ثبت شد سوته دلان" هم یکی از بازی های درخشان شماست، این را قبول دارید؟
وثوقی: عنوان شاهکار برای فیلمهای من را نمیدانم برای من قضاوت مردم در درجه اول قرار دارد
سعید راد در گفت و گویی از اختلاف نظر تخصصی با شما سخن گفته، اومی گوید: با بهروز وثوقى اختلاف نظر داشتم. او معتقد بود که بازیگر، ابتدا به ساکن یک چیزهایى در درونش هست که آن را به نقش محوله اضافه مى کند. من مخالف بودم و مى گفتم کاراکتر را مولف خلق مى کند و بازیگر باید به عنوان یک عامل ابزارى و اجرایى، با درگیرى حسى با آن نقش، در اختیار کارگردان باشدایا میتوانیم خلاصه موفقتر بودن شما در اثر هایی که خلق کردیدرا در این اختلاف تفکر خلاصه کنیم؟.
وثوقی: با سعید راد رابطه نزدیکی نداشتم و نمیدانم راجع به چه موضوع صحبت کردند اما معتقدم هر بازیگری برای رسیدن به نقشهایش راهها و سلیقه ای بخصوص پیدا میکند.
اقای سعید راد توی بخش دیگری از مصاحبه می گوید: منکر استعداد بهروز وثوقى نیستم، اما واقعاً اگر کیمیایى نبود، او چه وضعیتى داشت؟، نظر شما در این مورد چیست؟
وثوقی: :این اقای سعید راد از خودشان نپرسیدند که اگر بهروز وثوقی نبود انوقت قیصر چه وضعیتی پیدا میکرد
یکی از انتقاداتی که به شما هست این است که شما در اوج کارتان رفتید و «لیلى و مجنون» یا «ممل آمریکایى» و «ماه عسل» و «بت شکن را بازی کردید، آیا این کار دلیلی داشت؟
وثوقی: من اجبارا باید فیلمهایی تجارتی را هم بازی میکردم که تهیه کننده از نظر مالی تامین شود که بتواند فیلم درست تری را سرمایه گذاری کند.
یکی از خوانندگان پرسیده ایا فیلم اخراجی ها را دیده اید؟
وثوقی :نه متاسفانه
بعضی از اثارهای نمایشی اثرهای سوء فرهنگی در جامعه ها داشته و دارد، از جمله بنا به امار بعد از پخش فیلم قیصر 10 میلیون جفت کفش به علت خواباندن پاشنه یکسال زودتر ازموعد عمر کرده و دور انداخته شده این پدیده تا کنون نیز ادامه دارد. بسیاری این مسئله را تاثیر سوء فیلمهای از نوع قیصر میدانند ، نظر شما چیست؟
وثوقی: راجع به خواباندن پاشنه کفش و میلیون جفت زباد خبری ندارم این یکی از عادتهای این نوع نقشها بود و من هم اجرا کردم. فیلمهای من اثار مثبت هم داشته مثلا بعد از نمایش گوزنها نامه های فراوانی به دستم رسید که در آن مادر ، برادر، پدر و خواهر معتادین از من تشکر میکردند چرا که عزیزانشان را در فیلم دیدند و تصمیم به ترک گرفتند.
با کدام یک از بازیگران سینمای پیش از انقلاب رابطه دارید؟ آیا خبری از اقای ملک مطیعی دارید؟
وثوقی: بله ازاقای ناصر ملک مطیعی خبر دارم ایشان را هم دوست دارم و هم در ارتباط هستم اقای مشایخی هم همینطور .
از هنرپیشگان و کارگردانان مشهور هالی وود کدام یک مورد علاقه شما بود و هست و با کدام دوستی دارید؟
وثوقی :رابرت دنیرو را میپسندم و دوستی بسیار نزدیکی با زنده یاد آنتونی کویین داشتم
گفته میشود شما نتوانستید به راحتی خود را با جامعه هنری خارج از کشور از جمله هالیوود وفق دهید و در گفتگوهایی که قبلا شما داشتید اینطور به نظر میرسد بر خلاف بسیاری از هنرمندان ایرانی هالیوود از پذیرفتن نقشهایی منفی تا انجا که میشده خودداری کردید و کلا فرمودید نقشهای پیشنهادی در شان شما نبوده ? با فرض جدا دانستن یهود از صهیونیست ها به نظر شما تا چه حد فرضیه هالیوود در خدمت صهیونیستها صحت دارد؟
وثوقی: آن اوایل از من خواستند که خودم را اسراییلی معرفی کنم و حتی اسم بروس واسای را هم برایم انتخاب کرده بودند بهشان به صراحت گفتم من ایرانیم و به ان افتخار میکنم و کار را با این شرط ارزانی خودشان کردم و این درست که تا اندازه زیادی رابطه جای ضابطه و مستعدین را در هالیوود گرفته و این جایگزینی ها و کنارگذاری شایسته سالاری چیزی جدید و فقط مختص به هالیوود و این نقطه از دنیا نیست. اینطور به نظر می آید از هنرمندان ایرانی علیرغم استعدادهای استثنایی که دارند زیرکانه در بیشتر موارد نقشهای ضد ایرانی و نقش تروریستها و نوعا منفی به انها داده میشود و تا انجا که ممکن است رل های مثبت به انها داده نمیشود. چیزی که من را بسیار خوشحال میکند این جوانهای پر استعداد و خلاقی که ازدانشگاه ها پا به این عرصه میگذارند چه در ایران و چه در اینجا. امیدوارم روزی برسد ایرانیها در هالیوود به جایگاه والایی ارتقا پیدا کنند که حتما پیداخواهند کرد. در مجموع من کاری بکار کسی ندارم و نمیدانم دیگران چه میکنند ولی میدانم که من باید کار را دوست داشته باشم و انتخاب کنم حالا اگر سالها طول بکشد
در گفت و گویی که چندی پیش با سینما دوستان سان فرنسیکو داشتید گفتید که در زمان حکومت شاه، به دلیل برخی آثارم از جمله "گوزن ها" مورد آزار و اذیت قرار گرفتید و حتی گفتید که به ساواک احضار شدید. ماجرا چه بود؟
وثوقی:ما برای فیلم گوزنها، مجبور به تغییر کامل 30 دقیقه از فیلم شدیم.این فیلم ابتدا نامش «تیرباران» بود، اما دستور آمد که باید نامش عوض شود.یک مسئله دیگر هم بود که می گفتند، «چرا در «گوزن ها» برای یک دزد این همه پاسبان می آید؟» البته ما هم پاسبانها را کم کردیم.
برای همین فیلم، یک روز یک اقایی به من زنگ زد ، آدرس داد و گفت، فردا ساعت 8 صبح بیا در خانه ای در خیابان گلستان.من به آنجا رفتم، یک نفر در انجا بود.مرا در اتاقی برد که فقط یک صندلی داشت.به من گفت اینجا بنشین الان کسی که با شما کار دارد، پیدایش می شود.اما فرد مورد نظر تا ساعت 4 بعد از ظهر نیامد و من عصبانی شدم و گفتم آقا ما کاروزندگی داریم، اما او گفت: این اقا جلسه داشته و دارد می آید.
فرد مذکور بالاخره در ساعت6.7 آمد.یک آدم بسیار لاغر و نحیفی بود.اولین سوالش از من این بود که چرا در این فیلم بازی کرده اید؟گفتم دلیل خاصی ندارد من فیلمهایی با موضوع متفاوت را بازی می کنم.او گفت : اگر در فیلمی تفنگ به تو بدهند و بگویند شاه را بکش تو می کشی؟ گفتم اگر موضوع متفاوت و خوبی داشته باشد بله این کار را می کنم.او گفت، نه خیر، اشتباه می کنی!
آن فرد به من گفت، ما برای شما احترام قائلیم ، اما این کارها را نکن.مثلاً یکی از یک میلیون کاری که می توانیم بکنیم آن است که ساعت 12 شب با کامیون روی ماشینت برویم و بکشیمت.شیشه ی مشروبی هم در ماشینت می گذاریم که روزنامه ها و مردم بگویند، بازیگر خوب سینما در حالت مستی رانندگی کرد و مرد.آنروز گذشت، اما من تا 8 ماه بعد از آن قضیه، هر وقت کامیونی در پشت سرم می دیدم، آنقدر گاز می دادم و کوچه پس کوچه می رفتم که خطر از بین برود.
تهیه و اجرای مصاحبه: فریدون وحدت شعار
وثوقی: نه فیلمها روال ساده تری بخود گرفت و بیشتر خانوادگی و کمتر سیاسی شده بودند