ازدواج موقت کسب و کار ماست
سجاد تقوایی: آنچه در ذیل می‌آید، مصاحبه با دودسته از افرادی است که به امر ازدواج موقت اشتغال دارند،.
یک سال؛ 70 مورد ازدواج موقت، 170 مورد دائم
محمود حیدری‌آقایی، جدا از اینکه 18 ماهی است سردفتر ازدواج و طلاق است، فوق لیسانس تاریخ اسلام دارد و اکنون نیز در دانشگاه‌های مختلف تدریس می‌کند و در ضمن مشاور حقوقی نیز است:
تاکنون چند مورد ازدواج دائم و موقت داشتید؟
70 مورد ازدواج موقت و 170 مورد ازدواج دائم، البته این نکته را در نظر داشته باشید که این جدای از مراجعینی است که به دیگر جاها معرفی‌شان می‌کنم یا تماس تلفنی دارند و من نیز پشت تلفن جوابی به آنها نمی‌دهم، در ضمن من به شدت پرهیز دارم از اینکه دفترم به عنوان پایگاهی برای این کار شناخته شود.
مراجعه حضوری هم می‌شود؟ اینکه کسی بیاید و سفارش کند؟
بله! همین الان از آقایان سه، چهار مورد و از خانم‌ها چهار، پنج مورد به این شکل داریم. اینها آمده‌اند و سفارش کرده‌اند که اگر فرد مناسبی پیدا شد، مطلعشان کنم.
مدارکی که از طرفین می‌خواهید، چیست؟
شناسنامه طرفین، سند خانم دال بر بی‌شوهر بودن و نگاه داشتن عده (طلاق‌نامه یا گواهی فوت شوهر) و عکس طرفین. ما یکسری کپی از اینها می‌گیریم و به همراه عکسشان به عنوان سابقه پیش خود نگه می‌داریم.
روال کار چگونه است؟
در مورد افراد مختلف تفاوت می‌کند، بعضی مثل من به‌شدت سخت‌گیری کرده و تمامی مدارک را زیرورو می‌کنند و کار را هم به نحو احسنت انجام می‌دهند، اما بعضی حتی اگر در شناسنامه مرد نام خانمی هم باشد، کار را انجام می‌دهند.
به هر ترتیب، ما برای این‌گونه ازدواج دو نوع سند داریم (که البته هر دو نوع سند عادی به حساب می‌آید)، یکی به شکل یک برگه کاغذ منقوش و شکیل و دیگری به شکل دفترچه‌ای.
چرا اینقدر کار را محکم می‌گیرید؟
شما بهتر می‌دانید که کسانی که ازدواج دائم کرده‌اند، معمولا در شرایط ضمن عقد خود، متعهد شده‌اند که برای ازدواج دوم از همسر اول اجازه بگیرند و بنابراین گرچه شورای نگهبان در این خصوص موارد، مسوولیتی را بر عهده عاقد نمی‌داند، اما اداره ثبت بنا به قوانین خودش با چنین دفاتری برخورد می‌کند. اینکه ما کار را با ظاهر شکیل و مرتب تحویل افراد می‌دهیم نیز علل خاص خودش را دارد.
مثلا هتل‌ها و مهمانسراها معمولا بدون پرس‌وجو به افرادی که از این قبیل دفترچه‌ها در دست دارند، اتاق می‌دهند ولی به موارد معمولی‌تر و ساده‌تر گیر داده و آنها را به اماکن می‌فرستند تا از آنجا نامه بگیرند، گرچه اماکن هم معمولا با ایشان همکاری کرده و به محض دیدن صیغه‌نامه یا حتی بدون آن با اقرار طرفین و امتحان گرفتن از آنها، نامه می‌دهد و مساعدت می‌کند.
دفاتر دیگر هم مبادرت به انجام چنین کاری می‌کنند؟
بله! معمولا مواردی از این دست را دفاتر رد نمی‌کنند.
جز دفاتر رسمی؟
آنجا که دیگر به وفور موارد بسیاری وجود دارد. معتمدینی وجود دارند و پایگاهی مردمی همچون مساجد و ... نیز در اختیار دارند و از این طریق خودشان اقدام به این کار می‌کنند و معمولا هم چندان توجهی به رعایت قوانین ندارند.
بالاترین مدت صیغه‌ای که داشتید، چند سال بود؟
40 سال هم داشتیم.
و بالاترین سن؟
یک خانم 91 ساله را به عقد یک مرد 32 ساله درآوردم.
موارد غیرقانونی بسیاری در حین این کار انجام می‌گیرد؟
از سوی ما که نه! فعالیت ما کاملا قانونی است. اما آنهایی که به صورت آزاد این کارها را انجام می‌دهند، بعضا تخلفاتی را هم انجام می‌دهند. حیطه کار این قبیل افراد هم بسیار گسترده‌تر از ماست، الان من افرادی را می‌شناسم که کارت چاپ کرده و حتی برای خود تبلیغات هم کرده‌اند.
هفته‌ای چهار، پنج مورد ازدواج موقت داریم
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پورپاک، سه سال است که در دفتر خود، اقدام به معرفی افراد به هم و در صورت تمایل طرفین، خواندن صیغه میان آنها می‌کند. او وضعیت ماه‌های اخیر را خیلی بهتر از اوایل می‌داند، به‌گونه‌ای که اگر در ابتدا به این کار به عنوان فعالیتی در حاشیه که روزی یکی، دو ساعت وقت می‌گیرد، نگاه می‌کرده، این روزها این امر تبدیل به اشتغال اول وی شده و بعضا حتی روزی دو، سه بار هم صیغه عقد را جاری کرده است.
حمید پورپاک علاوه بر اینکه سطح چهار حوزه دارد، مدرک فوق لیسانس الهیات خود را از موسسه پژوهشی امام خمینی دریافت کرده و اکنون نیز 17 سال است که در حوزه تدریس می‌کند، گرچه تنها 7 سال از سابقه تدریسش در دانشگاه‌های گوناگون می‌گذرد.
روال کار شما چگونه است؟
کار از آنجا شروع می‌شود که مثلا خانمی می‌آید و به‌خاطر فرزندان بسیار یا شرایط خاص زندگی‌اش، امکان ازدواج دائم را ندارد، در مقابل آقایانی هم می‌آیند که با توجه به شرایط زندگی، به‌رغم نیازشان نمی‌توانند ازدواج دائم کنند، ما از اینها مدارکشان را می‌گیریم و سپس مصاحبه‌ای با ایشان می‌کنیم و اطلاعات مورد نیاز از جمله سطح تحصیلات و شرایط زندگی و شرایط مورد دلخواهشان و قد و وزن و شرایط سکونت و ... را در فرمی می‌نویسیم و بعد منتظر می‌مانیم که مورد دلخواهی پیدا شود و کار را به انجام برسانیم، گرچه معمولا به علت تقاضای بالای آقایان، برای خانم‌ها در همان روز اول مورد مناسب پیدا می‌شود.
در واقع شما دفتری حاوی اطلاعات مراجعین دارید؟
بله!
موارد شما چگونه از کاری که می‌کنید مطلع می‌شوند و به سراغ‌تان می‌آیند؟
بالاخره من هم در دانشگاه تدریس دارم و هم در حوزه و هم امام جماعت یکی از مساجد هستم و هم اینکه لباس پیامبر را پوشیده‌ام. همه اینها به اضافه تبلیغات دهان به دهان افرادی که مراجعه کرده و رضایت داشته‌اند، موجبات مراجعه افراد را فراهم می‌سازد. من حتی در هفته‌نامه پرت سخن هم پنج، شش باری آگهی چاپ کرده‌ام.
در این سه سال، چند مورد عقد موقت داشتید؟
78 مورد که البته در این اواخر اقبال مردم بیشتر شده به گونه‌ای که هفته‌ای چهار، پنج مورد مراجعه داریم که به نتیجه رسیده است.
همین کار را در خصوص ازدواج دائم هم انجام می‌دهید؟
بله! 20 مورد هم ازدواج دائم بوده که پس از معرفی طرفین به هم و اعلام رضایت ایشان، آنها را به دفاتر ازدواج ارجاع داده‌ام.
مراجعه آقایان چند برابر خانم‌هاست؟
تقریبا سه برابر.
تا کنون نشده که مواردی مراجعه کنند که قصد سوءاستفاده داشته باشند؟
نه! چون موارد را اکثرا به ما معرفی می‌کنند و بعد هم ما در مصاحبه‌ای که با آنها داریم، معمولا می‌توانیم بفهمیم که چگونه آدم‌هایی هستند.
برخورد اطرافیان و آشنایان چگونه است؟
مرتب من را تشویق می‌کنند و حتی مواردی را به من معرفی می‌کنند.
کار شما منحصر به همین است؟
بله! البته ما یکسری موارد یائسه نیز داریم که به کسانی که نیاز شدید دارند ولی به لحاظ مالی در وضعیت مناسبی نیستند (مانند محصلین)، معرفی می‌کنیم؛ خانم‌هایی در حدود 50 سال.