چندی است که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، کمر همت بسته اند که طرحی را جهت تغییر محل مقر سازمان ملل متحد به تصویب برسانند.
اینجانب در این یادداشت قصد پرداختن به وضعیت حقوقی مقر، در سازمانهای بین المللی؛ چرایی قید «دائمی» در ارتباط با مقرر سازمان ملل متحد؛ رابطه قوانین داخلی با معاهدات بین المللی، آثار حقوقی عضویت دولتها در سازمان و تکالیف ناشی از پذیرش منشور ملل متحد و... ندارم! بی تردید این قبیل مباحث در محیطی کارشناسی قابل مبادله است که قطعا چنین محیطی حاکم بر این طرح نیست.
بارقه این یادداشت در مرور خاطراتی زده شد که از برگزاری اجلاس سران کشورهای اسلامی در شهر تهران به خاطر داشتم. حتما شما نیز به یاد دارید. جهت برقراری شرایط میزبانی در یک اجلاس با حضور سران چند دولت عضو، قریب به یک هفته کل مدارس کشور تعطیل و ادارات به صورت نیمه تعطیل در آمد. ضمن آنکه بخش قابل توجهی از خیابانهای پایتخت نیز با منع عبور و مرور روبرو شد! حال فرض بفرمایید، بنا باشد مقر سازمان ملل متحد به کشور عزیز ما منتقل شود. آنگاه چه خواهد شد!؟ آیا بخش قابل توجهی از ایام تقویم، به رنگ قرمز منتشر می شود!؟
بی تردید، کشوری که توانایی پذیرش مقر سازمانی به این وسعت را داشته باشد، ما نیستیم! حال سوال جدی این است که فرض بفرمایید این طرح تصویب شد و متعاقب آن، نمایندگان کلیه دولتها در سازمان ملل متحد به جهت تمکین از مصوبه نمایندگان محترم در مجلس شورای اسلامی و به قصد اثبات التزام عملی خود، به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تصمیم به انتقال مقر و اصلاح منشور گرفتند. می دانید کشوری که مقر جدید در آن خواهد بود کجاست؟
سوریه؟ لبنان؟ ونزوئلا؟ خیر! هیچکدام از این تنها کشورهای دوست نمی توانند پذیرای مقر سازمان ملل متحد باشند. بلکه گزینه جایگزین امریکا در فرض جابجایی، کشور «ژاپن» خواهد بود! می دانید چرا؟ از آن جهت که این کشور به تنهایی، 19% بودجه سازمان ملل متحد را تامین می کند! به بیان دیگر، کشور ژاپن از حیث سهم، در بودجه سازمان ملل متحد بعد از امریکا، در رتبه دوم قرار دارد. ایالات متحده امریکا، نیز قریب به 23% از بودجه سازمان ملل متحد را تامین می نماید.
سهم هر یک از دولتها در بودجه سازمان ملل متحد، بر مبنای توسعه اقصادی و تولید ناخالص تعیین می گردد. لذا ناگفته هویدا است که سهم ایران در این میان زیر یک بوده و به صورت اعشاری حساب می شود! به بیان دیگر، اگر ژاپن و امریکا تصمیم به عدم پرداخت بودجه سازمان ملل متحد بگیرند، این سازمان تعطیل خواهد شد!!
نکته بسیار مهم آن است که ژاپن، به عنوان دولت متخاصم و طرف جنگ با امریکا، هنوز بقایای نبرد خونین اتمی میان خود و ایالات متحده را به خاطر دارد. لکن این دولت، بجای پرداختن به هیاهو و مصوبات ژورنالیستی، احتمالا اهتمام در توسعه داشته است که در چند دهه، در لیست ثروتمند ترین و به تبع آن قدرتمند ترین کشورهای جهان قرار گرفته است.
بنابراین شایسته است، نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، چنانچه قصد انتقال مقر سازمان ملل متحد را دارند، بجای ارائه طرح هایی که دلالت بر شوخ طبعی نمایندگان دارد، توان خود را صرف ترسیم راهکارهایی جهت تولید ثروت در کشور نمایند. بی تردید اگر ایران، در جایگاه ژاپن بود، بدون نیاز به بحث در ارتباط با مقر سازمان ملل متحد، می توانست منافع خود را در همین مقر فعلی تامین نماید.
o حسام ایپکچی
o کارشناس ارشد حقوق بین الملل