ایران و شرایط دشوار حضور در شرم الشیخ

ایران و شرایط دشوار حضور در شرم الشیخ

احتمال ملاقات منوچهر متکی و کاندولیزا رایس در شرم الشیخ وجود دارد

آنچه سبب تردید ایران برای حضور در اجلاس شرم الشیخ شده بود، محل برگزاری اجلاس، طرف های شرکت کننده در آن و دستور کار اجلاس بود.

اجلاس شرم الشیخ ادامه اجلاس بغداد به شمار می آید، اجلاسی که در ابتدا تصور می شد همسایگان عراق را در بر گیرد، اما افزون بر همسایگان عراق، اعضای دایم شورای امنیت و نیز نمایندگان گروه هشت کشور صنعتی جهان نیز به آن راه یافته اند.

از نگاه ایران، اجلاسی که قرار است در آن همسایگان عراق برای کمک به مهار ناآرامی های این کشور، گرد هم آیند، دلیلی ندارد که در مصر برگزار شود، کشوری که مرز مشترکی با عراق ندارد.

در عین حال، به نظر می رسد که بندر شرم الشیخ نیز که به عنوان محل برگزاری اجلاس در نظر گرفته شده است، برای ایران یادآور رویدادهای مورد علاقه اش نیست.

اغلب دیدارهای سران عرب و اسرائیل و آمریکا به منظور پیشبرد صلح در خاورمیانه در این بندر صورت گرفته است، چیزی که طبعا خوشایند ایران نیست.

افزون بر مورد فوق، به نظر می رسد که جمهوری اسلامی از دخالت بیش از پیش اعضای دایم شورای امنیت و گروه هشت در بحران عراق نگران است و آن را زمینه ای برای محدود کردن نفوذ خود در عراق می داند.

با این همه، آنچه بیش از سایر موارد ایران را برای حضور در اجلاس شرم الشیخ به تردید انداخته بود، دستور کار اجلاس بود که ایران آن را مبهم می دانست. ظاهرا نگرانی ایران از آن بود که در میان تعداد قابل توجه کشورهای حاضر در اجلاس منزوی شود و تحت فشار قرار گیرد.

اصرار آمریکا بر حضور ایران در اجلاس شرم الشیخ نیز برای مقام های ایرانی تردید برانگیز بود، اما ایرانی ها تلاش کردند تا از این موضع آمریکا برای آزاد کردن اتباع خود که چند ماه پیش در شهر اربیل عراق به دست ارتش آمریکا بازداشت شدند، استفاده کنند، تلاشی که نتیجه نداد ودولت ایران را دلسردتر کرد.

با این حال، آنچه سبب شد که ایران بر تردیدهای خود برای حضور در اجلاس شرم الشیخ غلبه کند، اعمال فشار دولت نوری المالکی نخست وزیر عراق بود.
عراقی ها که عدم حضور ایران را در اجلاس شرم الشیخ سبب ناکامی اجلاس می دانستند تمام توان خود را برای متقاعد کردن ایران به حضور در اجلاس به کار گرفتند.

برای همین منظور، هوشیار زیباری وزیر خارجه عراق به تهران سفر کرد و چون این سفر نتیجه بخش نبود، آقای مالکی تصمیم گرفت که برهم صالح، معاون خود را راهی ایران کند و حتی شخصا برای سفر به تهران به منظور راضی کردن مقام های ایرانی برای حضور در شرم الشیخ اعلام آمادگی کرد.

نشست شرم الشیخ آنچه سبب شد که ایران بر تردیدهای خود برای حضور در اجلاس شرم الشیخ غلبه کند، اعمال فشار دولت نوری المالکی نخست وزیر عراق بود

به نظر می رسد که پافشاری ایران برای عدم حضور در اجلاس شرم الشیخ می توانست انتقاد علنی دولت مالکی از جمهوری اسلامی را در پی داشته باشد، چیزی که دولت ایران به رغم نارضایتی اش از برخی موضع گیری های دولت عراق، هیچ علاقه ای به آن ندارد.

از همین رو، پس از آنکه علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران طی سفری ناگهانی به عراق وارد بغداد شد، محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران در تماس تلفنی با آقای مالکی، موافقت ایران را برای حضور در اجلاس شرم الشیخ به وی اطلاع داد.

با این حال، بیانیه ای که دفتر نخست وزیری عراق پس از دیدار نوری المالکی با آقای لاریجانی صادر کرد خالی از هشدار به ایران نبود.

آقای مالکی به آقای لاریجانی گفته بود که اگر عملیات تروریستی در عراق ادامه یابد، هیچکدام از همسایگان عراق حتی آنهایی که حامی دولت عراق اند، از تروریسم در امان نخواهند بود.

این هشداری است که احتمالا در اجلاس شرم الشیخ با صراحت بیشتر و از سوی کشورهای بیشتری به ایران داده خواهد شد. بر این اساس، به نظر می رسد که ایران در اجلاس شرم الشیخ با شرایط سختی روبرو شود.

کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا ضمن مردود ندانستن احتمال دیدار رو در روی خود با منوچهر متکی، همتای ایرانی خود در اجلاس شرم الشیخ بر این نکته تاکید کرده است که ایران را برای قطع حمایت از آنچه وی "عملیات تروریستی" در عراق خوانده تحت فشار قرار خواهد داد.

نشست شرم الشیخ هدف آمریکا در اجلاس شرم الشیخ فقط اثبات آنچه که دخالت ایران در شورش های عراق می داند، نیست، بلکه هدف مهمتر، متعهد کردن ایران به تغییر سیاستش در قبال عراق است

مقام های سیاسی و نظامی آمریکا در ماه های اخیر به طور مکرر ایران را به آموزش شورشیان عراق و ارسال کمک های مالی و تسلیحاتی به آنها متهم کرده اند و این حمایت ها را به شورشیان شیعه منحصر ندانسته اند و برخی از گروه های شورشی سنی را نیز برخوردار از حمایت ایران معرفی کرده اند.

به نظر می رسد که خانم رایس از فرصتی که اجلاس شرم الشیخ ایجاد کرده برای طرح اتهام های کشورش علیه ایران و ارائه اسناد مورد ادعای ارتش آمریکا در این باره استفاده خواهد کرد.

نماینده ایران نیز به نوبه خود احتمالا مانند اجلاس بغداد، ضمن رد ادعاهای آمریکا بر این نکته انگشت خواهد گذاشت که ایالات متحده برای فرار از پذیرش ناکامی خود در عراق، به متهم کردن سایر کشورها رو آورده است.

با این حال، به نظر می رسد که هدف آمریکا در اجلاس شرم الشیخ فقط اثبات آنچه دخالت ایران در شورش های عراق می داند، نیست، بلکه هدف مهمتر، متعهد کردن ایران به تغییر سیاستش در قبال عراق در حضور قدرتمندترین کشورهای جهان و احتمالا ایجاد راهکاری برای سنجش رفتار ایران در این مورد است.

به نظر می رسد بحث درباره موارد فوق، هیئت ایرانی را در اجلاس شرم الشیخ در شرایط بغرنجی قرار دهد، اما عدم حضور در این اجلاس شاید می توانست بغرنج تر باشد.