تجلیل از دانشمند فقیدایرانی ناسا
تجلیل از دانشمند فقیدایرانی ناسا
در پی درگذشت زنده‌یاد دکتر همایون سراجی، دانشمند برجسته ایرانی ناسا و از مدیران رباتیک آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا، دکتر فیروز نادری، مدیر ارشد برنامه‌ریزی راهبردی ناسا با اشاره به جایگاه ویژه آن دانشمند فقید به عنوان یک متخصص شناخته شده بین المللی در حوزه روبوتیک تاکید کرد: دکتر سراجی ایده‌های عظیمی داشت که در سال‌های آینده محقق خواهد شد و زندگی حرفه‌یی وی در کارهای عظیمی که از خود بر جای گذاشته است، ادامه خواهد یافت. 
به گزارش ایسنا، دکتر همایون سراجی، دانشمند ارشد رباتیک سازمان فضایی آمریکا و از اساتید سابق دانشگاه صنعتی شریف که از مدیران تیم‌های رباتیک و کنترل کاوشگرهای فضایی ناسا بود، هفته گذشته در سن 60 سالگی در کالیفرنیا درگذشت.
مرحوم دکتر سراجی در بسیاری از ماموریت‌های کاوشگرهای ربوتیک ناسا از جمله ماموریت استثنایی کاوشگرهای دوقلوی «روح» و «فرصت» که زیر نظر دکتر فیروز نادری رییس وقت ماموریت‌های مریخ ناسا اجرا شد، مشارکت داشت و با ارائه طرح‌ها و روش‌های ابتکاری نقش مهمی در پیشبرد این ماموریت‌های بزرگ فضایی ایفا کرد.
دکتر فیروز نادری در یادداشتی که در پی درگذشت پرفسور سراجی به درخواست خبرنگار ایسنا نگاشته، آورده داشت:
«دکتر سراجی یک متخصص شناخته شده بین المللی در رشته روبوتیک بود. اگرچه من و او در رشته‌های مختلفی کار می‌کردیم اما اغلب علاقه‌مان با هم منطبق می‌شد.
چند سال پیش زمانی که من هنوز مدیریت برنامه مریخ را بر عهده داشتم ما در زمینه هدایت خودکار رونده‌های (lander) مریخ به یک موقعیت نسبتا دقیق - در محدود 100 یاردی از هدف - علاقه مند شدیم.
امروز اگر ما بخواهیم رونده بعدی را در کنار یک دهانه آتشفشانی فرود بیاوریم باید این فرود به فاصله چندین مایلی باشد چرا که هم اکنون فن‌آوری برای فرود بسیار نزدیک بدون خطر افتادن درون آتشفشان را در اختیار نداریم.
دکتر سراجی من را به آزمایشگاهش دعوت کرد تا آخرین تحقیقاتش را به من نشان بدهد. او در حال کار کردن بر روی یک الگوریتم شناخت الگویی بر اساس تئوری فازی لوجیک بود (که همانطورکه احتمالا می‌دانید پیشگام آن یک دانشمند ایرانی دیگر به نام دکتر لطفی زاده بوده که وی نیز احترام زیادی برای دکتر سراجی قائل بودند).
این قابلیت که روزی دستیابی به آن امکان پذیر خواهد شد، صحنه‌ای را به تصویر می‌کشد حاکی از اینکه فضاپیمایی در حال فرود سریعا و به طور خودکار ناحیه فرود را به مناطق امن و خطرناک تقسیم می‌کند و رونده را به یک مکان امن هدایت می‌کند که عاری از شیب‌های تند، گرداله‌های بزرگ و خطرهای دیگر باشد.
ما هنوز نتوانسته‌ایم این قابلیت اجرا کنیم اما من مطمئن هستم که در آینده این‌کار را انجام خواهیم داد.
زندگی حرفه‌یی و تخصصی همایون در کارهای عظیمی که وی از خود بر جای گذاشته است، ادامه خواهد یافت و تلاش‌های وی در سال‌های آینده به ثمر خواهد رسید.
اما آنچه همایون را برای ما عزیزتر می‌کرد این بود که او مردی دوست داشتنی بود و ما از بودن با او در منزلش بیش از هر جای دیگری لذت می‌بردیم.»
گفتنی است، مرحوم دکتر سراجی در سال 1947 (1326) در تهران متولد شد و تحصیلات خود را تا اخذ دیپلم در داخل کشور ادامه داد.
وی در سال 1969 (1348) با اخذ مدرک کارشناسی در رشته الکترونیک با رتبه اول از دانشگاه سوزکز (Sussex) در انگلیس فارغ التحصیل شد و در سال 1972 مدرک دکتری خود را در رشته سیستم‌های کنترل از دانشگاه کمبریج در انگلیس اخذ کرد.
سراجی بعنوان محقق در کالج سنت جان در کمبریج انتخاب شده و به مدت دو سال به تدریس و انجام تحقیقات فوق دکتری مشغول بود .
وی در سال 1974 به عنوان استاد مهندسی برق به هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف پیوست و مدت 10 سال در رشته سیستم‌های کنترل تحقیق و تدریس کرد.
به گزارش ایسنا، دکتر سراجی در سال 1984 به عنوان دانشمند ممتاز سازمان ملل انتخاب شد و یک سال را به عنوان استاد میهمان در دانشگاه نیومکزیکو در آمریکا گذراند.
وی در طول 13 سال فعالیت دانشگاهی، مقالات متعددی در زمینه سیستم‌های کنترل چند گونه با تمرکز بر روی کنترل نوری، استقرار قطب، کنترل کننده‌های چند گونه PID و تنظیم خروجی، منتشر کرده است.
دکتر سراجی در سال 1985 به عنوان عضو ارشد فنی به آزمایشگاه پیشرانش جت(JPL) ناسا ملحق شد و به طور نیمه وقت نیز در موسسه فن‌آوری کالیفرنیا (Caltech ) تدریس می‌کرد.
مرحوم دکتر سراجی از سال 1991، سرپرستی و مدیریتی گروه تحقیقات تله روبوتیک و کاربردهای آن را که متشکل از حدود 20 مهندس و محقق بود، در مرکز JPL ناسا بر عهده داشت.
به گزارش ایسنا، وی طی فعالیتش در JPL، تحقیقات گسترده‌ای در حوزه سیستم‌های کنترل روبات به ویژه در بخش کنترل روبات تنظیم شونده، ردیابی روبات بر اساس دستور، کنترل روبات‌های ماهر، کنترل تماس، پیشگیری از برخورد بی درنگ و فرود ایمن فضاپیما انجام داد.
دکتر سراجی در سال 1992 جایزه دستاورد مهندسی استثنایی ناسا، در سال 2002 و 1991 جایزه دستاورد گروهی ناسا و از سال 1995 به بعد هشت جایزه عملیات فضایی اصلی ناسا را به خود اختصاص داد.
هم چنین در سال 2003 برای انتشار مقاله «تحقیقات برجسته» جایزه ادوارد استون آزمایشگاه JPL را دریافت کرد.
دکتر سراجی در سال 1996 به دلیل تحقیقات فردی مهم در حوزه‌های کنترل و روبوتیک به عنوان دانشمند ارشد تحقیقاتی در آزمایشگاه JPL منصوب شد.
وی در سال 1997 برای تحقیقاتش در زمینه فناوری کنترل روبوتیک و کاربردهای فضایی آن عضو محقق انجمن IEEE شد.
در سال 2003 نیز وی با عنوان پرمقاله ترین نویسنده در تاریخ 20 ساله Journal of Robotic Systems شناخته شد.