ردیابی آثار بخار آب در اتمسفر یک سیاره خارجی

ردیابی آثار بخار آب در اتمسفر یک سیاره خارجی

دانشمندان می گویند برای نخستین بار موفق به ردیابی بخار آب در اتمسفر سیاره ای در خارج از منظومه شمسی شده اند.

این سیاره آنقدر به ستاره مادر نزدیک است که اتمسفر آن

این سیاره موسوم به "اچ دی 209458بی" یک سیاره گازی شبیه به مشتری در فاصله 150 سال نوری از زمین در صورت فلکی فرس اعظم (اسب بالدار Pegasus) است.

این درحالی است که گروه دیگری از دانشمندان در ماه فوریه گزارش دادند نتوانسته اند شواهد وجود آب را در اتمسفر این سیاره و همچنین یک سیاره دیگر مشابه مشتری بیابند.

جزئیات مطالعه تازه در نشریه "استروفیزیکال" به چاپ رسیده است.

انتظار می رود بخار آب در اتمسفر اکثر سیارات شناخته شده خارجی، حتی آنهایی که در مدارهایی نزدیکتر از عطارد به ستاره مرکزی می گردند، وجود داشته باشد. به سیاراتی که در اطراف سایر ستاره ها غیر از خورشید می گردند خارجی گفته می شود.

اما برای اکثریت سیارات خارجی، مجاورت آنها به ستاره مرکزی باعث شده است ردیابی آثار آب و سایر عناصر در آنها دشوار باشد.

در مطالعه تازه برای ردیابی بخار آب از این مزیت بهره برداری شد که سیاره "اچ دی 209458بی" از نقطه نظر تلسکوپ های زمینی، هر سه روز و نیم یک بار درست از برابر ستاره مرکزی می گذرد.

با عبور سیاره از برابر ستاره، اتمسفر آن مقدار متفاوتی از نور خورشید را در طول موج متفاوتی مسدود می کند.

به ویژه، جذب نور توسط بخار آب موجود در جو یک سیاره عظیم باعث می شود سیاره در بخش مشخصی از طیف نوری مادون قرمز در مقایسه با طول موج هایی در نور قابل رؤیت، بزرگتر از اندازه واقعی به نظر برسد.

معمای کیهانی

تراویس بارمن، از رصدخانه لوئل در شهر فلگ استف آمریکا آنچه را به گفته او شواهد قدرتمند جذب نور در اثر وجود بخار آب در اتمسفر یک سیاره درحال گذار است پیدا کرده است.

این نتیجه گیری بر تحلیل های هدر ناتسون، منجم دانشگاه هاروارد، که با کمک تلسکوپ فضایی هابل انجام داده و همچنین یک مدل تازه نظری که دکتر بارمن ابداع کرده استوار است.

وی گفت که یافته های او دلیل خوبی برای این باور فراهم می آورد که در اتمسفر سایر سیارات ورای منظومه شمسی نیز بخار آب پیدا می شود، علیرغم این موضوع که سایر محققان موفق به یافتن آثار آب در همین سیاره نشده اند.

دکتر بارمن گفت: "اطمینان زیادی دارم. این مسلما خبر خوبی است زیرا از مدتی قبل پیش بینی شده بود که آب در اتمسفر این سیاره و بسیاری سیارات دیگر وجود دارد."

وی افزود خیلی بعید است که یک سیاره عظیم گازی از نوع مشتری، مانند این یکی، میزبان هرگونه آثار حیات باشد.

وی توضیح داد: "مسلما این بخشی از معماست - درک نحوه توزیع آب در سایر منظومه های شمسی مهم است چون کمک می کند بفهمیم آیا شرایط برای وجود حیات در آنها مهیاست یا خیر."

هم اکنون فن آوری های تازه ای در صنعت تلسکوپ سازی درحال توسعه است تا بتوان نور بسیار محو و کمرنگ این سیارات را برای یافتن آثار تلویحی حیات ردیابی کرد.

اینها همان "نشانگرهای حیات" هستند که در نور منعکس شده از زمین نیز قابل شناسایی هستند.

این نشانه ها حاوی علائمی از وجود آب و گازهایی مانند اکسیژن و متان است.

"اچ دی 209458بی" به دسته ای از سیارات موسوم به "مشتری های داغ" تعلق دارد. این سیارات به فاصله خیلی کم حول ستاره مرکزی می گردند.

لایه خارجی اتمسفر سیاره در اثر حرارت خورشید مرکزی چنان داغ و منبسط شده که در حال گریز از قوه جاذبه سیاره است.