عراق، ایران و آمریکا را گرد هم آورد
با آغاز نشستی بین المللی در بغداد که به منظور تلاش برای برقراری ثبات و امنیت در عراق برگزار شده، نمایندگان ایران و آمریکا سرانجام گرد میز مذاکره نشستند.
ایران، سوریه و عربستان سعودی در سطح معاون وزیرخارجه و دیگر دولتها در سطح سفیر در اجلاس شرکت دارند این نشست به دعوت دولت عراق و با شرکت نمایندگان سیزده دولت و دو سازمان بین المللی در محل وزارت امورخارجه عراق برگزار شده است و ریاست آن را نوری مالکی، نخست وزیر عراق به عهده دارد.
شرکت کنندگان نشست عبارتند از آمریکا، بریتانیا، روسیه، فرانسه و چین به عنوان اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، ایران، ترکیه، سوریه، اردن، عربستان سعودی و کویت به عنوان همسایگان عراق، همراه با مصر و بحرین و همچنین نمایندگان اتحادیه عرب و سازمان کنفرانس اسلامی.
ایران، سوریه و عربستان سعودی در سطح معاون وزیرخارجه و دیگر دولتهای شرکت کننده در اجلاس در سطح سفیر در این اجلاس شرکت دارند.
نماینده ایران در این نشست، عباس عراقچی، معاون حقوقی و اموربین الملل وزارت امورخارجه است و نمایندگی آمریکا را زلمی خلیلزاد سفیر این کشور در عراق به عهده دارد.
گزارشها حاکی از این است که سفیر آمریکا هیئت ایرانی را مورد استقبال و برخوردی دوستانه قرار داده است.
سخنان معاون وزیر امورخارجه ایران در نشست نیز تکرار موضع کشورش مبنی بر مخالفت با حضور ارتشهای بیگانه در عراق بوده است.
وی در عین حال آمادگی ایران را برای کمک در زمینه های حسن همجواری میان دو کشور ایران و عراق اعلام کرده است.
برگزاری چنین نشستی در بغداد بی سابقه است و آگاهان معتقدند که هدف اصلی دولت عراق از آن، جلب حمایت برای خود است، اما تضاد منافع میان همسایگان عراق چنین امری را دشوار می سازد.
ایران از سویی می خواهد آمریکا بهای سنگینی برای بهای اشغال عراق بپردازد و از آن درس بگیرد، از سوی دیگر به هیچ وجه نمی خواهد عراق تجزیه شود
با این حال، به نظر می رسد کلیه شرکت کنندگان در نشست بغداد دست کم در این زمینه همعقیده باشند که عراق نباید تجزیه شود و جنگ داخلی در آن باید به پایان برسد.
همسایگان عراق هر کدام از جناحها و گروههای متفاوتی در عراق حمایت می کنند و دولت عراق با گردآوردن آنان در نشستی واحد می کوشد آنان را متقاعد کند که حمایت خود را به جای گروهها و فرقه های قومی و مذهبی متوجه دولت مرکزی کنند.
با توجه به نفوذی که ایران از طریق حمایت دیرینه اش از برخی گروههای سیاسی و همچنین اشتراک مذهبی با اکثریت مردم عراق در این کشور دارد، صاحبنظران معتقدند که یکی از اصلی ترین عوامل تأثیرگذار بر ثبات و امنیت در عراق، رابطه ایران با آمریکاست که در حال حاضر، عراق را تحت تسلط نظامی خود دارد.
کریم سجادپور از مؤسسه پژوهشی کارنگی در آمریکا، سیاست ایران را در عراق، "بحران تحت کنترل" توصیف می کند و می گوید: "ایران از سویی می خواهد آمریکا بهای سنگینی برای بهای اشغال عراق بپردازد و از آن درس بگیرد، از سوی دیگر به هیچ وجه نمی خواهد عراق تجزیه شود".
به گفته آقای سجادپور، اگر رفتار آمریکا با ایران عوض شود، رویکرد ایران نیز نسبت به عراق تغییر پیدا می کند.
بارها تلاشهایی صورت گرفته که ایران و آمریکا در مورد عراق به مذاکره بنشینند اما چنین اتفاقی رخ نداد تا اینکه سرانجام، مقامات آمریکایی طی هفته های اخیر حتی با وجود توصیه کارشناسان و سیاستمداران پیوسته اعلام می کردند.
از این رو، عده ای از آگاهان حضور آمریکا را در نشست مشترکی همراه با ایران نشانه نرمش سیاست آمریکا نسبت به ایران ارزیابی می کنند، در حالی که عده دیگر معتقدند آمریکا با شرکت در این نشست تنها می خواهد نشان دهد به حرف آنهایی که مذاکره با ایران را توصیه می کنند عمل کرده است.
رابرت اسپرینگبورگ، رئیس مؤسسه خاورمیانه در لندن می گوید: "دولت بوش می خواهد به منتقدانش نشان دهد که ایرانیها و سوریه ایها تمایلی به همکاری ندارند، به عبارت دیگر آمریکاییها صرفاً به این دلیل در نشست بغداد شرکت می کنند که انتظار دارند، از ایران و سوریه چیزی در این نشست عاید نشود و آنها بتوانند بگویند: بله، ما به شما می گفتیم که اینها خرابکارند و قصد سازندگی ندارند".
اقدامات اخیر آمریکا در بازداشت شماری از مأموران دولتی ایران در عراق و اعزام ناوهواپیمابر تازه ای به خلیج فارس نیز نشانی از نرمش آمریکا ندارد.
صاحبنظران وجه اشتراک ایران و آمریکا را در این می دانند که نه میان سیاستمداران آمریکا درباره نحوه برخورد با ایران اتفاق نظر وجود دارد و نه سیاستمداران ایرانی در ارتباط با آمریکا نظر واحدی دارند.
آگاهان در مجموع بر این باورند که نباید انتظار نتیجه چندان چشمگیری از نشست بغداد داشت و باید به انتظار نتیجه گفتگوهای دیگری نشست که نشست بغداد می تواند آغازگر آنها باشد.
دولتهای شرکت کننده در نشست بغداد قرار است یک ماه بعد نشست دیگری با حضور وزیران خارجه خود در مورد عراق برگزار کنند که طی آن، وزیران خارجه هشت کشور بزرگ صنعتی جهان نیز قرار است شرکت داشته باشند.
