نارضایتی روحانیون و سفر احمدی نژاد به قم

محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران با چند تن از مراجع و روحانیون متنفذ شیعه در شهر قم دیدار کرده است.

محمود احمدی نژاد در قم با برخی روحانیون از جمله محمد فاضل لنکرانی دیدار کرد

با توجه به خبرهایی که در باره نارضایتی روحانیون بلندپایه از آقای احمدی نژاد طی ماه های اخیر در برخی از رسانه های ایران انتشار یافته است، دیدار وی با مراجع متنفذ در قم را می توان یک حرکت سیاسی دانست.

در محافل داخلی ایران گفته می شود که رئیس جمهور ایران به نظرات روحانیون بلندپایه بی توجه است و علاقه ای به هماهنگ کردن سیاست های دولت خود با نظرات آنها ندارد.

از همین رو، برخی محافل سیاسی رابطه دولت آقای احمدی نژاد با مراجع مقیم قم را تیره می دانند و بر این باورند که روحانیون بلندپایه نسبت به سیاست های دولت وی منتقد و معترض اند.

آقای احمدی نژاد از نقطه نظر فکری متعلق به نحله ای از اسلام سیاسی است که در چارچوب آن، فقه سنتی شیعه و به تبع آن، فقیهان بلندپایه شیعه جایگاه والایی ندارند.

گرایش ایدئولوژیک آقای احمدی نژاد و منش تندروانه او در حوزه سیاست در کنار ناکامی او در حل مشکلات روزمره مردم، بخشی مراجع و روحانیون را نسبت به عملکرد او بدبین کرده است و این بدبینی با گذشت زمان، می تواند بر موقعیت سیاسی آقای احمدی نژاد، تاثیر جدی خواهد داشت

طرفداران این نحله سیاسی هر چند که خود را به ظواهر شریعت سخت پایبند نشان می دنهد و برای حمله به مخالفان و منتقدان مذهبی خود اغلب آنها را به عدول از احکام شریعت متهم می کنند، اما هنگامی که پای مسائل سیاسی و حکومتی در میان باشد، احکام شرعی را در پرتو برداشتی کاملا ایدئولوژیک از دین، به طور کامل نادیده می گیرند.

برای نمونه، با آنکه طبق احکام فقهی و نظر تمام فقیهان، اتهام بستن به افراد مسلمان و رسیدگی قضایی به اتهام آنها، پیچیدگی ها و ظرایف بسیاری دارد، اما طرفداران اسلام ایدئولوژیک، از متهم کردن مخالفان سیاسی خود در زمینه هایی که تجسس در آنها صریحا از طرف شریعت منع شده است، پروایی ندارند.

فقه و سیاست؛ انتقاد روحانیون از احمدی نژاد

با این نگاه به مذهب، فقه تنها ابزاری برای اعمال قدرت و تداوم حکومت تلقی می شود و نه یک سلسله اصول و مقرراتی که حکومت گران را مقید می کند.

البته روحانیون بلندپایه قم، نگاه واحدی به فقه ندارند. برخی از آنها که به مراکز قدرت نزدیک ترند، تمایلی بیشتری به مقدم بودن بقای حکومت به اجرای اصول فقه و شریعت دارند و از همین
رو، رابطه خود را با دولت آقای احمدی نژاد حفظ کرده اند.

	هفته گذشته اکبر هاشمی رفسنجانی به انتقاد از عملکرد دولت آقای احمدی نژاد پرداخت و از نظارت جدی مجمع تشخیص مصلحت ایران بر دولت خبر داد

برخی دیگر اما که از موضع سنتی بر اجرای احکام اصرار می ورزند و یا از موضعی به نسبت مدرن، ترک احکام را در ازای حفظ مصلحت عمومی – و نه لزوما بقای نظام سیاسی – مجاز می دانند، با دولت آقای احمدی نژاد روابط حسنه ای ندارند و به تلویح یا تصریح از عملکرد رئیس جمهور انتقاد می کنند.

انتقاد این دسته از روحانیون از آقای احمدی نژاد سبب شده است بحث عدم حمایت روحانیون از دولت وی در سطح جامعه گسترده شود و کسانی مانند اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیز بر آن تاکید کنند.

گسترش بحث فوق در جامعه سبب نگرانی آقای احمدی نژاد شده است، به طوری که وی با سفر به قم و دیدار با روحانیون در تلاش است تا تصویر مخالفت فقیهان با دولت خود را در بین بخشی از نیروهای مذهبی جامعه که نسبت به این مساله حساسیت دارند، اصلاح کند.

حاصل دیدار با مراجع

این در حالی است که به نظر نمی رسد تصویری که از رابطه دولت آقای احمدی نژاد با روحانیون و مراجع قم شکل گرفته است، به صرف دیدار وی با آنها و وعده پیروی از احکام دینی تغییر کند، زیرا بعید است که برخی از روحانیون بلندپایه از عملکرد وی حمایت کنند.

اغلب فقهان شیعه به دلیل مشرب فکری و عملی پیشینیان خود، از آنچه در دنیای امروز افراط گرایی و تندروی خوانده می شوند، رویگردانند و عموما با شیوه هایی که ثبات و نظم جامعه را به خطر اندازد، میانه ای ندارند

در این میان البته برخی از روحانیونی که پیش از این از آقای احمدی نژاد حمایت کرده اند، ممکن است با تعابیر مختلف حمایت خود را تکرار کنند، اما روحانیون بلندپایه تری که تا کنون حاضر به اعلام پشتیبانی خود از آقای احمدی نژاد نشده اند و یا اینکه به طرق گوناگون نارضایتی خود را از رفتار او گوشزد کرده اند، بسیار بعید است که نظر خود را تغییر دهند.

حتی این امکان هم وجود دارد که برخی از این روحانیون بنا به توصیه های مصلحت طلبانه ای که بین آنها مرسوم است، حاضر به پذیرفتن آقای احمدی نژاد شده باشند.

مساله مهمتر اما این است که روحانیون بلندپایه سنتی و یا تحول طلب، فقط در حوزه اجرای احکام فقهی با آقای احمدی نژاد اختلاف ندارند، بلکه به نظر می رسد بیشتر از خط مشی تندروانه او در سیاست داخلی و خارجی و ناکامی او در حل مشکلاتی نظیر گرانی، بیکاری و فقر و فساد نگرانند.

فقیهان و پرهیز از تندروی

اغلب فقیهان شیعه به دلیل مشرب فکری و عملی پیشینیان خود، از آنچه در دنیای امروز افراط گرایی و تندروی خوانده می شوند، رویگردانند و عموما با شیوه هایی که ثبات و نظم جامعه را به خطر اندازد، میانه ای ندارند.

از همین رو، به رغم آنکه آنها در باره برنامه هسته ای ایران و پیامدهای بین المللی آن، سکوت کرده اند، اما به نظر می رسد که در این باره از خط مشی بی پروای آقای احمدی نژد بیمناکند.

روحانیون بلندپایه ایران به دلیل تماس مستمری که با برخی از اقشار اجتماعی اعم از ثروتمند یا محروم دارند، عموما در جریان سیاست هایی که بر اقتصاد این کشور اثر می گذارد قرار می گیرند و برخی اوقات در این زمینه وادار به موضع گیری می شوند

افزون بر این، روحانیون بلندپایه ایران به دلیل تماس مستمری که با برخی از اقشار اجتماعی اعم از ثروتمند یا محروم دارند، عموما در جریان سیاست هایی که بر اقتصاد این کشور اثر می گذارد قرار می گیرند و برخی اوقات در این زمینه وادار به موضع گیری می شوند.

شکایت مردم محروم از بیکاری و گرانی و فقر و فساد و فحشا در نزد مراجع و روحانیون بلندپایه، گاهی اوقات آنها را به سمت انتقاد صریح از سیاست های دولت سوق می دهد، ضمن آنکه، طبقات ثروتمند بویژه تجار و بازرگانان نیز نارضایتی خود از کسادی بازار را نزد مراجع مطرح و آنها را نسبت به برنامه اقتصادی دولت حساس می کنند.

خلاصه آنکه، گرایش ایدئولوژیک آقای احمدی نژاد و منش تندروانه او در حوزه سیاست در کنار ناکامی او در حل مشکلات روزمره مردم، بخشی مراجع و روحانیون را نسبت به عملکرد او بدبین کرده است و این بدبینی با گذشت زمان، می تواند بر موقعیت سیاسی آقای احمدی نژاد، تاثیر جدی خواهد داشت.