گلندل؛ ارمنی ترین شهر آمریکا

در بولوار برند Brand در شهر گلندل Glendale به یکی از اولین فروشگاه هایی که پا می گذاری تا سراغ آدرس انجمن ارامنه را بگیری به آقایی بلندقامت با موهای بلند جوگندمی برمی خوری که با رویی خوش از شما استقبال می کند.

بلوار بِرَند در مرکز گلندل یک مرکز مهم تجاری است

معلوم می شود هامو سوکیاسیان صاحب "شرکت بزرگ فرش" ارمنی ایرانی است و گفتگو فورا به فارسی برمی گردد.

او که سال 1987 از تهران به گلندل مهاجرت کرده تقریبا هجده سال است که این فروشگاه را در قلب جامعه ارامنه در ناحیه بزرگتر لس آنجلس می گرداند.

با گشت و گذار کوتاهی در شهر می توان حضور دیگر ارامنه را به راحتی حس کرد: رستوران ها، کتابفروشی ها، دکه ها، آرایشگاه ها، کلیسای بزرگ ارامنه و مهمتر از همه چهره هایی که بعضی از آنها شاید به خاطر آنکه تداعی گر گذشته هاست در ذهن نقش می بندد: مثل جوانی که روبروی کلیسا دکه ساندویچ فروشی دارد یا زن و شوهر پیری که روبروی سینما در یک روز بهاری (وسط زمستان) روی نیمکت نشسته اند.

حروف ارمنی که 1600 سالگی ابداع آن اخیرا جشن گرفته شد و به اعتقاد زبان شناسان یکی از قدیمی ترین حروف الفبا در جهان است که هنوز کاربرد دارد، در جای جای شهر به چشم می خورد.

گلندل از سه دهه پیش همزمان با تحولات بزرگی که در خاورمیانه شکل می گرفت مقصدی تازه برای قومی شد که گویی سرشتش با مهاجرت عجین شده است.

در دهه 1970 با بلند شدن موج ملی گرایی عرب (پان عربیسم) در مصر و سوریه و اسلام گرایی در ایران، و آغاز جنگ داخلی در لبنان، که مراکز مهم سکونت ارامنه بودند، هزاران تن از آنها خاورمیانه را به مقصد غرب به خصوص آمریکا ترک کردند و خیلی از آنها در بخش هایی از ناحیه بزرگتر لس آنجلس ساکن شدند.

براساس برخی تخمین ها اکنون 40 درصد جمعیت گلندل را ارامنه تشکیل می دهند، یعنی چیزی در حدود 85 هزار نفر. تعداد زیاد دیگری در شهرهای اطراف از جمله بِربَنک، هالیوود، پاسادینا، فِرِزنو، مونتِبلو، هالیوود شمالی و حتی محله ای که "ارمنستان کوچک" نام گرفته زندگی می کنند.

	آقای سوکیاسیان در گلندل فروشگاه فرش و موکت دارد

جمعیت ارمنی آمریکا حدود یک میلیون نفر رقم زده می شود و 80 هزار ارمنی نیز در کانادا زندگی می کنند.

نفوذ ارامنه در گلندل به قدری زیاد شده که در سال 2005 اکثریت اعضای شورای شهر برای نخستین بار به آنها - سه عضو از پنج عضو - تعلق گرفت.

گلندل، در شمال غرب لس آنجلس، پای ارتفاعات بنا شده و دو طرف بلوارهای شمالی آن را نخل هایی که انگار سرشان میان ابرهاست پوشانده اند. منظره خانه های ویلایی با سقف های روشن در پای کوه بی شباهت به برخی محله های شمال تهران نیست.

بلوار برند در قلب گلندل یک مرکز مهم تجاری است که بخش بزرگی از آن در دست ارامنه است.

اما فعالیت های این قوم از امرار معاش فراتر می رود. این جامعه ای است که نشانه های بلوغ آن در قالب موسسات و فعالیت های خیریه و جمعی خودنمایی می کند.

برای ارمنستان

در بلوار "گلن اوکس" کمی بالاتر از مرکز گلندل در بخش آرامتر مسکونی شهر، ساختمان "انجمن امداد ارامنه" (Armenian Relief Society) جا خوش کرده است.

خانم ژاسمین بنیاتیان-جراحیان، جدی و پرانرژی و بی تعارف، که رئیس حسابداری بنیاد است همه بخش های سازمان را نشان می دهد و با افتخار از خانم هایی صحبت می کند که سازمان را اداره می کنند. او 25 سال پیش پس از ترک ایران در گلندل رخت اقامت افکند و 16 سال است برای این سازمان کار می کند.

	کلیسای مریم مقدس بزرگترین کلیسای ارامنه در آمریکا 31 سال قدمت دارد

"انجمن امداد ارامنه" یک سازمان مستقل با هدف حفظ میراث فرهنگی ارامنه و رفع نیازهای اجتماعی، پزشکی و آموزشی جوامع ارمنی در ارمنستان و سایر نقاط دنیاست.

این بنیاد که اصلا در سال 1910 تاسیس شد توسط زنان به صورت داوطلبانه اداره می شود. شعبه غرب آمریکای این انجمن در گلندل در کنار سازمان دولتی "خدمات اجتماعی" که اکثر مراجعه کنندگان آن نیز ارامنه هستند قرار داد.

برای مهاجران ارمنی سراسر دنیا به غیر از تاریخ و زبان مشترک عنصر دیگری وجود دارد که آنها را هر از گاهی گرد هم می آورد: عشق به سرزمین اصلی آباء و اجدادی یعنی جمهوری ارمنستان امروز.

ارامنه سه ماه پیش، در روز پنجشنبه 23 نوامبر 2006، با شکستن مرزهای جغرافیایی، طی یک برنامه 12 ساعته تلویزیونی که از گلندل پخش می شد از سراسر جهان گردهم آمدند تا برای بهبود ارمنستان کمک جمع آوری کنند.

هدایت آن برنامه را که نهمین در نوع خود بود خانم ماریا مهرانیان، ایرانی الاصل، به عهده داشت.

او آن روز به یک روزنامه محلی گفت: "این شبکه ای خارق العاده از کسانی است که برای 12 ساعت از سراسر جهان گرد هم می آیند... کسانی هستند که ممکن است هرگز همدیگر را ملاقات نکنند یا حتی اگر همدیگر را می دیدند از هم خوششان نمی آمد؛ اما ایجاد چنین اتحادی خیلی لذت بخش است. ما برای 11 قرن متمادی در پی اتحاد ارمنی ها بودیم."

این صندوق مستقر در گلندل، که در چندین کشور دیگر هم شعبه دارد، از تقریبا 10 میلیون ارمنی سراسر جهان برای کمک به ساخت جاده ها، مدارس، بیمارستان ها و سایر تاسیسات زیربنایی در ارمنستان پول جمع آوری می کند.

این صندوق طی 15 سال فعالیت 160 میلیون دلار جمع آوری کرده است. برگزارکنندگان برنامه 23 نوامبر گفتند قول پرداخت 13 میلیون و 600 هزار دلار به آنها داد شده که 92 درصد آن بلافاصله دریافت شد.

دود کباب

ارامنه زندگی مسالمت آمیزی در جامعه آمریکا دارند اما بخواهی نخواهی اصطکاک فرهنگ ها گاه در مواردی غیرقابل اعتنا پیش می آید.

	محله های شمالی گلندل روی تپه های بلند قرار دارد

اخیرا قانونی در شهر وضع شد که رستوران ها را از درست کردن کباب در هوای آزاد منع می کرد.

مردم شهر شکایت داشتند که از بوی کباب رستوران های ارمنی که تمام روز شهر را گرفته خسته شده اند. در مقابل صاحبان رستوران ها می گویند که مشتریانشان بهترین کباب را از آنها دارند بنابراین باید با زغال درست شود.

علت پیروزی ارامنه در انتخابات اخیر شورای شهر گلندل هم تا حدودی همین بود، اما اعضای ارمنی 4 رای لازم برای لغو این دستور را به دست نیاوردند و اکنون رستوران های ارمنی به تدریج مجبور به پیروی از آن شده اند.

همچنین تنش هایی میان جوانان ارمنی و اسپانیایی زبان در مدارس شهر گزارش شده است.

آقای سوکیاسیان، صاحب "شرکت بزرگ فرش" شکایت می کند که برخی جوان های ارمنی این روزها به جای درس و تحصیل و کار بیشتر در پی دردسر هستند.

نسل آینده

ارامنه همواره در طول تاریخ رابطه کم و بیش عاشقانه ای با زبانشان داشته اند و علیرغم سکونت طولانی در کشورهای مختلف زبانشان را محفوظ داشته اند و سعی کرده اند آن را به نسل های بعد منتقل کنند.

اما گویی برای اولین بار نسل های دوم و سوم ارامنه در آمریکا که در این کشور به دنیا آمده اند یا بزرگ شده اند دیگر این دلبستگی را نشان نمی دهند و این تا حدودی باعث نگرانی نسل های قبلی شده است.

آقای سوکیاسیان درباره دو فرزند خود که در ایران متولد اما اینجا بزرگ شده اند می گوید: "بخواهی نخواهی جذب می شوند. خیلی وقت ها که با خواهرم و بچه هایش جمع می شویم بچه ها با هم انگلیسی صحبت می کنند... باید به آنها بگوییم که شما یک زبان دیگر هم دارید."

در پاسخ به این سوال که آیا بچه ها حالا کاملا آمریکایی شده اند می گوید: "اگر هم نشده اند در راه هستند."

اما چنانچه قومیت های دیگر در آمریکا شهادت می دهند شاید این سرنوشتی باشد که از آن گریزی نیست.