«بنان»؛مردی که ساعتها برایش متوقف شد
به گزارش خبرنگار موسیقی فارس،«غلامحسین بنان»در سال 1290 در تهران متولد شد.
او در خانواده هنردوست و اعیان خود که نسبت نزدیکی با ناصرالدین شاه داشتند - چرا که مادرش برادرزاده ناصرالدین شاه بود -، با آوازهای پدر،اولین درسهای موسیقی را آغاز کرد و پس از مدتی همراه با خواهرانش به مکتب «مرتضی نیداوود»نوازنده و آهنگساز نامدار ایران راه یافت که اولین معلم رسمی او در واقع «نیداوود» بود. او آواز را بعدها نزد «ضیاء الذاکرین» و «ناصر صیف» به روش سینه به سینه ادامه داد.او آن زمان شناختی از تئوری موسیقی و نت نداشت و آواز را به شیوه قدما و بدون توجه به جایگاه صدایش میخواند.
سالها بعد به دعوت «روح ا... خالقی» نزد «صبا»رفت تا به جمع خوانندگان مکتب «وزیری» بپیوندد.«ابوالحسن صبا»در اولین دیدار متوجه استعداد و تواناییهای «بنان»شد.
آشنایی «غلامحسین بنان» با «روح ا... خالقی»،«علی نقیوزیری» و مخصوصا «ابوالحسن صبا» نقطه عطفی در زندگی هنری «بنان» محسوب میشود.
وی پس از آشنایی با این بزرگان، همچنین استفاده از راهنماییهای آنها در زمینه آواز، پس از چند سال به ستارهای در آسمان آواز ایرانی تبدیل شد.مخصوصا راهنماییهای «وزیری»که در اروپا دورههای آواز کلاسیک دیده بود،باعث شد«بنان»در محدوده صدایی خود بخواند.
آن زمان «وزیری»با ارائه طرحهای جدید خود در موسیقی ایرانی و مخصوصا تئوریزه کردن آن،مورد توجه موسیقیدانان بود.«وزیری»با معرفی کردن استانداردهایی برای اجرای موسیقی ایرانی،جریان موسیقی ایرانی را به طرف نظم جدیدی هدایت میکرد.او به شاگردان و مجریان طرحهایش هم که باید نمونه کامل ایدههای او میبودند توجه بیشتری داشت.
«بنان»نیز که آن زمان یکی از بهترین مجریان طرحهای «وزیری»بود با آواز پاکیزه و خوش تکنیک خود جریان آواز خوانی کلاسیک ایرانی را به سمت خود میکشید.کم کم آوازهای «بنان»در رادیو شهرت زیادی بین مردم کسب کرد و هنرمندان بزرگ رادیو که بیشتر از شاگردان «صبا»بودند با ساخت قطعاتی،همکاری خود را با او آغاز میکردند.
همچنین هنرمندان بزرگی مانند «جلیل شهناز» و «حسن کسایی» که اهل اصفهان بودند در سفرهایی که به تهران داشتند، در جواب آواز با او همکاری میکردند.
«بنان»آن زمان میان خوانندگان ایرانی،آوازه خوانی پیشرو در موسیقی ایرانی محسوب میشد.بسیاری از آوازهای او را پیانو و ویلن دو ساز محبوب آن دوران همراهی میکردند که آن سالها اولین تجربههای همکاری با سازهای غربی و از همه مهمتر تجربه همکاری با ارکستر بزرگ به اجرا درمیآمد.
خوانندگان زیادی هم نسل او آن روزها بودند که هم از نظر وسعت و حجم صدا بر او برتری داشتند.ولی «بنان»با ظرافت و تیزبینی مخصوص خود همواره چند گام جلوتر از آنها بود.
وقتی بنان به میانسالی رسیده بود خوانندگان زیادی وارد رادیو شده بودند که از نظر ظرافت و دقت در شکل ارائه موسیقی و کلام گاهی با او برابری میکردند که در میان خوانندگان مرد میتوان به «حسین قوامی» و«محمدرضا شجریان»که خود بهره گرفته از «بنان» بودند اشاره کرد.
در سال 1336 «بنان»در یک سانحه رانندگی چشم راست خود را از دست داد که این اتفاق تاثیر شدیدی در روحیه او داشت به طوری که پس از این ماجرا دچار افسردگی شد ولی همچنان با قدرت به کار خود ادامه میداد.دوره حیات این خواننده مصادف با آخرین سالهای زندگی خوانندگان کهنسال قاجار تا خوانندگان پس از انقلاب که در راس آنها شجریان بود.
«بنان»با هوشیاری ذاتی خود غیر از اینکه صاحب سبک خاص در آواز خوانی بود،آوازی که او با ارکستر اجرا میکرد و آوازی که با یک ساز میخواند،کاملا متفاوت بود همچنین همکاری «بنان»با ارکستر،مایههایی از خوانندگی غربی را دارا بود.
سرانجام وی در سال 1364 به علت ناراحتی دستگاه گوارش در بیمارستان ایران مهر درگذشت.پس از مرگ او،«پری بنان» همسرش به احترام او ساعتهای خانه «بنان»را از آن روز تاکنون متوقف کرد.