نگاهی دیگر به مراسم اسکار
مراسم اسکار همیشه با تاب و تب خاصی همراه است. از زمانی که فصل فیلمهای اسکاری – اوایل ماه دسامبر – شروع می‌شود ، همه بحثها درباره برندگان احتمالی رشته‌های مختلف این مراسم جنجالی و تماشایی است.
شرکتهای فیلمهای آگهی‌های یک صفحه‌ای چاپ میکنند تا کارهای خود را تبلیغ کنند ؛ برنامه‌های مختلف تلویزیونی و رادیویی از نامزدهای رشته‌های اصلی دعوت میکنند و با آنها به گفتگو می‌نشینند و بالاخره حتی مردم عادی هم در رای‌گیری‌های اینترنتی ، رسانه‌ای شرکت میکنند و دست به انتخاب کارها و آدمهای منتخب خود می‌زنند. آخرین مرحله پیش اسکاری آرای اعضای آکادمی اسکار است. پس از آن کار خواندن آرا – که کاملا محرمانه است – آغاز می‌شود.
هفته پیش کار شمارش آرا به وسیله چند گروه مجزا انجام شد. آنها پشت درهای بسته آرا را شمردند و نتیجه کار را به آکادمی ارائه کردند. طبق معمول همیشه فقط 2 نفر پیش از اعلام نام برندگان می‌دانند چه کسانی اسکارهای سال را به خانه می‌برند. این دو نفر کسانی هستند که به طور مستقیم در کار شمارش کلی آرا حضور و نقش دارند ؛ اما آکادمی اسکار به این دو نفر اطمینان کامل دارد و می‌داند که آنها تحت هیچ شرایطی نام برندگان را به کسی لو نخواهند داد. برگه‌های مهر شده اسامی برندگان به وسیله ماموران پلیسی که این دو نفر را همراهی میکنند ، به محل برگزاری مراسم فرستاده می‌شود. مثل همیشه نام برندگان فقط در حضور مهمانان مهم و سرشناس دنیای سینما و در جریان مراسم (و در حالی که صدای تشویق حاضران برای لحظه‌ای قطع نمی‌شود) افشا می‌شود. امسال هم مثل هر سال مراسم اسکار در کداک تیه‌تر هالیوود برپا شد.
این که برندگان چگونه انتخاب می‌شوند و جزئیات چگونه است، موضوعی است که همیشه مورد بحث است و معمولا صحبت زیادی هم درباره‌اش نمی‌شود. با این حال دوستداران سینما همیشه دوست داشته‌اند از پشت پرده مراسم اسکار و چگونگی انتخاب جوایز مطلع باشند و چیزهای بیشتری درباره آن بدانند. براد اولتمانز ، یکی از مسوولان شرکتی که کار شمارش آرا را به عهده دارد ، می‌گوید: شیوه شمارش آرا کار مشکل یا غریبی نیست ؛ اما جزئیات این کار چیزی است که ما مسائل آن را برای خودمان نگه می‌داریم. شرکت او به نام پرایس واترهاوس، 75 سال است که کار شمارش آراء اسکار را انجام می‌دهد.
اولتمانز در ادامه می‌گوید: من نام تمام برندگان دوره‌های مختلف مراسم اسکار را به خاطردارم ؛ اما اگر از من نام نامزدها را بخواهید آن وقت به شما پاسخ منفی می‌دهم. او این نکته را یادآوری می‌کند که بیش از 5800 عضو آکادمی اسکار ، هر سال نام فیلمها و هنرمندان منتخب خود را بروی برگه‌ای که آکادمی برایشان پست کرده می‌نویسند. این نامه‌ها – که فقط یک بار برای اعضا فرستاده می‌شود و اگر کسی آنها را گم کند از دور نظردهی کنار گذاشته می‌شود – روز 31 ژانویه و به طور همزمان برای اعضا ارسال می‌شود. اعضای آکادمی حدود 3 هفته فرصت دارند تا برگه‌ها را پرکنند و به نشانی شرکت پرایس واترهاوس بفرستند. به برگه‌هایی که پس از این تاریخ فرستاده شوند ترتیب اثر داده نمی‌شود. این شرکت هیچ وقت آشکار نمی‌کند که هر سال چه تعداد برگه به دستش می‌رسد. از همین رو هیچ زمانی نمی‌توان بدرستی متوجه این نکته شود که برندگان جوایز، حاصل شمارش چه تعداد از آراء هستند.
زمانی که برگه‌های آرا به دفتر شرکت رسید ، اولتمانز و همکارش ریک روساس (همان دو نفری که پیش از اعلام اسامی می‌دانند برندگان چه کسانی هستند) با همکاری 4 کارمند خود ، طی 3 روز کار شمارش آراء را انجام می‌دهند. آنها طی این سه روز هر روز بین 14 تا 16 ساعت کار میکنند ؛ البته نوع کار در سومین روز یک تغییر اساسی می‌کند تا این اطمینان حاصل شود که فقط روساس و اولتمانز نتیجه نهایی حاصل از شمارش آرا را می‌دانند. آنها نام برندگان در تمامی 24 رشته اسکار را انتخاب میکنند. خیلی وقتها این دو در مراسم سالانه اسکار شرکت نمی‌کنند ، زیرا خستگی شدید فعالیت چند روزه برای شمارش آرا مانع حضورشان در مراسم می‌شود. به گفته روساس: برای من مرحله شمارش آرا مرحله مهمی از کار است. ما باید کارمان را بسیار دقیق انجام دهیم تا این اطمینان حاصل شود که کار درست و اساسی پیش می‌رود. نباید کاری کنیم که اطمینان طرف مقابل از ما سلب شود.پاکتهای مهر و موم شدهسری نگهداشتن اسامی افراد چیزی است که تا زمان شروع مراسم - و حتی در طول آن - ادامه خواهد داشت. روز شنبه - یک روز پیش از برپایی مراسم اسکار - نفرات شمارش‌کننده اسامی برندگان منتخب، در مراسمی شرکت میکنند که طی آن کارتهای ویژه اعلام نام برندگان صادر می‌شود. این کارتها همان کارتهای معروفی هستند که هنرمندان آنها را در دست می‌گیرند و با باز کردن آنها - که همه مهر و موم شده‌اند - نام برندگان را اعلام میکنند. صبح روز مراسم، کار اصلی و نهایی نوشتن و مهر و موم شده‌اند - نام برندگان را اعلام میکنند. صبح روز مراسم ، کار اصلی و نهایی نوشتن و مهر و موم کردن نامه‌ها انجام می‌شود.
پس از آن که نامه‌ها آماده شده (و نام برندگان در آنها قرار گرفت) نوبت کار ماموران پلیس می‌رسد. بجز روسای جمهور و شخصیت‌های مهم سیاسی که همیشه با ماموران پلیس موتورسوار اسکورت می‌شوند ، اولتمانز و روساس تنها کسانی هستند که برای حضور در سالن کداک تیه‌تر میان ماموران موتورسوار پلیس قرار می‌گیرند. نکته جالب این‌که این دو نفر به صورت مجزا و به وسیله پلیس‌های متفاوتی (و از دو مسیر متفاوت) راهی محل برگزاری مراسم اسکار می‌شوند؛ البته یکی از دلایل اصلی این است که به دلیل ترافیک خاص و دیوانه‌کننده لس‌آنجلس ممکن است آرا بموقع به مراسم اسکار نرسد. حضور دو گروه جداگانه باعث می‌شود دستکم یکی از آنها زودتر به محل برگزاری مراسم برسد. طبیعی است که بسیاری مایلند نام برندگان را پیش از اعلام اسامی در طول مراسم بدانند. به همین علت کار و اساسی و اولتمانز در این بخش بسیار سخت می‌شود. آنها باید از دست تمام جماعت کنجکاو (از دربان‌های دم در گرفته تا خود هنرمندان) فرار کنند تا مجبور نباشند به پرسشهای آنان پاسخ دهند. بعضی وقتها پرسش این نیست که چه کسی فلان جایزه را گرفته است؟ فرد پرسش‌کننده خیلی ساده نام هنرمند مورد نظر خود را می‌گوید و از این دو فقط تاییدیه می‌خواهد. آنها ممکن است به زبان ، آن پرسش را تایید یا تکذیب نکنند ، اما نگاه و حالت آنها می‌تواند پاسخ مورد نظر را بدهد!
اولتمانز می‌گوید: هنگام رسیدن به محل برگزاری مراسم ، من به یک آدم بسیار جدی و حتی اخمو تبدیل می‌شدم. ما معمولا در طول برپایی مراسم در سالن نیستیم و خودمان را آفتابی نمی‌کنیم. اگر در محل بمانیم، به پشت صحنه می‌رویم. در عین حال ما باید کاملا مراقب باشیم که نامه‌های مهر و موم شده گم یا دزدیده نشوند. از سوی دیگر ما یک مشکل اساسی هم در طول برپایی مراسم داریم. ما باید مطمئن باشیم که نامه‌ها را دقیقا به دست هنرمندانی داده‌ایم که قرار است نام برندگان همان بخش داده شود ، برای مثال شما حساب کنید دو هنرمند قرار است نام برنده رشته بهترین بازیگر مرد را اعلام کنند و آن وقت پاکتی که دستشان است مربوط به اعلام نام بهترین فیلم سال باشد!
با وجود این هم روساس و هم اولتمانز تاکید میکنند کار شمارش آرا (و بقیه مسائل مربوط به آن را) فقط و فقط به دلیل علاقه‌ای که به این کار دارند، انجام می‌دهند. روساس می‌گوید: البته یک نکته را فراموش نکنید، ما فقط کار شمارش آرا را انجام می‌دهیم. کار اصلی را گروه دیگری به انجام می‌رسانند.
قابل پیش‌بینی نبودرسانههای گروهی ازمراسم اسکار به عنوان یک مراسم باشکوه و پرزرق و برق اسم می‌برند ؛ اما پرسشی که امسال (برخلاف سالهای پیش) در سطح وسیعی مطرح شد ، این بود که اسکار بهترین فیلم را کدام فیلم خواهد گرفت. برعکس سالهای گذشته که معمولا یک یا دو فیلم رقبای اصلی دریافت جایزه بودند ، امسال به هیچ‌وجه قابل پیش‌بینی نبود که فیلم برگزیده اسکار کدام اثر سینمایی خواهد بود. برخی منتقدان می‌گفتند ؛ «خانم کوچولوی سان شاین» از این نظر شانس بیشتری برای دریافت اسکار بهترین فیلم سال را داشت که آکادمی طی 10 سال اخیر ، توجه ویژه‌ای به کمدی‌های اجتماعی از خودش (در مقایسه با آثار تراژیک) نشان داده است.
آکادمی سال 1998 اسکار بهترین فیلم را به «تایتانیک» داد. اقدام بعدی آکادمی در سالهای 2000 و 2003 (برای اهدای این جایزه به «گلادیاتور» ، «ارباب‌حلقه‌ها» و «بازگشت پادشاه») باعث تعجب گروهی از تحلیلگران اسکاری شد ؛ اما واقعیت این است که چنین فیلمهایی نه فقط در اکران عمومی با موفقیت مالی خوبی روبه‌رو شدند ، بلکه تحسین منتقدان سینمایی را هم به همراه داشتند.
در مورد سالهای 1998 و 1999 که «شکسپیر عاشق» و «زیبای امریکایی» این جایزه را گرفتند چه می‌توان گفت؟ پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا رای‌دهندگان آکادمی اسکار باید کمی هم به فکر شفاف‌سازی باشند؟ ریچارد روپر ، منتقد شیکاگو سان‌تایمز می‌گوید: حتما! از آنجا که من دوستدار و علاقه‌مند سینما هستم ، این مساله ذهن مرا هم به خودش مشغول کرده است. دست‌اندرکاران سینما بهتر از هر کس دیگری می‌دانند که ساخت فیلمهای کمدی بسیار سخت است. فیلمی مثل «نوربیت» ادی مورفی می‌تواند میلیون ها دلار فروش کند؛ اما بسیاری از منتقدان می‌گویند این نوع فیلمها کارهایی بی‌ارزش هستند. آکادمی اسکار برای تقدیر از یک فیلم خوب کمدی یا اکشن هنوز هم با تردید اظهارنظر می‌کند.
اما آکادمی اسکار خیلی پیشتر از اینها میانه بهتری با کارهای کمدی داشت. سال 1943 «یک شب اتفاق افتاد» اسکار بهترین فیلم را گرفت. یک سال بعد این جایزه به «شورش در کشتی بونتی» اهدا شد. اگر سال 1957 «پل رودخانه کوای» این جایزه را گرفت ، سال پس از آن اثر موزیکال «ژی‌ژی» موفق به دریافت این جایزه شد.
پس از اهدای اسکار بهترین فیلم سال به کارهای سرگرم‌کننده دهه 70 (نیش ، راکی و آنرهال) آکادمی اسکار ناگهان توجه خود را به موضوعات حاد اجتماعی و سیاسی معطوف کرد و فیلمهایی مثل شکارچی گوزن ، مردم معمولی، دوران مهرورزی، پلاتون ، نابخشوده و فهرست شنیدلر مورد توجه قرار گرفتند.
طی 10 سال گذشته فیلمهای کمدی 3 بار در مراسم اسکار درخشش داشته‌اند ؛ اما منتقدان می‌گویند فیلمهای کمدی ارزشی بیشتر از این دارند و آکادمی اسکار باید توجهی بیش از این به فیلمهای کمدی داشته باشند.
فیلمهایی که امسال نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم شدند رشته‌ای متنوع از قصه‌ها و حال و هواهای اجتماعی و سیاسی را داشتند. از میان آنها ـ بابل، ملکه ، جدا افتاده، نامه‌هایی از آیدو جیما، خانم کوچولوی سان‌شاین ـ انتخاب یک فیلم کار بسیار مشکلی بود. انجمن‌ها و گروههای مختلف منتقدان ، هر یک به یکی از این فیلمها رای داده و مشکل می‌شد 2 گروه از منتقدان سینمایی را پیدا کرد که روی یک فیلم اتفاق و اتحادنظر داشته باشند؛ البته این فیلم آخری از سوی دو اتحادیه بازیگران و تهیه‌کنندگان موردحمایت قرار گرفت که البته هیچیک از آنها ارتباطی به انجمن‌های مختلف منتقدان ندارند.
البته روبر عقیده داشت که بابل اسکار بهترین فیلم سال را می‌گیرد ، زیرا تمام عناصر مورد علاقه اعضای آکادمی اسکار را در خودش دارد. به گفته او ، اگر بخواهیم حال و هوای اسکارنشینان را مورد توجه قرار دهیم ، بابل همان چیزی است که خواسته‌های آنها را برآورده می‌کند.
یک نکته جالب امسال هم حضور نژادهای مختلف غیرامریکایی در مراسم بود. فارست ویتاکر ، ادی مورفی و جنیفر هاوس 3 بازیگر نامزد اسکاری، هر 3 سیاه‌پوست بودند. این نکته نشان می‌دهد که اعضای آکادمی روشنفکرتر شده‌اند و حالا اهمیت بیشتری به هنرمندان رنگین پوست می‌دهند.
به گفته تحلیلگران اسکاری ، سهم هنرمندان سیاه‌پوست در سالهای گذشته از جوایز اسکار فقط 10 جایزه بازیگری بوده است. از اولین دوره مراسم که سال 1929 برگزار شد تا امروز ، این رقم کمی مایوس‌کننده است. تا امروز هیچ کارگردان سیاه‌پوستی نتوانسته اسکار بهترین کارگردانی سال را بگیرد. مساله نژادهای مختلف تاثیر زیادی در مراسم اسکار داشته و این تاثیر به نوعی در ارتباط با تاثیری است که این مساله در کل جامعه امریکا دارد (و به نقشی مربوط می‌شود که این مساله در فرهنگ امریکا بازی می‌کند.)
دیوید پولاند از سایت مدوی‌سیتی‌نیوز می‌گوید: وقتی جامعه امریکا توجهی به اقلیت‌های نژادی ندارد، طبیعتا مراسم اسکار هم این موضوع را نادیده می‌گیرد.