سدهخامنشی دیده گان درشمال پاسارگادتخریب شد
فعالیت ماشین‌آلات خاکبرداری در نزدیکی یکی از شاخه‌های رودخانه سیوند، منجر به تخریب سد هخامنشی دیده‌گان در شمال پاسارگاد شد.
«محمد جعفر ملکزاده»، دبیر کمیسیون عالی سدسازی سازمان آب منطقه‌ای استان فارس با اعلام این خبر به میراث خبر گفت: «سد هخامنشی دیده‌گان که اخیرا در حین بررسی منطقه شناسایی شد از نظر مهندسی بسیار ارزشمند است.»
وی که خود را کاشف سد می‌داند به میراث خبر گفت: «این سد هخامنشی، یک سد خاکی با هسته رسی و پوسته سنگی است که می‌توان گفت در دنیا بی‌نظیر بوده و نمونه آن تا کنون دیده نشده است. اما فعالیت ماشین‌آلات خاکبرداری یک شرکت خصوصی باعث تخریب بخش‌هایی از آن شده است.»
طبق نوشته‌های مکتوب، «کلایس»، باستان‌شناس آمریکایی نیز در مطالعات خود و بررسی شمال پاسارگاد از وجود سدی از دوره هخامنشی در منطقه دیده‌گان یاد کرده بود اما این سد تا کنون در محافل علمی به درستی معرفی نشده و به همین دلیل به فراموشی سپرده شده بود.
ملک زاده در مورد کاربری این سد که بیشتر به یک آب‌بند بزرگ شباهت دارد گفت: « بررسی منطقه و محدوده سد نشان می دهد زمین‌های کشاورزی زیادی در اطراف وجود ندارد. به نظر می‌رسد تنها هدف احداث این سد کنترل سیلاب‌ها و ذخیره کردن آب بوده تا در صورت لزوم در مسیر رودخانه به آرامی رها شوند.»
تخریب این سد باعث شده بخشی از مدارک باستان‌شناسی در مورد چگونگی تکنیک ساخت سد از بین برود اما به گفته ملکزاده باقی مانده آن همچنان قابل ارزش و مطالعه است.
وی افزود: «در ساخت این سد از تخته سنگ‌ها مستحکم یک متر در یک متر استفاده شده که هنوز معلوم نیست از کجا آورده شده است. سنگ‌ها بسیار بزرگ و یک‌پارچه است و جای تیشه روی آن دیده می‌شود.»
به گفته ملکزاده روی بخشی از سنگ‌ها سوراخ‌هایی دیده می‌شود که احتمالا از این سوراخ‌ها الوار عبور داده می‌شده و با آن هم مسیر آب را می‌بستند و هم سد را کلاف کشی می‌کردند.
هم اکنون بخشی از سد تخریب شده و سنگ‌ها نیز به اطراف پرتاب شده‌اند. این درحالی است که شواهد نشان می دهد نیازی به فعالیت بولدوزرها در منطقه نبوده است.
در استان فارس هخامنشیان برای کنترل سیلاب‌ها سد‌ها متعددی زده‌اند که از آن‌جمله می‌توان از سد بزرگ داریوش در مرودشت یاد کرد.
