مجلس لایحه انتشار اوراق قرضه جدید را تصویب کرد
مجلس ایران به لایحه ای دوفوریتی رای داده است که بر اساس آن دولت برای کنترل نقدینگی و تورم اجازه انتشار هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت را خواهد داشت.
شیبانی وعده داده است که عواید فروش اوراق مشارکت هزینه نخواهد شد این دومین لایحه ای است که دولت در سال جاری برای انتشار اوراق مشارکت به مجلس فرستاده است و در لایحه قبلی که مرداد ماه امسال به مجلس داده شده بود نمایندگان با انتشار دو هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت برای کنترل نقدینگی و تورم موافقت کرده بودند.
با تصویب این لایحه حجم اوراق مشارکتی که دولت غیر از لایحه بودجه ارایه کرده به سه هزار میلیارد تومان خواهد رسید در حالیکه در بوجه سال جاری نیز به دولت اجازه داده شده بود ۱۷۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت منتشر کند.
با تصویب این لایحه، حجم اوراق مشارکتی که دولت در سال جاری برای مقابله با افزایش نقدینگی و کنترل تورم منتشر خواهد کرد به ۴۷۰۰ میلیارد تومان می رسد.
برخی کارشناسان نسبت به موفقیت دولت در فروش اوراق مشارکت جدید در روزهای باقی مانده از سال ابراز تردید کرده اند.
ما انتظار نداریم دولت در مورد مسائل اقتصادی کشور به طور مکرر لایحه دو فوریتی ارائه کند و این دو فوریتی نشان می دهد که کنترل و مدیریت اقتصادی کشور ضعیف است
به گزارش بانک مرکزی اوراق مشارکت قبلی هنوز به طور کامل فروخته نشده و این بانک ابراز امیدواری کرده است که در یک ماه باقی مانده تا پایان سال این اوراق برای اجرای پروژه های عمرانی به فروش برسد.ابراهیم شیبانی، رییس کل بانک مرکزی، در دفاع از این لایحه گفته است " اوراق مشارکت جدید قرار نیست هزینه شود و ما تنها این پول را از مردم می گیریم و به این طریق اجازه نمی دهیم که پول جدید منتشر شود."
به گفته آقای شیبانی با انتشار اوراق مشارکت قبلی پنج درصد از حجم نقدینگی کم شده است و اگر بتوانیم تا پایان سال این اوراق جدید را بفروشیم می توان ۹/۴ درصد از نقدینگی را مهار کرد.
رضا طلایی نیک، نماینده مجلس، در مخالفت با این لایحه گفته است " ما انتظار نداریم دولت در مورد مسائل اقتصادی کشور به طور مکرر لایحه دو فوریتی ارائه کند و این دو فوریتی نشان می دهد که کنترل و مدیریت اقتصادی کشور ضعیف است."
اوراق مشارکت و ربا
نمایندگان مخالف همچنین اوراق مشارکت را همان اوراق قرضه ای دانسته اند که سود ثابتی دارد و به گفته آنان در اسلام پرداخت سود ثابت، بهره به حساب می آید و حرام است.
اوراق مشارکت در حال حاضر با سود علی الحساب ثابتی در حد ۵/۱۵ درصد به مردم فروخته می شود و خریداران می توانند با خرید، آن سود ثابتی را انتظار داشته باشند و همین مسئله در تمام این سالها با انتقادهای فراوانی روبرو بوده است.
به خصوص اینکه بر اساس پیشنهاد دولت پول های جمع آوری شده از طریق انتشار اوراق مشارکت جدید برای اجرای طرح های عمرانی هزینه نخواهد شد.محمد خوش چهره عضو کمیسیون اقتصادی مجلس این وضعیت را نگران کننده توصیف کرده و گفته است " اگر قرار باشد پول حبس شود و در عین حال سود را پرداخت کنیم ربا محسوب می شود."
در مقابل آقای شیبانی از لایحه دولت دفاع کرده زیرا به گفته وی بحث ربوی بودن در این اوراق مشارکت وجود ندارد و فقهای شورای نگهبان نیز این مسئله را تایید کرده اند.
عواقب رشد نقدینگی
بر اساس گزارش بانک مرکزی، حجم نقدینگی در پایان مهر با رشدی ۳۵ درصدی به مرز ۱۰۸ هزار میلیارد تومان نزدیک شده و تورم از کمتر از ۱۱ درصد به ۵/۱۲ درصد در پایان دی ماه رسیده است.
پیش بینی می شود در پایان سال نقدینگی از مرز ۱۲۰ هزار میلیارد تومان فراتر برود که دو برابر سال ۸۳ خواهد بود.رشد نقدینگی از جمله عوامل افزایش تورم به حساب می آید و کارشناسان اقتصادی در یک سال گذشته بارها نسبت به پی آمدهای آن هشدار داده بودند.
افزایش بودجه در سال جاری و ترزیق نزدیک به ۴۵ میلیارد دلار ارزی نفتی به اقتصاد کشور رشد نقدینگی را سرعت بخشیده که به عقیده کارشناسان، افزایش نرخ تورم، گرانی کالاها و افزایش قیمت مسکن در ماه های گذشته از نتایج این رشد سریع نقدینگی بوده است.
روند فعلی مغایر اهداف برنامه چهارم توسعه است که در آن پیش بینی شده بود در سال جاری رشد نقدینگی ۲۲ درصد و نرخ تورم ۵/۱۱ درصد باشد.
در طول سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳ حدود پنج هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت برای اجرای پروژه های عمرانی منتشر شده است که مجموع اوراق عرضه شده برای ده سال، تنها یک هزار میلیارد تومان از اوراق مشارکت عرضه شده در سال جاری بیشتر بوده است.
به عقیده کارشناسان اقتصادی، به کارگیری این حجم گسترده از اوراق مشارکت در یک سال از نگرانی عمیق بانک مرکزی ایران نسبت به پیامدهای افزایش نقدینگی حکایت دارد.
