فارس سرزمین بزرگان ایران زمین

از مهم‌ترین شهرهای این استان بزرگ باید به آباده، استهبان، اقلید، بوانات، جهرم، داراب، سپیدان، شیراز، فسا، فیروز‌آباد، کازرون، لار، لامرد، مرودشت، نی‌ریز و ممسنی اشاره داشت.
    می‌‌خواهیم برایتان از استان فارس بنویسیم، استانی که قدمت تاریخی دارد. این منطقه یکی از قدیمی‌ترین مراکز متمدن ایران است، (فارس) در کتیبه‌های هخامنشی به صورت (پارسه) و در دست نوشته‌های یونانی به شکل (پرسیس) آمده و معرب آن فارس است.
    یونانیان نام ایالت پرسیس را به اشتباه بر تمام ایران اطلاق می‌‌کردند. در مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی مربوط به استان فارس آمده است: یونانیان نام ایالت پرسیس را به اشتباه بر تمام ایران اطلاق می‌‌کردند، پارسی‌ها مردمانی آریایی‌نژاد بودند که تاریخ ورودشان به این سرزمین، دقیق روشن نیست، از کتیبه‌های به جا مانده پادشان آشوری چنین برمی‌آید که پارسی‌ها، مانند مادها، مدت‌ها تحت تسلط آشوری‌ها بوده و در اطراف دریاچه ارومیه یا در کرمانشاه کنونی سکونت داشته‌اند. این قوم به احتمال زیاد، در حدود هفتصد سال قبل از میلاد، رهسپار نواحی جنوبی ایران شده و در سرزمین فارس امروزی سکونت گزیدند. بر پایه اسناد و مدارکی که از حضریات شوش به دست آمده و نیز بر اساس آثاری که از بابلی‌ها بر جای مانده است، (کوروش) در عیلام و انزان سلطنت داشته و پس از وی، پسرش (چیش پیش) پادشاه پارس و انزان بوده است. پس از درگذشت چیش پیش، سلسله هخامنشی به دو شعبه تقسیم شد، یک شعبه آن در پارس و شعبه دیگر در عیلام و انزان سلطنت کردند... در سال 553 قبل از میلاد، کوروش اول به فرمانروایی سلسله ماد پایان داد و از اتحاد ماد و پارس دولت بزرگ هخامنشی را به وجود آورد... هخامنشیان تا مرگ داریوش سوم در حدود 219 سال بر ایران حکومت کردند و سرانجام به دست (اسکندر مقدونی) منقرض شدند.
    پس از مرگ ناگهانی اسکندر در سال 322 قبل از میلاد، حکومت ایران دچار آشفتگی شد و سلطنت هخامنشیان درسال 312 پیش از میلاد به دست (سلوکوس) افتاد... با این همه، پارس تا زمان آنقینوخوش چهارم جزء قلمرو سلوکی بود، هنگامی که وی در سال 164 پیش از میلاد درگذشت، پارس استقلال یافت. شاهان پارس در دورانی که سلاطین اشکانی صاحب قدرت بودند ازآنها اطاعت می‌کردند، با این وجود پارس هرگز ضمیمه متصرفات اشکانیان نشد. از پادشاهان پارس، سکه‌هایی به دست آمده که تقریبا اسامی همه پادشاهان محلی را می‌‌توان از روی آن سکه‌ها فهمید. از طرفی وجود منطقه تاریخی پاسارگاد و پرسپولیس باعث شده است که فارس به منطقه‌ای تاریخی از دید جهانیان بدل شود و روزی نیست که جهانگردان به این منطقه تاریخی نیایند و از آن دیدن نکنند.
    این استان در جنوب کشور واقع شده است و از شمال به استان اصفهان، از شرق به استان یزد و کرمان، از جنوب به هرمزگان، از غرب به استان بوشهر و از شمال غربی به استان بویراحمد منتهی می‌‌شود، مساحت این استان 1/224/000 کیلومتر مربع است و از لحاظ آب و هوایی به سه ناحیه تقسیم شده است... اولین ناحیه، کوهستانی است که در شمال و شمال غربی، با زمستان‌های نسبتا سرد و تابستان‌های معتدل همراه است، ناحیه دوم به نواحی مرکزی برمی‌گردد که زمستان‌های نسبتا بارانی و معتدل و تابستان‌های گرم و خشک دارد و ناحیه سوم در جنوب و جنوب شرقی واقع شده که دارای زمستان‌های معتدل و تابستان‌های بسیار گرم است.
    جمعیت این استان با مرکزیت شهر تاریخی و دیدنی (شیراز)، چهارمیلیون نفر است. از محصولات مهم این استان می‌‌توان به غلات (گندم و جو)، مرکبات، خرما، چغندر، پنبه، صنایع پتروشیمی، پالایشگاه نفت، لاستیک‌سازی، صنایع عظیم الکترونیک، کارخانه قند، صنعت جهانگردی، قلم‌زنی نقره، قلابدوزی با ابریشم، خاتم کاری و سایر صنایع دستی، گیوه‌بافی، سفالگری، قالیچه، جاجیم (فرش نفیس بافته از پشم و پنبه) وگلیم (فرش بافته شده از موی بز) اشاره کرد. آب‌لیمو و عرقی‌جات تهیه شده در شیراز از بهترین کیفیت برخوردار است، همچنین این شهر بزرگ که مرقد حافظ و سعدی در آن قرار دارد، به خاطر یک نوشیدنی خاص به نام (فالوده) شهرت خاصی دارد.
    
    شیراز، مرکز استان
    نام شیراز در کتیبه‌های هخامنشی تخت جمشید خوانده شده است، اشیا و ظروف تاریخی که در موزه (متروپولتین) نیویورک موجود است، از عظمت شیراز در عهد سلوکی‌ها، اشکانیان و ساسانیان گواهی می‌‌دهد. گفتنی است که این شهر زیبا در سال 1079 هجری قمری بر اثر جاری شدن سیل سهمگین ویران شد و بسیاری از آثار تاریخی آن از میان رفت...در اواخر دوره صفویان نیز افغان‌ها این شهر را مورد حمله قرار دادند و خرابی‌های بی‌‌شماری به آن وارد آوردند... در سال 1180 هجری قمری، کریم‌خان زند، شیراز را مقر حکومت خود قرار داد و برای عمران و آبادانی آن کوشید... هنگامی که آقا محمدخان قاجار در سال 1207 هجری قمری، به شیراز دست یافت، امر به ویرانی باروی شهر داد. بعدها بارویی دیگر ساخته شد که بر اثر زلزله سال 1339 هجری قمری بسیاری از قسمت‌های آن فرو ریخت.
    شیراز طی چند دهه اخیر توسعه و گسترش جالب توجهی یافته و به یکی از شهرهای مهم و زیبای ایران تبدیل شده، همچنین محیط مساعد شیراز در دوره‌های مختلف، دانشمندان، سخنوران و نویسندگان بزرگ را در دامان خود پرورده است که آثار جاویدان آنها، میراث علمی و ادبی ایران را زنده و جاوید نگاه خواهد داشت...
    
    جاذبه‌های تاریخی
    این سرزمین مجموعه‌ای از آثار باستانی را در خود جای داده است، مجموعه‌ای که باعث شده هر روزه، جهانگردان خارجی از این مکان‌ها دیدن کنند، مثل مجموعه ویرانه‌های تخت جمشید که بر فراز تپه‌های سنگی کوه (رحمت) در جلگه مرودشت به جا مانده از کاخ تخت‌جمشید است و شاهکاری است که مانند دیوار عظیم چین یا اهرام ثلاثه مصر، تنها شاهد بر رنج انسان‌ها نیست، بلکه تجلی ذوق و هنری است که با دست‌های آفرینشگر معماران چیره دست ایر انی خلق شده است.
    هر چه درباره این مجموعه و ابهت و بزرگی آن بگوییم کم است، باید در آن مکان قرار بگیرید تا کاملا این شکوه و جلال را حس کنید.در تخت‌جمشید مکان‌هایی از جمله، دروازه ملل، کاخ آپادانا، کاخ داریوش، کاخ صدستون، خزانه تخت‌جمشید، چاه سنگی و کاخ خشایار به چشم می‌‌خورد. گفتنی است این مجموعه در سال 330 پیش از میلاد به دست اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و تمام بناها به صورت ویرانه درآمد. همچنین می‌‌توان به کاخ عبادتگاه پاسارگاد و قدیمی‌ترین بنای این محل، آرامگاه کوروش، کاخ اختصاصی کوروش، کاخ سلطنتی هخامنشی در مجاورت آبادی (سروان)، قصر دختر در هشت کیلومتری روستای (رستاق)، قصر کیارش در نزدیکی نصیرآباد در غرب داراب، قصر ابونصر در شش کیلومتری مشرق شیراز، کاخ ساسانی در نه کیلومتری جنوب غربی سروستان، قصر اردشیر بابکان، ارگ کریم‌خانی، عمارت باغ ایلخانی، از بناهای محمودقلی خان ایلخانی قشقایی بازمانده از زمان قجر، عمارت باغ‌نشاط در ضلع شمالی پل عباسی، عمارت کلاه فرنگی باغ نظر مربوط به زمان زندیه، اشاره داشت...
    
    شهرهای باستانی
    هنوز در استان فارس، یادگارهایی از شهرهای باستانی باقی مانده است که می‌‌توان به ویرانه‌های شهر بیشاپور کازرون که تا سده‌های اول ظهور اسلام نیز مسکونی بوده، شهر حسن غازی، شهر قدیمی استخر در هفت‌کیلومتری ویرانه‌های تخت‌جمشید، ویرانه‌های شهر خندجان و آثار قدیمی شهر فیروز‌آباد اشاره کرد...
    
    بازارهای دیدنی
    آنهایی که برای سفر به شیراز می‌‌روند هیچ‌وقت نمی‌‌توانند بازارهای زیبای این شهر را از خاطر ببرند. به خصوص بازار وکیل شیراز در محله (درب شاهزاده) جنب مسجد جامع وکیل که در اطراف آن، کاروانسراهای روغنی، احمد، گمرک و خرابخانه، واقع شده است و سرای مشیر که به آن سرای گلشن هم می‌‌گویند و جنب بازار وکیل شیراز قرار دارد.
    کاشی‌کاری‌ها و ریزه‌کاری‌های چوبی و شیشه‌ای این بازار بسیار چشم‌‌نواز است. از دیگر آثار تاریخی شهر شیراز و استان فارس، می‌‌توان به دروازه قرآن اشاره کرد. در زمان زندیه ‌کریم‌خان زند، این دروازه را مرمت کرد و اتاقک کوچکی بر بالای آن ساخت و در آن یک قرآن خطی بزرگ قرار داد تا مسافرین از برکت عبور از زیر قرآن مجید، از گزند حوادث مصون بمانند، به همین خاطر آن را (اتاق قرآن ) نامیدند و چند سال بعد به (دروازه قرآن) مشهور شد.همچنین باید به مدرسه (آقا باباخان) از بناهای دوره قاجاریه اشاره داشت که در محله درب شاهزاده در جنب بازار وکیل و مسجد جامع قرار دارد. مرحوم (آقا باباخان) در حدود سال 1240 بنای این مدرسه را تمام کرد.یکی از بناهای بسیار زیبای این استان در شهر داراب قرار دارد، در‌(کوه ‌پهنای) شهر داراب، محوطه وسیعی وجود دارد که آن را در دل کوه تراشیده‌اند و به آن مسجد سنگی می‌‌گویند.
    البته از دیگر مساجد قدیمی این استان باید به مسجد وکیل، مسجد جامع عتیق شیراز، مسجد نصیرالملک، مسجد نصر، مسجد جامع نی‌ریز، مسجدجامع داراب، مسجد خواجه که در زمان صفویه به همت شخص (خواجه معین‌الدین منصور) ساخته شده و مسجد جامع سوریان اشاره کرد... ضمن این‌که کلیسای ارامنه که در کوی معروف به (سه جوی ارامنه) و در فاصله‌ای اندک از خیابان قاآنی قرار دارد، اشاره داشت که در زمان شاه عباس دوم بنا شده است.
    
    آرامگاه شاهچراغ
    هر روزه آرامگاه شاهچراغ پذیرای زائرین زیادی از گوشه گوشه ایران پناور است. حضرت (میرسید احمد) فرزند امام موسی کاظم(ع) معروف به (شاهچراغ)، برادر امام رضا (ع) در آغاز قرن سوم هجری به شیراز هجرت و در همان جا وفات کرد.
    در شهر شیراز آرامگاه‌های مشاهیر ایرانی هم قرار دارد... آرامگاه حافظ از نام‌آورترین شعرای ایران زمین که در سال 726 هجری قمری در شیراز متولد شد و در سن 65 سالگی به سال 791 وفات یافت، این آرامگاه در مکانی به نام (حافظیه) در شمال شهر شیراز قرار دارد.
     در قسمت جنوبی این آرامگاه، خیابان گلستان قرار گرفته و در امتداد آن، خیابان بوستان که به آرامگاه شیخ اجل سعدی منتهی می‌‌شود. سعدی نویسنده و سخن‌سرای بزرگ قرن هفتم هجری در شیراز متولد شد و در آنجا و نظامیه بغداد به تحصیل پرداخت. وی بین‌ سال‌های 691 تا 695 هجری قمری وفات یافت. همچنین آرامگاه خواجوی کرمانی هم در این شهر است.
    
    کانون مهم صنایع دستی
    استان فارس بی‌‌شک، یکی از کانون‌های مهم صنایع دستی ایران است و قالی‌بافی در میان عشایر استان فارس، زیباترین هنر دستی است، ضمن این‌که پارچه بافی به‌خصوص پارچه‌های ابریشمی کازرون، حصیر بافی در کازرون، سفالگری در استهبان، نقره‌کاری و مسگری در شیراز و خاتم‌کاری که مهم‌ترین صنعت دستی فارس است از هنر مردمان این ناحیه از ایران است.
    
    جشن ازدواج
    مراسم ازدواج در فارس به مانند دیگر استان‌هاست، اما در برخی از مناطق عشایری، تفاوت‌های ویژه‌ای دارد. مراسم عروسی در میان عشایر فارس با خواستگاری آغاز می‌‌شود، پس از این مراسم، به مدت سه تا هفت روز در خانه عروس جشن و شادی برگزار می‌‌شود، در روز هفتم بستگان داماد، سوار بر اسب با مقداری خواروبار، شیرینی، قند، چای و... به خانه عروس می‌‌روند، مراسم عقد در همان جا برگزار می‌‌شود، پس از این مراسم، دختر را بر اسبی که پسر بچه‌ای بر ترک او نشسته است، سوار می‌‌کنند(نشاندن پسربچه بر ترک عروس به نشانه آرزوی پسر شدن اولین نوزاد است.)
    (حسن زنده‌دل) در مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی استان فارس در خصوص این مراسم می‌‌نویسد: سپس مردی محترم، افسار اسب را به دست می‌‌‌گیرد و به سوی چادر داماد می‌‌برد.
    همراه عروس، افراد ایل به شادی و سرور به راه می‌‌افتند و او را تا چادر داماد مشایعت می‌‌کنند، سپس عده‌ای از دوستان داماد، در حال سوار کاری به استقبال عروس می‌‌روند، عروس که نزدیک چادر شد، داماد با یک (نارنج) به دیدن عروس می‌‌رود و نارنج را به سوی او پرتاب می‌‌کند، بلافاصله اقوام عروس، برای گرفتن داماد به دنبال او می‌‌دوند و اگر بتوانند او را بگیرند، به طور مصلحتی و طوری که داماد دردش نیاید، او را با چوب می‌زنند، در همین زمان، عروس به چادر داماد پا می‌گذارد و اقوام داماد هدایایی از قبیل اسب، دام یا سند مزرعه و ملکی را به عنوان رونما به عروس هدیه می‌‌دهند.
    _ _ _
    درباره مردم استان فارس باید اشاره داشت که آنان، مردمانی بسیار مهربان و خونگرم بوده و در مهمان‌نوازی زبانزد خاص و عام هستند. شیرازی‌ها با لهجه بسیار شیرین و جالبی سخن می‌‌گویند، مردمانی که هر روزه مکان‌های تاریخی که بین‌المللی است را در شهر خود می‌‌بینند و با افتخار از آن یاد می‌کنند.