رمان ایرانی هدیه کریسمس آلمانی ها
کتاب "چراغها را من خاموش می کنم" پیش از این ۲۳ بار در ایران به چاپ رسیده است و برای چاپ بیست و چهارم مجوز می خواست که با وقفه ای کوتاه روبرو شد.
این کتاب تا کنون چند جایزه معتبر ادبی را در ایران به خود اختصاص داده است. جایزه ادبی یلدا، جایزه بهترین رمان سال بنیاد گلشیری و جایزه کتاب سال از جمله این جوایز است.
کتاب 'چراغها را من خاموش می کنم'، برای اولین بار در سال 2006 به زبان آلمانی ترجمه و انتشار یافت. به این ترتیب یک نویسنده زن ایرانی دیگر به خوانندگان آلمانی معرفی شد.
این رمان را " اینزل ـــزور کمپ"، یکی از موسسات معتبر انتشاراتی در آلمان منتشر کرده است.
برای ترجمه و چاپ آلمانی این کتاب قراردادی میان "نشر مرکز" در ایران و "اینزل - زور کمپ" بسته شده است. این موسسه آلمانی سابق بر این به طور مستقل کتابهائی از "فتانه حاج سید جوادی" را روانه بازار کرده بود.
"زویا پیرزاد"، نویسنده کتاب " چراغها را من خاموش می کنم"، متولد آبادان است و قبل از نوشتن اولین رمان خود داستانهای کوتاهی به نام های "طعم گس خرمالو "، "یک روز مانده به عید پاک" و " مثل همه عصرها " را منتشر کرده است. دومین رمان زویا پیرزاد، "عادت می کنیم"، سال گذشته در ایران انتشار یافت.
"چراغها را من خاموش می کنم" روایت ساده ای است از زندگی یک خانواده ارمنی ساکن آبادان در اوایل دهه چهل خورشیدی است. راوی آن زنی است که زندگی کسالت بار و یکنواختش با ورود یک همسایه جدید و علاقه او به مرد همسایه دگرگون می شود؛ علاقه ای که هیچگاه امکان بروز نمی یابد و با رفتن مرد از آن محله، زندگی پر ملال زن از سر گرفته می شود.
ترجمه آلمانی کتاب را " سوزانه باغستانی " انجام داده است. از او ترجمه های دیگری از نویسندگان ایرانی در آلمان به چاپ رسیده است.
خبر جلوگیری از انتشار مجدد این کتاب در ایران باعث شد که نام آن بار دیگر در محافل ادبی آلمان مطرح شود.
فروشنده ای در کتابفروشی "گونسکی " شهر کلن، از فروش کتاب راضی است و می گوید که در روزهای اخیر مشتریان زیادی برای خرید این کتاب به این کتابفروشی مراجعه کرده اند.
وی علت آن را فرارسیدن کریسمس و همینطور شایعه مربوط به ممنوع شدن کتاب در ایران می داند.
نقد رسانه های آلمان از این کتاب به طور عمومی مثبت بوده است.
"چراغها را من خاموش می کنم"، تصویر نوینی از زندگی طبقه متوسط ایران ترسیم می کند و زن بودن نویسنده کتاب و نگاه زنانه او از نکاتی بوده که در نقدها مورد توجه قرار گرفته است.
رادیو "روند فونک اروپا" در برنامه ویژه ای که چندی پیش پخش کرد، گفت: "با این که در این کتاب تلاش می شود زندگی ارامنه در ایران عادی جلوه داده شود اما آنها به واقع گروهی هستند که دنیای کوچکی را در جامعه ایران برای خود ساخته اند. زندگی قهرمان کتاب زندگی زنی است که تمام وقتش را در تب و تاب تامین آرامش خانواده می گذراند."
همزمان با انتشار نسخه آلمانی "چراغها را من خاموش می کنم"، رادیو آلمان این کتاب را نشانه مثبتی از سرزمینی توصیف کرد که تنها خبرهای بد و نا آرامی از آن بگوش می رسد.
نشریه "دی ولت" در نقدی به قلم " تانیا لانگر" می نویسد که "زویا پیرزاد، در کتاب خود از خط قرمز سانسور در ایران عبور کرده است؛ زبان پیرزاد زبان نویی است که علیه جامعه مردانه در ایران بر می خیزد؛ این کتاب و زبان آن تحمل می شود چون رژیم در ایران به زبان نسل جوان برای نزدیکی به آنها نیاز دارد."
نظر خوانندگان آلمانی
در میان آلمانی هائی که کتاب را خوانده اند نظرها متفاوت است اما در ارتباط با جذابیت آن اغلب اتفاق نظر وجود دارد.
"برگیته لانگ مایر" می گوید: "من قبل از این کتابهائی از نویسندگان مرد ایرانی خوانده بودم اما هیچکدام از آنها نتوانسته بود مرا با دنیای زنان طبقه متوسط ایران آشنا کند. با اینکه داستان کتاب در قبل از حکومت اسلامی در ایران اتفاق افتاده اما درگیری ذهنی " کلاریس"، قهرمان داستان، نباید تفاوت زیادی با درگیری ذهنی زنان امروز در ایران داشته باشد."
"ولفگانگ "، نظر دیگری دارد: " خانواده ای که موضوع این داستان است مسلمان نیست و نمی توان شرایط زندگی آنها را با زندگی زنان در یک حکومت اسلامی مقایسه کرد. اما کتاب روان و راحت است و تفاوت های فرهنگی آنقدر نیست که خوانند ه آلمانی را با مشکل مواجه کند."
"سوزانه"، اولین بار است که کتابی از نویسندگان ایرانی می خواند و با حرارت درباره کتابی که خوانده حرف می زند: " در ابتدا کتاب مرا خسته کرد. چون هیچ اتفاقی روی نمی داد. بعد متوجه شدم این همان چیزی است که نویسنده می خواسته بگوید. میخواسته خستگی و تکرار زندگی یک زن را نشان بدهد و این کار را خوب انجام داده است."
در حالی که کتاب "چراغها را من خاموش می کنم" برای بار بیست و چهارم در ایران منتشر می شود، نام زویا پیرزاد در کنار دیگر نویسنده های بین المللی مطرح، در آلمان برای خود جایگاهی پیدا می کند.