خار مریم ، دشمن هپاتیت
+0
رأی دهید
-0
تنوع بالای اقلیمی کشور موجب رویش بیش از 8 هزار گونه گیاهی شده است که از این تعداد در حدود 3 هزار گونه دارای ترکیباتی با خواص دارویی هستند.
با توجه به نیازهای جوامع بشری و وجود توانایی های بالقوه ، کثرت گونه ها و کاربردهای فراوانی که گیاهان دارویی دارند ، پژوهش و تحقیق در این زمینه بسیار ضروری است ، مهمترین روشهای علمی در زمینه تحقیق و پژوهش گیاهان دارویی کاربرد بیوتکنولوژی و تکنیک های مهندسی ژنتیک در این زمینه است. در این راستا محققان موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی با استفاده از روشهای بیوتکنولوژی موفق به دستیابی به فناوری تولید سیلیمارین به عنوان یکی از موثرترین داروهای گیاهی در درمان بیماری های کبدی از گیاه خار مریم شده اند. به این بهانه ما نیز با دکتر طاهره حسن لو، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی ، مجری این طرح به گفتگو نشسته ایم.
خار مریم از کدام تیره گیاهی محسوب می شود؟
گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn) گیاهی یک یا دو ساله از تیره کاسنی است که دانه های آن متابولیت های ثانویه و ارزش دارویی بالایی ، خصوصا در درمان بیماری های کبدی دارد. ترکیبات اصلی آن مخلوطی از فلانولینگان هاست که سیلیمارین نامیده می شود. در کشورهای مختلف فرآورده های فراوانی از عصاره حاصل از میوه های این گیاه عرضه شده است و این گیاه از پر مصرف ترین گیاهان دارویی در جهان به شمار می آید.
چرا برای تولید سیلیمارین از خار مریم استفاده کرده اید؟
با توجه به وجود گیاهان دارویی فراوان در کشور و کاربردهای مختلف ازترکیبات حاصل از این گیاهان در دنیای پزشکی امروزه درصدد برآمدیم گیاهی را انتخاب کنیم که دارای خواص دارویی گسترده بوده و ضمن رویش در ایران ، قابلیت کشت و تکثیر در شرایط آزمایشگاهی را داشته باشد.
در این خصوص گیاه خارمریم انتخاب شد که در مناطق شمال ، غرب و جنوب غرب ایران رویش دارد و تاریخ درمانی آن به 2 هزار سال پیش برمی گردد و از آن به عنوان یک داروی محافظت کننده کبد نام برده اند. حال با توجه به این خواص دارویی تصمیم گرفته شد با شرایط کشت بافت و سلول در آزمایشگاه سیلیمارین (ماده موثر این گیاه) از گیاه خارمریم استخراج شود.
لازم به ذکر است میزان تولید ماده موثر سیلیمارین در آزمایشگاه موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی بالاتر از میانگین جهانی گزارش شده است. میانگین سیلیبین (مهمترین ماده تشکیل دهنده سیلیمارین) تولید شده در شرایط آزمایشگاهی بر اساس سایر گزارش ها 0.1 میلی گرم در گرم ماده خشک بوده است.
مقدار کل سیلیمارین تولید شده در شرایط آزمایشگاهی در این موسسه حدود 0.44 میلی گرم در گرم ماده خشک بوده که بیش از نیمی از آن مربوط به ماده سیلیبین است. با طرحی که هم اکنون در دست اجراست و با بررسی تاثیر سایر الیسیتورها (عوامل محرک) در آینده با افزایش تولید ماده مزبور روبه رو خواهیم شد.
این گیاه دارای چه خواص درمانی تایید شده است؟
بخشی از گیاه که برای خواص درمانی استفاده می شود دانه است و ماده موثر درمانی آن سیلیمارین نامیده می شود. مهمترین کاربرد درمانی این گیاه اثر محافظتی روی کبد است که در مطالعات حیوانی و انسانی نیز گزارش شده است.
در مطالعات بالینی متعددی مصرف سیلیمارین در درمان بیماری کبدی مانند سیروز، هپاتیت ویروسی و سمی مزمن ، کبد چرب و التهاب مجرای صفرا موثر بوده است که دلیل آن را خواص آنتی اکسیدانی این ماده می دانند. سیلیمارین سلولهای کبد را در برابر هرگونه آسیب نابود کننده حاد یا مزمن محافظت می کند. همچنین در کاهش کلسترول خون ، افزایش سیستم ایمنی بدن ، درمان انواع سرطان ، کاهش عوارض جانبی در بیماران تحت درمان با شیمی درمانی برای سرطان و سنگ کیسه صفرا نیز اثرات جالب توجهی دارد.
از مزایای دیگر این ماده ، اثر ضد سرطانی سیلیمارین روی سلولهای سرطانی پروستات ، پوست ، سینه ، تخمدان ، مغز و کاهش قند خون در بیماران دیابتی است. امروزه کپسول های حاوی سیلیمارین از شرکتهای مختلف و حتی چای کیسه ای حاوی پودر بذر این گیاه یا پودر سیلیمارین به صورت بسته های بزرگ در دنیا عرضه می شود.
از نظر مکانیسم اثر و اثربخشی دارویی روی بیماری های کبدی ، تاکنون هیچ داروی شیمیایی و گیاهی در دنیا موفق به جایگزینی با این ماده نشده است.
طرح مزبور هم اکنون در چه مرحله ای است؟
میزان پیشرفت کار تاکنون بسیار خوب بوده است و اکنون مرحله آزمایشگاهی را طی می کند. میزان تولید این ماده در آزمایشگاه موسسه 0.44 میلی گرم در گرم ماده خشک است که این میزان از گزارش های جهانی آن بالاتر است. ضمنا در بررسی نمونه های خارمریم که در مناطق مختلف ایران رویش دارد ، مناطقی شناسایی شده که از نظر محتوای سیلیمارین از برتری بالایی به نمونه اصلاح شده خارجی برخوردار است.
زمان اتمام این طرح یک سال و نیم دیگر است. گفتنی است 40 درصد این کار در قالب رساله و ادامه طرح که منجر به اقتصادی شدن تولید خواهد شد در موسسه مذکور انجام می شود. از بارزترین مشکلات موجود دراین پروژه کمبود مواد آزمایشگاهی و بودجه تحقیقاتی است.
ضمنا به منظور تولید در سطح تجاری چنین ترکیباتی تجهیز آزمایشگاه هایی که دارای بیواکتور باشند ضروری است.
کشورهای دیگر در این زمینه چه تحقیقاتی انجام داده اند؟
در کشورهایی مانند چین ، امریکا ، استرالیا و اسپانیا کارهای خوبی در این زمینه انجام شده است که به عنوان مثال کشور چین یکی از صادر کنندگان بزرگ سیلیمارین در جهان محسوب می شود و در کشور امریکا کشت و پرورش گیاه خار مریم جزو مهمترین اولویت های تحقیقات گیاهان دارویی هستند.
با توجه به مضرات داروهای شیمیایی و افزایش سطح مطالعات و دانش افراد ، تقاضا برای استفاده از گیاهان دارویی در جهان رو به افزایش است. به عنوان مثال در کشور آمریکا از سال 1994 تا سال 2 هزار میلادی استفاده از داروهای گیاهی 46 درصد افزایش یافته است. با توجه به سابقه طولانی کشور ایران در استفاده از طب سنتی و گیاهی یقینا استقبال خوبی از این دارو صورت خواهد گرفت.
تعدادی از شرکتهای دارویی در سال اخیر به دنبال تولید این دارو در داخل کشور هستند و تحقیقاتی درخصوص بررسی اثرات این دارو و درمان دام نیز آغاز شده است.
با توجه به نیازهای جوامع بشری و وجود توانایی های بالقوه ، کثرت گونه ها و کاربردهای فراوانی که گیاهان دارویی دارند ، پژوهش و تحقیق در این زمینه بسیار ضروری است ، مهمترین روشهای علمی در زمینه تحقیق و پژوهش گیاهان دارویی کاربرد بیوتکنولوژی و تکنیک های مهندسی ژنتیک در این زمینه است. در این راستا محققان موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی با استفاده از روشهای بیوتکنولوژی موفق به دستیابی به فناوری تولید سیلیمارین به عنوان یکی از موثرترین داروهای گیاهی در درمان بیماری های کبدی از گیاه خار مریم شده اند. به این بهانه ما نیز با دکتر طاهره حسن لو، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی ، مجری این طرح به گفتگو نشسته ایم.
خار مریم از کدام تیره گیاهی محسوب می شود؟
گیاه خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn) گیاهی یک یا دو ساله از تیره کاسنی است که دانه های آن متابولیت های ثانویه و ارزش دارویی بالایی ، خصوصا در درمان بیماری های کبدی دارد. ترکیبات اصلی آن مخلوطی از فلانولینگان هاست که سیلیمارین نامیده می شود. در کشورهای مختلف فرآورده های فراوانی از عصاره حاصل از میوه های این گیاه عرضه شده است و این گیاه از پر مصرف ترین گیاهان دارویی در جهان به شمار می آید.
چرا برای تولید سیلیمارین از خار مریم استفاده کرده اید؟
با توجه به وجود گیاهان دارویی فراوان در کشور و کاربردهای مختلف ازترکیبات حاصل از این گیاهان در دنیای پزشکی امروزه درصدد برآمدیم گیاهی را انتخاب کنیم که دارای خواص دارویی گسترده بوده و ضمن رویش در ایران ، قابلیت کشت و تکثیر در شرایط آزمایشگاهی را داشته باشد.
در این خصوص گیاه خارمریم انتخاب شد که در مناطق شمال ، غرب و جنوب غرب ایران رویش دارد و تاریخ درمانی آن به 2 هزار سال پیش برمی گردد و از آن به عنوان یک داروی محافظت کننده کبد نام برده اند. حال با توجه به این خواص دارویی تصمیم گرفته شد با شرایط کشت بافت و سلول در آزمایشگاه سیلیمارین (ماده موثر این گیاه) از گیاه خارمریم استخراج شود.
لازم به ذکر است میزان تولید ماده موثر سیلیمارین در آزمایشگاه موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی بالاتر از میانگین جهانی گزارش شده است. میانگین سیلیبین (مهمترین ماده تشکیل دهنده سیلیمارین) تولید شده در شرایط آزمایشگاهی بر اساس سایر گزارش ها 0.1 میلی گرم در گرم ماده خشک بوده است.
مقدار کل سیلیمارین تولید شده در شرایط آزمایشگاهی در این موسسه حدود 0.44 میلی گرم در گرم ماده خشک بوده که بیش از نیمی از آن مربوط به ماده سیلیبین است. با طرحی که هم اکنون در دست اجراست و با بررسی تاثیر سایر الیسیتورها (عوامل محرک) در آینده با افزایش تولید ماده مزبور روبه رو خواهیم شد.
این گیاه دارای چه خواص درمانی تایید شده است؟
بخشی از گیاه که برای خواص درمانی استفاده می شود دانه است و ماده موثر درمانی آن سیلیمارین نامیده می شود. مهمترین کاربرد درمانی این گیاه اثر محافظتی روی کبد است که در مطالعات حیوانی و انسانی نیز گزارش شده است.
در مطالعات بالینی متعددی مصرف سیلیمارین در درمان بیماری کبدی مانند سیروز، هپاتیت ویروسی و سمی مزمن ، کبد چرب و التهاب مجرای صفرا موثر بوده است که دلیل آن را خواص آنتی اکسیدانی این ماده می دانند. سیلیمارین سلولهای کبد را در برابر هرگونه آسیب نابود کننده حاد یا مزمن محافظت می کند. همچنین در کاهش کلسترول خون ، افزایش سیستم ایمنی بدن ، درمان انواع سرطان ، کاهش عوارض جانبی در بیماران تحت درمان با شیمی درمانی برای سرطان و سنگ کیسه صفرا نیز اثرات جالب توجهی دارد.
|
استفاده از این گیاه در درمان بیماری های کبدی پیشینه ای 2000 ساله داردو امروزه به کمک فناوری های جدید، بار دیگر در نقش داروی هپاتیت ظاهر شده است |
از نظر مکانیسم اثر و اثربخشی دارویی روی بیماری های کبدی ، تاکنون هیچ داروی شیمیایی و گیاهی در دنیا موفق به جایگزینی با این ماده نشده است.
طرح مزبور هم اکنون در چه مرحله ای است؟
میزان پیشرفت کار تاکنون بسیار خوب بوده است و اکنون مرحله آزمایشگاهی را طی می کند. میزان تولید این ماده در آزمایشگاه موسسه 0.44 میلی گرم در گرم ماده خشک است که این میزان از گزارش های جهانی آن بالاتر است. ضمنا در بررسی نمونه های خارمریم که در مناطق مختلف ایران رویش دارد ، مناطقی شناسایی شده که از نظر محتوای سیلیمارین از برتری بالایی به نمونه اصلاح شده خارجی برخوردار است.
زمان اتمام این طرح یک سال و نیم دیگر است. گفتنی است 40 درصد این کار در قالب رساله و ادامه طرح که منجر به اقتصادی شدن تولید خواهد شد در موسسه مذکور انجام می شود. از بارزترین مشکلات موجود دراین پروژه کمبود مواد آزمایشگاهی و بودجه تحقیقاتی است.
ضمنا به منظور تولید در سطح تجاری چنین ترکیباتی تجهیز آزمایشگاه هایی که دارای بیواکتور باشند ضروری است.
کشورهای دیگر در این زمینه چه تحقیقاتی انجام داده اند؟
در کشورهایی مانند چین ، امریکا ، استرالیا و اسپانیا کارهای خوبی در این زمینه انجام شده است که به عنوان مثال کشور چین یکی از صادر کنندگان بزرگ سیلیمارین در جهان محسوب می شود و در کشور امریکا کشت و پرورش گیاه خار مریم جزو مهمترین اولویت های تحقیقات گیاهان دارویی هستند.
با توجه به مضرات داروهای شیمیایی و افزایش سطح مطالعات و دانش افراد ، تقاضا برای استفاده از گیاهان دارویی در جهان رو به افزایش است. به عنوان مثال در کشور آمریکا از سال 1994 تا سال 2 هزار میلادی استفاده از داروهای گیاهی 46 درصد افزایش یافته است. با توجه به سابقه طولانی کشور ایران در استفاده از طب سنتی و گیاهی یقینا استقبال خوبی از این دارو صورت خواهد گرفت.
تعدادی از شرکتهای دارویی در سال اخیر به دنبال تولید این دارو در داخل کشور هستند و تحقیقاتی درخصوص بررسی اثرات این دارو و درمان دام نیز آغاز شده است.