مشروب با طعم آمپول
مشروب با طعم آمپول
مخلوط الکل طبی و آب همچنان مشروب محبوبی در ایران است
پشت پیشخوان شلوغ است اما کنج داروخانه، یک آدم مشکوک با یک کیسه نایلون سیاه، تا خرخره پر از چیپس و پفک و ماست موسیر، خودش را الکی سرگرم مسواکها و خمیر دندانها کرده تا سر آقای دکتر کمی خلوت شود.
این روزها کمی الکل طبی رقیق شده که بوی تندش هم با اسنانسی، آب میوهای یا نوشابهای قابل تحمل شده باشد، نوشیدنی الکلی محبوبی است برای مردم سرزمینی که سی سالی است زندگینامه خریداران و فروشندگان مشروبات الکلیش پر از حکم دادگاه است.
شیشه ها شکست
جوانان قدیم میگویند از همان اول هم بوی الکل به مذاق انقلاب خوش نیامد، چون روزهای شلوغ سال ۵۷ سوپرمارکتها بی سر و صدا شیشههای مشروب را سر به نیست میکردند و مشروب فروشیها و پیاله فروشها هم یا کرکرهها را به کل پایین کشیدند یا شدند ساندویچ و آب میوه فروشی.
انقلاب اما درِ کارخانههای تولید مشروبات الکلی را به کل تخته نکرد. چند کارخانه بزرگ و معروف که زمانی مردمیترین نوشیدنیهای الکلی را تولید میکردند، کمی خودشان را تغییر دادند تا به جای عرق کشمش و ودکا، شیشههای الکل طبی و صنعتی روانه بازار کنند؛ اما با نظارت دقیق وزارت بهداشت.
از آن طرف، بازار زیرزمینی مشروبات الکلی هم به راه افتاد. بازاری که سیسال است زنده است و ابتکارش هم، به قول یکی از دستاندرکاران، در مشت ارمنیهاست: «سالهای اول انقلاب که حسابی بگیر بگیر بود، با زحمت میشد توی کیسه نایلون عرق کشمش خرید و با ترس و لرز آورد خانه، قیمت هم بستگی داشت به رابطه فروشنده و خریدار.»
به سلامتی کبد
اما از عواقب زیرزمینی شدن، بیقیمتی و نایابی را که کنار بگذاریم، میماند قلابی شدن. چون دیگر از نظارت دولت هم بر کار تولید کنندگان خبری نیست. گله یکی از مصرف کنندگان مشروبات دستساز، از نامطمئن بودن گالنهای چهارلیتری است که این روزها به قیمت ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان به فروش میرسد.
خبرگزاری ایسنا هم در گزارشی به نقل از دکتر مهدی بلالی، رئیس انجمن سم شناسی ایران، وجود اتانول در مشروبات دست ساز را به عنوان بیشترین عامل مسمومیتها معرفی میکند. اتانول در کبد اکسید میشود و مادهای سمی تولید میکند که باعث کوری چشم میشود.
پزشک اورژانس یکی از بیمارستانهای تهران میگوید: «آمار دقیقی وجود ندارد، هر هفته چند نفر را میآورند که به خاطر خوردن مشروبات الکلی دست ساز مسموم شدهاند، اغلب مسمومیتها یا به خاطر زیاد خوردن است یا وجود ناخالصی، گاهی در مشروبات قرصهای آرام بخش حل میکنند که خیلی خطرناک است.»
به گفته ندیمی، دکتر داروساز، الکل طبی که بیشتر از چغندر گرفته میشود، قابل خوردن است به شرطی که خالص باشد و ماده دیگری به آن اضافه نشده باشد. البته الکل دشمن کبد است و هرچه درصد خلوص بالاتری داشته باشد مضرتر است.
بوی گندم
توزیع الکل طبی تا سال ۱۳۷۸ بسیار محدود بود و زیر نظر مستقیم وزارت بهداشت انجام میشد. سهمیه پزشکان و درمانگاهها و داروخانهها هم ماهی چند بطری بود.
اما در این سال با نظر وزارت بهداشت، توزیع الکل طبی به کارخانههای سازنده سپرده شد. دیگر محدودیتی نبود و هر داروخانهای اجازه یافت به اندازه مصرفش الکل طبی بخرد.
مسؤل فنی یکی از داروخانهها، آغاز همه گیر شدن مصرف الکل طبی را همان سال میداند، اما یک داروساز که صاحب داروخانهای در جوادیه تهران است، انفجار پدیده «الکل طبی» در جامعه را به بعد از ورود "الکل گندم" به ورود در اوایل دهه ۸۰ نسبت میدهد.
کارخانه نیمه دولتی "اتحادیه" که بزرگترین تولید کننده الکل طبی و صنعتی کشور است و جوانان قدیم هم از نامش به نیکی یاد میکنند، در سال ۱۳۸۱ برای اولین بار الکل طبی گرفته شده از گندم را با یک بسته بند جذاب وارد بازار کرد و بعد از آن بود که پای چیپس و ماست خورها به داروخانهها باز شد.
بطری الکل گندم، مقطع مستطیلی دارد و شبیه بطری مشروبهای خارجی است.
پیمان، یکی از طرفداران الکل گندم میگوید: «حداقل آدم میداند که الکل صنعتی یا آب قرص نمیخورد، بدیش هم این است که آدم یاد آمپول و بیمارستان میافتد.»
کم کم با رونق گرفتن بازار فروش الکل طبی، کارخانههای دیگری هم دست به کار شدند و حتی کار به جایی کشید که یک کارخانه، الکل طبی طعم دار تولید کرد.
الکل، ضدعفونی می شود
اما حدود یک سال پیش وزارت بهداشت که از سوی نیروی انتظامی تحت فشار قرار گرفته بود، کارخانههای تولید کننده الکل طبی را موظف کرد مادهای تلخ کننده به تولیداتشان اضافه کنند که عملاً الکل را غیر قابل نوشیدن میکرد.
بیتوجهی کارخانهها سرانجام باعث واکنش وزارت بهداشت شد: ۱۷ مهرماه، خبرگزاری فارس در گزارشی به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت آورد: « عمده مشکلات فعلی [درباره الکل] به دیدگاه یک سویه و صرفا اقتصادی در گذشته باز میگردد که... شرایط را برای عرضه و سوء مصرف این ماده مساعد نموده و آن را به کالایی سودآور بدل می نماید و در این شرایط بعضا عوامل سودجو با نادیده گرفتن حرمت شرعی و عوارض سوء اجتماعی این ماده نسبت به فعالیت غیرمجاز و کنترل نشده در این زمینه میپردازند. از این رو معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت...نسبت به لغو پروانه ساخت پنج واحد الکل سازی اقدام نموده است.»
قرار است از این به بعد، الکل طبی را با مواد شیمیایی ضد عفونی کننده به بازار بفرستند: «با توجه به قدرت ضعیف ضد میکروبی اتانول و همچنین کاهش احتمالی سوء مصرف آن امروزه در بسیاری از کشورها این نوع الکل با مواد موثر و ضدعفونی کننده دیگر ترکیب و به صورت فرآوردههای بسیار کاراتر به کار میرود در این راستا اداره کل نظارت بر مواد مخدر با انجام مطالعات کارشناسی، تدوین و بازنگری مقررات و ضوابط در صدد است تا از این طریق زمینه را برای فعالیت صحیح و ضابطهمند تولید، توزیع و عرضه کنندگان مجاز الکل فراهم آورد.»
اما هنوز الکل گندم ۹۶ درصد را میشود از داروخانهها، با یا بدون نسخه، به قیمت حدود ۲ هزار تومان خرید، قیمت الکل طبی معمولی هم حدود هزار تومان است.
منبع : سایت زیگ زاگ