چند لحظه از خارج شدن معلم ورزش نمی گذرد که معلم پرورشس با هیجان خاصی وارد کلاس می شود و با عجله به بچه ها تاکید می کند:"پنجره ها را ببندین، پرده ها را هم بکشید.راستش امروز می خواهم راجع به موضوعی باهاتون صحبت کنم که فقط به شما مربوط می شه و توصیه هم می کنم که به خانواده هاتون نگید که در رابطه با این مطلب در کلاس حرفی زده شده."
... و آن روز بود که معلم پرورشی فقط به مدت سه دقیقه از چیزی به اسم مریضی که ربطی به معلم بهداشت نداشت بلکه یک مسئله حیثیتی بود با ما حرف زد. مسئله ای که فقط به معلم پرورشی مربوط می شد.
اون مسئله یه مریضی بود زشت و کثیف و ناخواسته به اسم « عادت ماهانه»!
هیچ کدام از دوستانم، آن روز را فراموش نمی کنند که خانم "ص" یک توضیح چند جمله ای پشت درها و پنجره های بسته کلاس، که امکان داشت کسی چیزی از این بیماری مشمئز کننده بشنود را چطور با استرس بیان می کرد.
او می گفت:"ممکن است چند سال بعد ببینید از بدنتون داره خون میاد، باید بدونید که مریض شدید و این خونریزی چند روز ادامه خواهد داشت. یادتان باشد که طی این مدت حمام نکنید و از وسایل بهداشتی استفاده کنید."
معلم ما همچنان تاکید می کرد:"سعی کنید که کسی نفهمد که شما مریض هستید، بهترین وضع اینه که......."
متخصصان ایرانی خوب می دانند که این مساله بهداشتی تا زمان بزرگسالی دختران ایرانی همواره یکی از دغدغه های آنان به شمار می رود و حتی نا آگاهی برخی از آنها چنان روانشان را بر هم می زند که با دیدن چند لکه خون احساس مرگ می کنند.
بر اساس آمارهای موجود از مراکزمشاوره، بعضی از والدین ضمن اعلام نگرانی از سلامت فرزندانشان در این ایام اظهار کرده اند: زمانی که برای اولین بار فرزندانشان دچار خونروش شده اند، نمی دانستند «قاعدگی یا پریود» یعنی چه.
این کم اطلاعی یا بی اطلاعی گاه به جایی می رسد که برخی از دختران نوجوان فکر می کنند دچار سرطان شده اند، بررسی ها نشان می دهد بسیاری از دختران از گفتن این موضوع به مادرانشان ابا دارند، چون فکر می کنند در هر حال مورد سرزنش آنان قرار می گیرند. اظهارات برخی از والدین نیز نشان می دهد که از گریه شبانه فرزندانشان متوجه قاعدگی آنها می شوند. متاسفانه عده اندکی نیزکه از سایر همسالان خود بیشتر ماخوذ به حیا هستند، گاه برای مادران یا پدرانشان نامه خداحافظی می نویسند و حتی از آنان التماس دعا دارند تا برایشان آرزوی آمرزش کنند.
در کتب علمی آمده است: "عادت ماهانه یا پریود قسمت عمده خونروش ماهانه است که عادت ماهانه یا پریود قسمت عمده خونروش ماهانه است که حدوداً دو سوم حجم آن را خون تشکیل می دهد، یک سوم باقیمانده را قسمت هایی از مخاط دیواره رحم و یا سلولهای دیواره بابهشتند، خون پریود با خونی که در بدنمان در گردش است متفاوت است مقدار قابل ملاحظه ای "اکسید کلسیم" و یا lime این تفاوت را برجسته تر می کند و از لخته شدن سریع خون پریود جلوگیری می کند."
"مریم السادات وحدانی نیا" کارشناس مامایی و عضو گروه تحقیق پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی نیز طی گفتگوی اختصاصی با هیوا نیوز، می گوید: "دختران دیروز مانند دختران امروز به منابع اطلاع رسانی وسیعی قابل دسترس نداشتند. دختران امروز به دلیل گسترش اطلاعات و کنجکاوی، یا خود دنبال مسائلشان هستند یا از منابع دیگر مانند خانواده، کتاب، دوستان و دیگران کمک می گیرند.
"پریود یا عادت ماهانه" از زمانی شروع می شود که دختر به سن بلوغ رسیده باشد. اما دختران از چه سنی به بلوغ می رسند و قبل از اینکه دخترها به این سن رسیده و با این مورد روبرو شوند چه کارهایی باید انجام دهند؟
"وحدانیان" در ادامه می افزاید: بلوغ، یک سلسله تغییرات جسمی و روانی است که در پی هم رخ می دهد در هر دو جنس دختر و پسر نیز وجود دارد. معمولاً پسرها 2 تا 3 سال دوران بلوغشان را دیرتر از دختران آغاز می کنند اما در دخترها این مسئله سریع تر رخ می دهد، در واقع با طی دوران بلوغ یک دختر، یا یک پسر آمادگی کامل برای تکامل جسمی و روانی را پیدا می کنند.
وی می گوید: در واقع، بلوغ یک دوره بحرانی است که انتقال از مرحله کودکی به دوران نوجوانی و بزرگسالی برای یک دختر و پسر آغاز می شود.
"وحدانی نیا" همچنین توضیح می دهد: بلوغ زمان اکتساب قدرت باروری در دختر را ایجاد می کند بنابراین، این مرحله از بابت مسائل جسمی و روانی در زندگی آینده یک دختر اهمیت دارد.
وی با اشاره به این که متوسط سن قاعدگی نسبت به سالهای قبل بخاطر بهبود وضع تغذیه بالا رفته است، تاکید می کند: این رخداد اغلب بین 9 تا 16 سالگی صورت می گیرد و اگر زودتر از این زمان باشد بلوغ و زودرس و اگر دیرتر از سن 16 سالگی باشد بلوغ دیررس می گویند ولی متوسط این سن 13 سالگی است.
"وحدانی نیا" می گوید: اولین علایم بلوغ با تغییرات جسمی زودرس مانند افزایش وزن، بلندی قد، رشد موهای زیر بغل، رشد پستانهایی که تحریک پذیر می شوند، در واقع شروع قاعدگی در هر دختری جزو مراحل بلوغ دیررس محسوب می شد که با آغاز قاعدگی همراه است.
پروانه گفت: من هم سوم راهنمایی بودم که فهمیدم پریود عادت ماهانه یعنی چه. البته نه از طریق دوستانم و نه معلم پرورشی، از طریق راهنمایی ها و حرف زدن های مادرم متوجه این موضوع شدم ولی یک دوستی داشتم که از کلاس پنجم دبستان پریود می شد و هنوز خانواده ای یا بهتر بگویم مادرش خبر نداشت چون از برخورد مادرش می ترسید، از دل درد و کمردرد به خودش می پیچید اما جیک نمی زد. یادمه چند بار تو مدرسه حالش بد شد اما هر چی به او اصرار کردند زنگ نزد به مادرش که بیاد دنبالش نمی گفت و مرتب ترس داشت از لو رفتن رازش.
در تحقیقات نشان می دهد فرزندان والدین خود را برای انتقال اطلاعات ترجیح می دهند و خیلی وقتها والدین برای دادن اطلاعات به بچه ها اجتناب می کنند، دلیل اصلی این است که دیدگاه خودشان به این مسئله غلط است، والدین فکر می کنند در مورد مسائل جنسی و جسمی بلوغ حرف زدن غلط است شاید به نوعی این دیدگاه وجود دارد که او کودک است و نمی تواند بپذیرد که دروازه جدیدی در زندگی اش باز شده است در صورتیکه والدین باید توجه کنند که فرزندان مرحله جدیدی را تجربه می کنند، باید با او ارتباط راحت تری را برقرار کرد. بنابراین اگر والدین به فرزندان اطلاعات غلط دهند آنها به دوستان و مربیان رو می آورند.اگر اطلاعات غلط فرد از خانواده و دوستان و معلمان بگیرد منجر به کارهای خطرناکی مانند خودکشی می شود.
چرا پریود بد است؟ عادت ماهانه یا پریود یک زن نقش عظیمی را در زندگی او باز می کند اگر شما در نظر بگیرید که پریود یک زن از سن 12 سالگی آغاز و تا سن 50 سالگی ادامه می یابد و هر تجربه آن 5 روز از یک دوره 28 روزه را به خود اختصاص می دهد آنگاه خواهیم دید که یک زن بطور متوسط 7 سال از روزهای عمر خود را با این پدیده سپری می کند بعلاوه این دوره چند روزه و نسبتاً کوتاه ماهانه قسمتی از زندگی روزانه او در طول 30 سال و یا بیشتر تشکیل می دهد، بنابراین جای شکی باقی نمی ماند که پریود زنان قسمت بزرگی از زندگی آنان و شریکشان را در بر می گیرد.
در جوامع مدرن به نظر می رسد که همه افراد بر سر این عقیده که « پریود بد است» به توافق کامل رسیده اند براستی چرا ما پریود را چیز بدی می دانیم؟ در ایران خود پریود « نجس» تلقی می شود و جالب است با وجود چنین عقیده ای بسیاری از زنان حمام رفتن را در هنگام خونریزی بد می دانند. شاید این رسم از زمانی که از خزینه ها برای شستشوی بدن استفاده می شده است به جا مانده باشد ولی هنوز هم بسیاری از افراد از ریختن آب از بالا بر روی سر و بدنشان خودداری می کنند.ولی هنگامی که پریودشان خاتمه می یابد به حمام رفته و اعلام می کنند که « پاک شده اند».
در اکثر مواقع ما از چیزی که نمی دانیم می هراسیم، فکر اینکه یک زن به طور مرتب و برنامه ریزی شده و همراه با تغییرات ماه و بدون نشانه ای از بیماری می تواند خون از دست بدهد، بعضی ها را سخت ترسانده است ما هنوز هم دقیقاً نمی دانیم که چرا بدن یک زن اینگونه کار می کند.
راهکارهایی را که " وحدانیان" در زمینه نابع اطلاعاتی ارایه داده است عبارتند از:
1- والدین: یکی از منابعی هستند که اگر اطلاعات غلط داشته باشند یک منبع اطلاعاتی نامناسب برای کودک محسوب می شود در این راه چه باید کرد؟ مدارس یکی از مکانهای خوب برای جذب والدین دانش آموزان است، در این کلاسها می توان برای والدین دوره های آموزشی گذاشته که آنها را به پذیرش بلوغ در فرزندان آماده کنند از این بابت ترسها و سدها بین آنها شکسته می شود مرحله بعد وجود مربیان بهداشتی مدارس هستند که در زمینه مشکلات بهداشتی به دختران کمک کنند.
2- مرحله دیگر اینکه برای دخترانی که در سنین بلوغ قرار می گیرند کلاس های آموزشی برگزار کنند که فرد خیلی راحت بتواند سوالاتش را بپرسد، در این کلاس ها همه در یک محدوده سنی و همه از یک جنس هستند و علاوه بر آن علائم مشترکی را بیش از 50 درصد را همه تجربه کرده اند یا می کنند و خیلی راحت با کارشناسی که در زمینه مسائل جنسی و روانی که در دوران بلوغ برای تمام دختران اتفاق می افتد را گاهی کامل دارد می تواند اطلاعات را منتقل کند و چون جو صمیمانه و دوستانه است بچه ها آزادی کاملی را برای سوال کردن امتحان می کنند و تمام ناراحتی و نگرانی هایشان برطرف می شود ولی مطمئناً اگر دوستان اطلاعات غلطی ارائه دهند همین امر موجب رفتارهای پر خطر در دختران و پسران می شود.
زمانی که برای دختری اولین بار این مسئله پیش آمد چگونه باید برخورد کرد؟ و چگونه با این موضوع کنار آمد؟
وحدانی نیا، معتقداست: نمی توان یک دستورالعمل کلی برای افراد خاص ارائه داد، چون برای هر دختری متفاوت است افراد مختلف علائم متفاوتی را تجربه می کنند از جمله سردرد، کمردرد، ترس، درد شدید اگر درد خیلی شدید و تکرار شونده باشد ممکن است بدلیل عدم تخمک گذاری باشد که حتماً این افراد باید به دکتر متخصصین زنان مراجعه کنند. در انتها باید بفهمیم بخشی از این عوامل طبیعی است و نباید سعی کنیم با آن بجنگیم یا واکنش بد نشان دهیم.
وی می گوید: اگر دراین مرحله دختران رژیمی را رعایت کنند بهتر است، چنانکه مصرف نکردن مواد محرک زا مثل مواد غذایی که دارای کافئین هستند مانند کاکائو، چای، لبنیات، کره که در رفع این علائم کمک کند، به دختران توصیه می شود دراین دوران از مواد غذایی پر پروتئین زیاد مصرف کنند تا به رشد جسمی اشان کمک کرده باشد این مواد شامل نشاسته، سبزیجات غیره می باشد.