فائزه هاشمی بهره‌مندی از «امکانات خاص» در زندان را رد کرد؛ آتنا دائمی او را «دروغگو» خواند

ایران اینترنشنال- فائزه هاشمی، دختر اکبر هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال، بهره‌مندی خود از «امکانات خاص» در ایام حبس در زندان اوین را «دروغ محض» خواند. آتنا دائمی، زندانی سیاسی پیشین در واکنش به هاشمی گفت او در زندان از رانت و امتیازهای ویژه برخوردار بوده و انکار او را «دروغ» خواند.

هاشمی، چهارشنبه سوم دی‌ماه، ‌‌در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال در برنامه‏ «۲۴ با فرداد فرحزاد»، در واکنش به انتقادها از اظهاراتش درباره «هتل» خواندن زندان اوین، گفت منظورش صرفا شرایط بند زنان زندان اوین بوده و این وضعیت را نباید با بازداشتگاه‌های «امنیتی» مقایسه کرد.

او با تفکیک میان بند زنان و بازداشتگاه‌های امنیتی اوین گفت بازداشتگاه‌هایی مانند بند ۲۰۹ که زیر نظر نهادهای امنیتی اداره می‌شوند، اساسا چنین امکاناتی ندارند و شرایط آن‌ها متفاوت است.

هاشمی در ادامه گفت بسیاری از امکانات موجود در بند زنان زندان اوین، نتیجه پیگیری‌ها و فشار خود زندانیان در طول سال‌ها بوده و نه امتیازاتی که از ابتدا در اختیار زندانیان قرار گرفته باشد.

او افزود: «اینکه در زندان اوین من امکانات خاص داشتم دروغ محض است. یعنی من قشنگ در کنار بقیه زندانیان بودم و هر چه آنها داشتند من هم داشتم و هر چه من داشتم آنها هم داشتند.»


هاشمی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره تفاوت روایت‌های امروزی از زندان با روایت‌های دهه ۶۰ گفت تغییر شرایط کشور، گسترش فضای مجازی، افزایش اطلاع‌رسانی، فشار افکار عمومی و شرایط بین‌المللی، همگی در تغییر رفتار حکومت با زندانیان نقش داشته‌اند.

هاشمی با یادآوری روایت‌های زندانیان دهه ۶۰ گفت خشونت‌ها و شکنجه‌های آن دوره به‌مراتب شدیدتر بوده و یا شنیدن آن روایت‌ها «مو بر تن انسان صاف می‌شود».

او با اشاره به وقایع پس از اعتراضات سال ۱۳۸۸ گفت در آن دوره نیز شکنجه و برخوردهای خشن وجود داشته و به کشته‌شدن برخی بازداشت‌شدگان اشاره کرد. به گفته هاشمی، انتشار این موارد در رسانه‌ها و پیگیری خانواده‌ها باعث شد حکومت ناچار به «اصلاح رفتار» خود شود.

هاشمی در پایان گفت هرچند هنوز هم مواردی از برخوردهای خشن و اتفاقات ناگوار در زندان‌ها رخ می‌دهد و نمی‌توان آن‌ها را انکار کرد، اما به گفته او، بر اساس اطلاعاتی که دارد، شدت و گستره این برخوردها در سال‌های اخیر، دست‌کم در بند زنان زندان اوین، نسبت به گذشته کمتر شده است.

دائمی در پاسخ به هاشمی گفت او در رابطه با رانت‌هایی که در زندان اوین استفاده کرده بود، دروغ گفت و با اشاره به روند ملاقات‌ها توضیح داد مسیر ورود خانواده هاشمی به زندان از سایر خانواده‌ها جدا بوده و خانواده‌اش، برای ملاقات از داخل زندان با خودروهای ویژه جابه‌جا می‌شدند.

به گفته دائمی، سالن ملاقات خانواده هاشمی در اوین جداگانه بوده و ملاقات‌ها همواره حضوری و با زمانی بیشتر از سایر زندانیان انجام می‌شده است.

این زندانی سیاسی سابق افزود در حالی که خانواده بسیاری از زندانیان برای رسیدن به سالن ملاقات ناچار بودند چندین طبقه پله را بالا و پایین بروند، خانواده هاشمی با این محدودیت‌ها و سختی‌ها مواجه نبودند.

او همچنین گفت هاشمی به‌دلیل جایگاه خانوادگی، در صورت طرح درخواست از مسئولان زندان، پاسخ سریع‌تر و مساعدتری دریافت می‌کرد؛ از جمله در موضوع مرخصی، آزادی و دسترسی به امکانات بیشتر در داخل بند.

این فعال حقوق بشر اضافه کرد که هاشمی در بند زنان زندان اوین تلویزیون اختصاصی در اختیار داشت و حتی داخل تخت خود از این امکانات استفاده می‌کرد.

به گفته دائمی، دسترسی بیشتر به اقلام خوراکی، پوشاک، دارو و اعزام‌های پزشکی نیز از دیگر مواردی بوده که هاشمی نسبت به سایر زندانیان از آن برخوردار بوده است.

او تاکید کرد ادعای عدم استفاده از رانت در چنین شرایطی «دروغ محض» است و تجربه زندانیان سیاسی دیگر با روایت ارائه‌شده از سوی هاشمی تفاوتی جدی دارد.

فرج سرکوهی، نویسنده و روزنامه‌نگار نیز در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال، اظهارات هاشمی درباره «هتل» خواندن زندان اوین را به‌شدت مورد انتقاد قرار داد و آن را «تجاوز به زبان» و «توهین به شعور مخاطب» توصیف کرد.

سرکوهی با تاکید بر اینکه هیچ زندانی، حتی در دموکراتیک‌ترین کشورها، قابل مقایسه با هتل نیست، گفت هتل جایی است که فرد آن را با اختیار انتخاب می‌کند، مدت اقامتش را خود تعیین می‌کند و هر زمان بخواهد می‌تواند آن را ترک کند.

هاشمی پیش‌تر درباره دوره زندان خود در ویدیویی که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده است، گفته بود: «اوین کلا هتل است. البته من بخش زنانش را می‌گویم و از بقیه بخش‌های آن و بقیه زندان‌ها اطلاعی ندارم.»

در پی این اظهارات هاشمی، شماری از خانواده‌های زندانیان زن محبوس در بند زنان اوین در تماس با ایران‌اینترنشنال، این سخنان را «تحقیر آشکار رنج زندانیان سیاسی» خواندند و تاکید کردند: «تجربه‌ای که او از زندان روایت می‌کند، هیچ شباهتی به واقعیت زندگی اکثریت زنان زندانی ندارد.»

یکی از خانواده‌های زندانیان زن به ایران‌اینترنشنال گفت: «اگر فائزه هاشمی فقط یکی از موش‌های گنده بند تازه زنان اوین را ببیند، دیگر خوابش نمی‌برد؛ چه برسد به اینکه مثل بعضی زندانیان، شبی موش روی صورتش بپرد.»

رضا اکوانیان، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر، در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال اظهارات هاشمی درباره «هتل» خواندن زندان اوین را «تحقیر رنج زندانیان سیاسی» و «تقلیل یک جنایت سیستماتیک و شکنجه» توصیف کرد و گفت این نوع روایت، واقعیت تجربه زندانیان را پنهان می‌کند.

این روزنامه‌نگار با اشاره به وضعیت فعلی بندی که زنان زندانی در اوین در آن نگهداری می‌شوند، گفت حتی اگر هاشمی امروز برای مدت کوتاهی در همین شرایط قرار بگیرد و از «امکانات بدون تبعیض» بهره‌مند نباشد، دوام نمی‌آورد.

به گفته اکوانیان، هواخوری فعلی بند زنان اوین کوچک‌تر شده و بند شامل پنج اتاق است که در هر اتاق ۱۲ تا ۱۴ نفر نگهداری می‌شوند و مجموع جمعیت بند به بیش از ۷۰ نفر می‌رسد؛ شرایطی که به گفته او کمبود شدید فضا را نشان می‌دهد.

دختر هاشمی رفسنجانی در حالی از وضعیت زندان اوین ابراز رضایت کرده که جو بنت، فرزند لینزی و کریگ فورمن، گردشگران بریتانیایی زندانی در ایران، سوم دی‌ماه به روزنامه میرور گفت در فضای محدود زندان اوین که به سختی می‌توان در آن تحرک کافی داشت، تعدادی زیادی موش و جانور موذی نیز وجود دارد و امکانات کافی شست‌وشو یا وسایل بهداشتی نیست.

فرزند این زوج بریتانیایی گفت خانواده هیچ تضمینی ندارند که در دوره کریسمس بتوانند با لینزی و کریگ فورمن تماس تلفنی داشته باشند و صدای آنها را بشنوند.

این نخستین‌بار نیست که اظهارات هاشمی درباره زندان با واکنش‌های تند مواجه می‌شود. او شهریور ۱۴۰۳ نیز در نامه‌ای از زندان، با انتقاد از برخی زنان زندانی سیاسی و فعالان حقوق بشری محبوس در اوین، آن‌ها را به «رفتارهای فاشیستی» متهم کرد.

گلرخ ایرایی، زندانی سیاسی، در پاسخ به او نوشت این موضع‌گیری «سیاه‌نمایی» از وضعیت بند زنان و «سفیدشویی» سازمان زندان‌ها و قوه قضاییه است و نامه هاشمی را شبیه «ندامت‌نامه» توصیف کرد.