«جذابیت مرگبار»؛ وقتی جاذبه به جدایی میانجامد
+5
رأی دهید
-1
العربیه: پژوهشهای روانشناختی نشان میدهند ویژگیهایی که ابتدا ما را به یک فرد جذاب تبدیل میکنند، میتوانند بعدها به دلایل نارضایتی و حتی جدایی دیگران از ما تبدیل شوند. این پدیده «جذابیت مرگبار» نام دارد.دایان فلملی، روانشناس اجتماعی، میگوید: «گاهی مشکل این نیست که یک ویژگی منفی است، بلکه این است که زیادی مثبت است». برای مثال، کسی که اول «ملاحظهکار» به نظر میرسد، بعدها ممکن است «بیشازحد تعارفی» یا منفعل تلقی شود.
این الگو نمونههای فراوانی دارد: فردی با شغل مهم که ابتدا جذاب جلوه میکند، و بعدها بهخاطر ساعات کار طولانی خستهکننده میشود؛ آدم شوخطبع به «لوده» تبدیل میشود؛ همسر آرام و ریلکس «بیبرنامه» و «لفتی» به نظر میرسد؛ و فرد قوی و مقتدر بعدها «کنترلگر» میشود.
هرچه کشش اولیه به یک ویژگی شدیدتر باشد، احتمال دارد همان ویژگی بعدها منفی ارزیابی شود. دلیل آن هم اغراق در برداشت اولیه و هم نابینایی ناشی از هیجان شروع رابطه است؛ اما با پایان مرحله ماهعسل، جنبههای ناخوشایند همان ویژگی پررنگ میشود.
جذابیت مرگبار معمولاً بهصورت تدریجی رخ میدهد نه ناگهانی، و در روابط 10 تا 21 ساله بیشترین افتِ توان سازگاری را ایجاد میکند. ارزیابی دوباره رضایتِ رابطه اهمیت زیادی دارد، زیرا با سلامت جسمی و روانی، فشار خون، و حتی تعادل کار و زندگی مرتبط است. نظریه «مبادله اجتماعی» توضیح میدهد که افراد دائماً هزینهها و فایدههای رابطه را با گذشته و گزینههای احتمالی دیگر مقایسه میکنند.
با این حال، راهحل الزاماً «انتخاب افراد متوسط» نیست. فلملی میگوید افراد دارای افراطهای مشابه معمولاً سازگاری بیشتری نشان میدهند. شباهت در سن، تحصیلات، ارزشها، باورهای سیاسی، و حتی الگوهای خواب (صبحگاهی/شبزندهداری) پیشبینیکننده موفقیت رابطه است. تفاوتها همیشه مشکلساز نیستند، اما برخی ناهماهنگیها مثل تضاد شدید در ریتم زندگی میتوانند دوام رابطه را تهدید کنند.
جذابیت مرگبار همیشه به معنای پایان رابطه نیست. اگر دو نفر ویژگیهای قوی مشابه داشته باشند و هر دو نسبت به نقاط ضعف خود آگاهی نشان دهند، این الگو میتواند مدیریت شود. نمونه فردی که همسرش را هم «قوی و بااعتمادبهنفس» و هم «لجباز» توصیف کرده اما رابطهشان همچنان پایدار است، نشان میدهد که پذیرشِ دوطرفه و خودآگاهی نقش مهمی در عبور از این چرخه دارد.