بازسازی چهره مردی که ۱۰ هزار سال پیش در غرب ایران زندگی می کرد

ایندیپندنت فارسی: سازمان «انسستورال ویسپررز» که میراث ژنتیکی را به‌صورت تخصصی بررسی می‌کند، چهره یک مرد از دوران نوسنگی را بازسازی کرده‌ است که حدود ۱۰ هزار سال پیش در محوطه گنج‌دره، در غرب ایران، زندگی می‌کرد. 

این سازمان که پیش از این نیز نمونه‌هایی از بازسازی چهره از بقایای باستانی انجام داده بود، این‌بار سراغ این نوجوان رفت که بقایایش در تپه گنج‌دره در شهرستان هرسین، شرق کرمانشاه، کشف شده بود؛ محوطه‌ای که به‌دلیل ارائه نخستین شواهد از آغاز اهلی‌سازی بز اهمیت ویژه‌ای دارد.

سازمان «انسستورال ویسپررز» که میراث ژنتیکی را به‌صورت تخصصی بررسی می‌کند، چهره یک مرد از دوران نوسنگی را بازسازی کرده‌ است که حدود ۱۰ هزار سال پیش در محوطه گنج‌دره، در غرب ایران، زندگی می‌کرد. این سازمان که پیش از این نیز نمونه‌هایی از بازسازی چهره از بقایای باستانی انجام داده… pic.twitter.com/h5nsr5bDPu

— independentpersian (@indypersian) December 10, 2025

این سازمان توضیح داد که مردم گنج‌دره به خوشه ژنتیکی «ایران‌اِن» تعلق دارند و بیشتر آن‌ها هاپلوگروه «آر۲» در «کروموزوم وای» را حمل می‌کنند؛ ویژگی‌ای که با پراکنش تبار «شمال اوراسیایی باستان» مرتبط دانسته می‌شود. 

بر اساس گزارش پروژه، اسکلت این مرد جوان تقریبا کامل بوده و ساختار عضلانی او نشان می‌دهد هنگام مرگ حدود ۱۵ تا ۱۸ سال داشته است.

 جمجمه بازسازی‌شده نشانه‌هایی از تغییر شکل مصنوعی دارد که به‌گفته پژوهشگران، بهترین نمونه مشاهده‌شده در گنج‌دره است.

محوطه گنج‌دره نخستین‌بار در سال «۱۹۶۵» شناسایی شد و طی دهه‌های «۱۹۶۰» و «۱۹۷۰» توسط «فیلیپ اسمیت»، باستان‌شناس کانادایی، کاوش گردید.

 این محوطه در سال‌های «۲۰۱۷» و «۲۰۱۸» نیز توسط تیمی ایرانی–دانمارکی بازنگری شد. 

لایه‌های باستانی این منطقه مربوط به حدود «۸۲۰۰ سال پیش از میلاد» است و قدیمی‌ترین شواهد شناخته‌شده از اهلی‌سازی بز را در خود دارد.