زنان موتورسوار ایران در خیابان‌های تهران؛ جدیدترین نشان تغییرات اجتماعی

یورونیوز: وقتی مرآت بهنام ۳۸ ساله برای اولین بار شجاعت کافی پیدا کرد تا با موتورسیکلت زرد رنگش در خیابان‌های شلوغ پایتخت ایران به سمت کافی‌شاپ خود برود، ترافیک نگرانی اصلی او نبود.

در واقع، او خود را برای نگاه‌های ناپسند، توهین‌های کلامی و حتی متوقف شدن توسط پلیس به دلیل موتورسواری زنان (که مدت‌ها مورد انتقاد تندروها و روحانیون محافظه‌کار در ایران بود) آماده کرد.
اما رفتار او به طور گسترده پذیرفته شد که ناشی از تغییرات اجتماعی است که در ایران و پس از سال‌ها مبارزه زنان برای احقاق حقوق خود، به‌تدریج شاهد آن هستیم.

با این وجود، سیاستمداران تندرو همچنان خواستار اجرای قوانین سختگیرانه درباره حجاب هستند؛ بویژه آنکه در ایران پس از جنگ ۱۲ روزه این کشور و اسرائیل در ماه ژوئن، دور جدیدی از سرکوب‌ها بویژه علیه روشنفکران به اجرا گذاشته شده است.

مرآت بهنام می‌گوید: «ابتدا خیلی استرس داشتم، اما کم‌کم نحوه برخورد مردم با من و واکنش‌هایشان خیلی به من دلگرمی داد.»

در گذشته، دو چیز در ایران مانع رانندگی زنان با موتورسیکلت یا اسکوتر می‌شد: اول از همه، مقررات پلیس بود که تاکید داشت فقط «مردان» می‌توانند گواهینامه موتورسیکلت بگیرند و دوم، جنبه فرهنگی این کار.

از زمان وقوع انقلاب اسلامی، درکی کاملاً محافظه‌کارانه و مبتنی بر اسلام شیعی، از رفتار زنان بر جامعه تحمیل شده است. قوانین مبتنی بر حجاب اجباری نیز بر همین اساس بر جامعه تحمیل شده است؛ قوانینی که پس از مرگ مهسا امینی در سال ۲۰۲۲ میلادی، اعتراضات گسترده‌ای را برای چندین ماه در سراسر کشور منجر شد.

در باورهای برخی از روحانیون محافظه‌کار و تندروها، زنی که موتورسیکلت می‌راند به دنبال جلوه‌گری و نمایش زیبایی‌اش است که در اسلام ممنوع است.

اگرچه رانندگی زنان، امری عادی در ایران است اما هنگامی که درباره موتور صحبت می‌شود، برای دهه‌ها تنها زنانی با چادر مشکی دیده می‌شدند که سوار بر موتورسیکلت‌هایی که مردان آن را می‌راندند، در خیابان‌ها دیده می‌شدند.

با این وجود مبارزات زنان با حجاب اجباری، بر این چهره از شهر نیز تاثیر گذاشت و زنان بیشتری شروع به پذیرش ریسک و راندن موتورسیکلت‌های خود در تهران کردند.

مرآت می‌گوید که موتور سواری‌اش هیچ دلیل سیاسی ندارد. فقط به این دلیل که محل کارش در مرکز شهر است و مجبور بوده هر روز از ستارخان در غرب به مرکز شهر رفت و آمد کند، به موتورسواری رو آورده است؛ تا با مشکل ترافیک و پارکینگ و محدودیت‌های ترافیکی دست و پنجه نرم نکند.

اما برای دیگران، این یک مسئله سیاسی است. این احتمال نیز وجود دارد که دولت مسعود پزشکیان، رئیس جمهور کنونی، بویژه پس از جنگ ۱۲ روزه اخیر، برخی مقررات را با هدف کاستن از فشار حکومت بر زنان تغییر دهد.

رسانه‌های حامی اصلاح‌طلبان و کسانی که به دنبال تغییر حکومت دینی ایران از درون هستند نیز خواستار این تغییر شده‌اند.