عکس ترامپ، شعار «کوروش کبیر زنده است»؛ معنای دیوارنگاره‌های اسراییل چیست؟

ایران وایر: فرامرز داور

همزمان با اجرای توافقی به سعی «دونالد ترامپ» رییس‌جمهور آمریکا، که منجر به آزادی گروگان‌های اسراییلی شد که از پانزدهم مهر۱۴۰۲ و حمله هفتم اکتبر حماس به اسراییل، بیش از دو سال در اختیار این گروه بودند، مقام‌های اسراییلی ترامپ را «کوروش کبیر زمانه» می‌خوانند.

تصاویر او در شهرهای مختلف اسراییل از جمله تل‌آویو نصب شده که ترامپ را در برابر پرچم‌های آمریکا و اسراییل نشان می‌دهد و روی این تصاویر نوشته شده است: «کوروش کبیر زنده است».
از دیدگاه مذهبی، کوروش نه‌تنها پادشاه ناجی یهودیان، بلکه مجری دستور یهوه برای بازسازی معبد اورشلیم بود. به همین دلیل است که یهودیان او را فردی «برگزیده از سوی خدا» می‌دانند.در باور یهودیان، کوروش کبیر، پادشاه ایرانی که بابل را در سال ۵۳۹ پیش از میلاد فتح کرد، به‌دلیل کمک به یهودیانی که آنجا به اسارت گرفته شده بودند و اجازه به آن‌ها برای بازگشت به اورشلیم یا بیت‌المقدس، جایگاه مذهبی بسیار رفیعی دارد و به‌عنوان ابزار خداوند برای اجرای اراده الهی شناخته می‌شود.

در کتاب «اشعیا نبی»، کوروش از سوی «یهوه» یا خدای یهودیان به‌عنوان «مسیح من» یا «مسح‌شده من» نامیده می‌شود: «چنین می‌گوید خداوند به مسیح خود، کوروش، که دست راست او را گرفته‌ام تا امت‌ها را پیش روی او مغلوب سازم.»

در زبان عبری، واژه«ماشیح» (مسیح یا مسح‌شده) معمولاً برای پیامبران، کاهنان یا پادشاهان یهودی به‌کار می‌رود. اطلاق این عنوان به کوروش، یک پادشاه غیریهودی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این آیه نشان می‌دهد که کوروش از نظر دینی هم مورد تایید قرار گرفته و ماموریتی الهی برای انجام دارد.

پس از سقوط اورشلیم یا بیت‌المقدس و تخریب معبد بزرگ توسط نبوکد نصر، پادشاه بابل، یهودیان به‌مدت چند دهه در تبعید بودند. اما با فتح بابل توسط کوروش، او اجازه داد یهودیان اگر تمایل دارند به سرزمین خود بازگردند و معبد اورشلیم را بازسازی کنند.

در کتاب‌های دینی یهودیان به نام پادشاه ایرانی به‌عنوان نجات‌دهنده اشاره شده است: «خداوند روح کوروش پادشاه پارس را برانگیخت… و گفت: یهوه، خدای آسمان‌ها، همه پادشاهی‌های زمین را به من داده و به من امر فرموده که خانه‌ای برای او در اورشلیم بنا کنم.»

از دیدگاه مذهبی، کوروش نه‌تنها پادشاه ناجی یهودیان، بلکه مجری دستور یهوه برای بازسازی معبد اورشلیم بود. به همین دلیل است که یهودیان او را فردی «برگزیده از سوی خدا» می‌دانند.

به‌غیر از اینکه کوروش یک شخصیت مورد احترام مذهبی در میان یهودیان است، او چهره‌ای تاریخی و سیاسی مورد علاقه «توماس جفرسون» سومین رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا و از نویسندگان اصلی اعلامیه استقلال بود.

جفرسون از بنیان‌گذاران ایالات متحده و از چهره‌های برجسته جنبش آزادی‌خواهی در قرن هجدهم است که درباره کوروش کبیر مطالعاتی داشته و حتی به نوه خود وصیت کرده بود که درباره کوروش مطالعه کند. به نظر می‌رسد تکثرگرایی و اعتقاد کوروش به آزادی‌های مذهبی، الگویی برای پدران موسس آمریکا بوده است؛ کشوری که دین رسمی ندارد اما پیروان ادیان و مذاهب مختلف آزادانه در آن زندگی می‌کنند.
از این‌رو، دادن لقب «کوروش کبیر» به دونالد ترامپ از سوی اسراییلی‌ها عنوانی ناشناخته در میان سیاست‌مداران آمریکایی نیست.

مقام‌های اسراییل، خصوصاً بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، در ماه‌های اخیر با پررنگ کردن روایتی از کوروش کبیر که وجه بسیار مثبتی در افکار عمومی یهودیان و ایرانیان دارد، بارها گفته‌اند که باید دِینی را که کوروش به گردن یهودیان دارد ادا کرد و ایرانیان را از شر حکومت فعلی، همانند کاری که کوروش با یهودیان بابل کرد و آن‌ها را آزاد ساخت، نجات داد.

نتانیاهو پیش از آغاز جنگ مستقیم با ایران گفته بود: «می‌خواهم به شما بگویم که ۲۵۰۰ سال پیش، کوروش بزرگ، پادشاه ایران، یهودیان را آزاد کرد و امروز، یک دولت یهودی در حال فراهم کردن ابزارهایی برای آزادی مردم ایران است.»

 او چند روز پس از جنگ دوازده‌روزه با ایران نیز این موضوع را تکرار کرد و گفت که زمان آن رسیده تا یهودیان بدهی تاریخی خود به کوروش کبیر را ادا کنند و آزادی را برای ایران به ارمغان بیاورند.

او این سخنان را در «بئرشبع» و در بیمارستانی گفت که در جریان جنگ هدف موشک‌های جمهوری اسلامی قرار گرفته بود.

چهار ماه پس از جنگ دوازده‌روزه، زمانی‌که ترامپ در میان تصاویر «کوروش کبیر زنده است» به اسراییل رفت، در پارلمان این کشور پیامی هم برای ایران فرستاد و گفت «هفتم اکتبر باید برای کشورهایی که درصدد نابودی اسراییل هستند، درسی باشد که این تلاش‌ها محکوم به شکست است.» 

او سپس از جمهوری اسلامی خواست از تروریسم و حمایت از نیروهای نیابتی دست بردارد و موجودیت اسراییل را به‌رسمیت بشناسد.

ترامپ از قلب اسراییل به‌سوی ایران دست دوستی و همکاری دراز کرد و گفت «به ایران می‌گوییم ما آماده‌ایم و وقتی شما هم آماده باشید، این اتفاق خواهد افتاد. ایرانیان مردمان کوشایی هستند و نمی‌خواهند شاهد این وضعیت باشند.»

موضوع کوروش کبیر، ایران، اسراییل و آمریکا اینک در حال پیوند خوردن به هم در فضای پس از بحران هفتم اکتبر است.

روایتی باستانی از همراهی ایرانیان با یهودیان، و داستانی مورد علاقه هر سه طرف در ایران، اسراییل و آمریکا که به‌شکلی نمادین به سرنوشت این روزهای خاورمیانه گره خورده است.