پس از آزادی گروگانها، در طرح آتشبس غزه چه خواهد شد؟
+4
رأی دهید
-1
بی بی سی: ارتش اسرائیل میگوید که حماس در چارچوب مرحله اول طرح صلح دونالد ترامپ برای غزه و در ازای آزادی زندانیان و بازداشتشدگان فلسطینی، تمامی گروگانهای زنده را که در نوار غزه در اختیار داشت، تحویل داده است.این توافق منجر به برقراری آتشبس از جمعه (۱۰ اکتبر/۱۸ مهر) شد و به دنبال آن ورود کمکهای بشردوستانه به نوار غزه در روزهای بعد افزایش یافت. انتظار میرود پس از تکمیل مرحله اول، مذاکرات برای تعیین جزئیات مراحل بعدی توافق آغاز شود.
گروگانهای آزاد شده چه کسانی هستند؟
بر اساس توافق آتشبسی که روز جمعه به اجرا درآمد، حماس باید تمامی ۴۸ گروگان اسرائیلی و خارجی را که پس از دو سال جنگ در اختیار داشت، آزاد میکرد؛ هرچند تنها ۲۰ نفر از آنها زنده ماندهاند.
تقریباً همه این افراد در جریان حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (که منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر شد) از جنوب اسرائیل ربوده شدند. اسرائیل در پاسخ به این حمله، عملیاتی نظامی در غزه آغاز کرد که طبق آمار وزارت بهداشت غزه تحت کنترل حماس، بیش از ۶۷ هزار نفر کشته بر جای گذاشته است.
صبح روز دوشنبه، حماس ۲۰ گروگان زنده را در دو گروه تحویل کمیته بینالمللی صلیب سرخ (ICRC) داد.
مقامهای اسرائیلی گفتهاند که گروه اول شامل ایتان مور، گالی برمن، زیو برمن، عمری میران، آلون اوهل، گای گیلبوآ دلال و متان آنگرست بود.
گروه دوم شامل بار کوپرشتین، اویاتار دیوید، یوسف حاییم اوهانا، سگف کالفون، آویناتان اور، الکانا بوحبوت، ماکسیم هرکین، نیمرود کوهن، متان زانگائوکر، دیوید کونیو، ایتان هورن، روم براسلافسکی و آریل کونیو بود.
بر اساس نسخهای از توافق آتشبس که در رسانههای اسرائیلی منتشر شده است، اجساد بقیه گروگانها نیز قرار بود تا ساعت ۱۲:۰۰ ظهر به وقت محلی (۹ صبح به وقت گرینویچ) روز دوشنبه تحویل داده میشد، هرچند که در این توافق قید شده است که حماس و سایر گروههای فلسطینی ممکن است نتوانند همه اجساد را در این بازه زمانی پیدا کنند.
یک مقام اسرائیلی گفته است که در صورت بازگردانده نشدن اجساد، یک کارگروه بینالمللی برای پیدا کردن آنها دست به کار خواهد شد.
زندانیان فلسطینی آزاد شده چه کسانی هستند؟
در ازای آزادی گروگانها، اسرائیل موافقت کرده است که ۲۵۰ زندانی فلسطینی با حکم حبس ابد و ۱۷۱۸ بازداشتشده از غزه شامل ۱۵ نوجوان، را آزاد کند.
فهرستهای بهروزرسانی شده اسامی بازداشتشدگان و زندانیان روز دوشنبه از سوی دفتر رسانهای امور اسرا تحت مدیریت حماس منتشر شد.
این فهرست شامل چهرههای بلندمرتبهای مانند مروان برغوثی و احمد سعدات که به دلیل حملات مرگبار به اسرائیلیها محکوم به حبس ابد شدهاند و حماس خواستار آزادی آنها بود، نمیشود.
هفته گذشته رسانههای اسرائیلی گزارش دادند که حدود ۱۰۰ نفر از ۲۵۰ زندانی آزاد شده به کرانه باختری اشغالی، ۱۵ نفر به قدس شرقی اشغالی و ۱۳۵ نفر به نوار غزه یا مناطق دیگر منتقل خواهند شد.
هنوز مشخص نیست آیا تأخیر در تحویل اجساد گروگانهای متوفی میتواند منجر به تأخیر در آزادی زندانیان فلسطینی شود یا خیر.
توافقهای مرحله اول طرح صلح ترامپ برای غزه
آتشبس در نوار غزه از ساعت ۱۲ ظهر روز جمعه (به وقت محلی) به اجرا درآمد و تبادل گروگانها و زندانیان بخشی از مرحله اول طرح صلح رئیسجمهور آمریکاست.
در طول تعطیلات آخر هفته (شنبه و یکشنبه)، کمکهای بیشتری وارد نوار غزه شد.
به گفته سخنگوی دفتر نخستوزیر اسرائیل، نیروهای ارتش این کشور به خط مشخص شده در توافق عقبنشینی کردهاند که بر اساس آن، کنترل ۵۳ درصد از غزه در اختیار اسرائیل قرار دارد.
طبق نقشهای که هفته گذشته کاخ سفید منتشر کرد، این نخستین بخش از سه مرحله خروج اسرائیل است و مراحل بعدی در فازهای بعدی طرح صلح آقای ترامپ قرار دارد.
یک نیروی چندملیتی با حدود ۲۰۰ سرباز که زیر نظر ارتش آمریکاست، نظارت بر آتشبس را بر عهده دارد. گفته میشود این نیرو شامل سربازهایی از مصر، قطر، ترکیه و امارات متحده عربی است.
این مقام رسمی گفت که وظیفه این نیرو نظارت و مراقبت از آتشبس و اطمینان از عدم نقض یا حمله است. یک مقام ارشد دیگر در آمریکا اعلام کرد که هیچ نیروی آمریکایی در خاک غزه حضور نخواهد داشت.
درباره مراحل بعدی توافق چه میدانیم؟
اگر گروگانها و زندانیان با موفقیت مبادله شوند، انتظار میرود که مذاکرات درباره مراحل بعدی طرح ۲۰ بندی دونالد ترامپ انجام شود، هرچند که توافق بر سر بعضی موارد ممکن است بسیار دشوار باشد.
این طرح میگوید اگر هر دو طرف توافق کنند، جنگ «فورا تمام میشود.» در این طرح، غزه غیرنظامی میشود و کلیه «زیرساختهای نظامی، تروریستی و تهاجمی» تخریب خواهد شد.
همچنین گفته شده است که ابتدا کمیته موقت انتقالی متشکل از تکنوکراتهای فلسطینی، غزه را اداره خواهد کرد که تحت نظارت «شورای صلح» به رهبری و ریاست ترامپ و با همکاری تونی بلر، نخستوزیر سابق بریتانیا، است.
اداره نوار غزه پس از اصلاحات و تغییرات لازم در نهایت به تشکیلات فلسطینی که اداره کرانه باختری را بر عهده دارد، واگذار میشود.
بر اساس این طرح حماس که از سال ۲۰۰۷ این منطقه را کنترل میکند، در آینده هیچ نقش مستقیم یا غیرمستقیم در اداره آن نخواهد داشت.
اعضای حماس در صورت تعهد به زندگی مسالمتآمیز عفو خواهند شد یا مسیر امن برای رفتن به کشور دیگری برایشان فراهم میشود. هیچ فلسطینی مجبور نخواهد شد غزه را ترک کند و کسانی که تمایل داشتند، میتوانند آزادانه برگردند.
تیمی از کارشناسان یک «طرح توسعه اقتصادی ترامپ برای بازسازی و انرژیبخشی به غزه» را تدوین خواهد کرد.
اختلافات اساسی چیست؟
احتمال دارد در طول مذاکرات بر سر مراحل بعدی توافق، اختلافهای زیادی به وجود بیاید.
حماس پیشتر از تسلیم سلاحهایش خودداری کرده و گفته است که انجام این کار پس از تاسیس یک دولت فلسطینی خواهد داد.
آخر هفته گذشته این گروه در پاسخ اولیه به طرح، اشارهای به تسلیم سلاحها نکرد و موجب بروز شایعاتی شد مبنی بر این که موضع این گروه تغییر نکرده است.
با اینکه اسرائیل طرح ترامپ را کاملا پذیرفته است، بنیامین نتانیاهو ظاهراً مخالفتهایی با حضور تشکیلات فلسطینی در غزه پس از جنگ دارد؛ هرچند که نخستوزیر اسرائیل هفته گذشته کنار رئیس این تشکیلات روی صحنه ایستاده بود.
حماس در ضمن گفته است انتظار دارد که در بخشی از «یک حرکت فلسطینی متحد» در غزه نقش داشته باشد.
یکی دیگر از موارد اختلاف، میزان عقبنشینی نیروهای اسرائیلی است. اسرائیل گفته است که در اولین مرحله، کنترل حدود ۵۳ درصد غزه را نگه میدارد. طبق برنامه کاخ سفید، قرار است که در مراحل بعدی این میزان به حدود ۴۰ درصد و سپس ۱۵ درصد کاهش یابد.
مرحله نهایی، «حاشیه امنیت» خواهد بود و «تا زمانی که خطر هرگونه تهدید تروریستی در غزه برطرف شود»، باقی میماند.
این عبارت مبهم است و تاریخ دقیق خروج کامل اسرائیل را مشخص نمیکند؛ موضوعی که حماس احتمالا خواهان روش شدن آن است.