عراقچی به گروسی قول داد؛ ملت در بی‌خبری بماند

فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس به سایت دیده‌بان ایران گفت: «متن شیوه‌نامه توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مجلس داده شد اما عمومی نمی‌شود چون عراقچی به گروسی قول داده انتشار نیابد.»

او افزود: «اظهارات عراقچی مبنی بر توقف اجرای تفاهم با آژانس در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه در متن توافق ذکر نشده است و صرفا بیان شفاهی بود.»

این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ادامه داد: «مذاکره وزارت خارجه با آژانس با مجوز شورای عالی امنیت ملی انجام شد. مسئله مکانیسم ماشه ربطی به تفاهم با آژانس ندارد، اگر مکانیسم ماشه فعال شود، تفاهم‌نامه هیچ ارزشی نخواهد داشت و اجرا نمی‌شود.»

دیده‌بان ایران؛: روز سه‌شنبه ۱۸ شهریور، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره، پایتخت مصر و با میانجیگری وزیر خارجه این کشور، به توافقی دست یافتند که زمینه را برای ازسرگیری بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران فراهم می‌کند؛ بازرسی‌هایی که از شروع جنگ ۱۲روزه متوقف شده بود و هنوز هم دوباره آغاز نشده است. 

در این میان، هرچند جزئیات کامل توافق منتشر نشده است، اما طرف ایرانی تاکید دارد که چارچوب جدید همکاری با آژانس، مبتنی بر رعایت قانون مجلس مبنی بر تعلیق همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مگر با مجوز شورای عالی امنیت ملی است. 

اما مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که توافق اخیر با ایران شامل دسترسی کامل بازرسان آژانس به تمام مراکز اتمی کشورمان از جمله تاسیساتی می‌شود که در حملات آمریکا و اسرائیل در جریان جنگ ۱۲روزه آسیب دیده‌اند. گروسی همچنین بر فراهم شدن راهکارهای عملی برای ازسرگیری بازرسی‌ها تاکید کرده و گفته است که این توافق «گامی مهم در مسیر درست» است. با این حال، روایت عراقچی از این توافق تا حدودی با روایت گروسی تفاوت دارد. وزیر امور خارجه ایران گفته است که توافق اخیر با آژانس به معنای بازگشت کامل همکاری‌ها یا دادن هرگونه دسترسی جدید به بازرسان آژانس نیست. او تاکید کرده است که شکلی از همکاری با آژانس مجددا برقرار می‌شود، اما نه به صورت کامل یا بدون محدودیت. 

وزیر امور خارجه همچنین خاطرنشان کرده است که در صورت نهایی شدن مکانسیم ماشه یا همان سازوکار اسنپ‌بک توسط سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان)، اجرای توافق جدید با آژانس متوقف خواهد شد. با این حال، عباس گودرزی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس بیان کرده است که این اظهارات عراقچی صرفا بیان شفاهی او است و در متن توافق با آژانس، چیزی درباره سازوکار اسنپ‌بک نوشته نشده است. 

گودرزی در توضیح بیشتر در این زمینه گفته است که «ادعای عراقچی در خصوص مشروط کردن ابقای توافق به عدم اجرای مکانیسم ماشه، صرفا بیان شفاهی ایشان است و در متن چنین چیزی ثبت نشده، ضمن این که اساسا مکانیسم ماشه قبل از توافق کلید خورده و در مسیر اجرا قرار گرفته و البته کارکرد خود را از دست داده است.» 

 کمتر از دو هفته تا نهایی شدن مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی فرصت باقی مانده است. وزاری خارجه این سه کشور روز ۶ شهریور با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد، اعلام کردند که تصمیم گرفته‌اند پیش از آن که طبق توافق برجام در ماه اکتبر توانایی خود را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل از دست بدهند، مکانیسم ماشه را فعال کنند. 

تروئیکای اروپایی ضمن طرح این ادعا که ایران به تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام،NPT  (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) و پادمان‌های مربوط به آن عمل نکرده است، تاکید کردند که در صورت ازسرگیری کامل بازرسی‌های هسته‌ای ایران توسط آژانس و همچنین انجام مذاکرات مستقیم بین ایران و آمریکا، اجرای مکانیسم ماشه را تا شش ماه به تعویق خواهند انداخت. 

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: در جلسه فشرده سه‌ساعته نمایندگان مجلس با وزیر امور خارجه، مباحث زیادی مطرح شد و فراز و نشیب‌های زیادی وجود داشت و حتی موضوع بعضا به چالش هم کشیده شد، ولی در مجموع فضای خوب و مثبتی برقرار بود. 

نمایندگان مجلس سوالات زیادی از دکتر عراقچی داشتند و وزیر امور خارجه هم با حوصله به این سوالات پاسخ داد. به طور ویژه این موضوع برای نمایندگان مهم بود که ما در این توافق، چه امتیازاتی به آژانس دادیم، چه امتیازاتی ندادیم و چه امتیازاتی به دست آوردیم و آیا لازم بود این امتیازات را بدهیم یا خیر.

وی در ادامه گفت: برخی از نمایندگان از جمله خود من اعتقاد داشتند که ضرورتی نداشت که در این مقطع زمانی با آژانس به توافق برسیم، زیرا شرایط به گونه‌ای رقم خورده است که دیگر ما نه می‌توانیم به طرف‌های اروپایی اعتماد داشته باشیم و نه به آژانس؛ بخصوص که آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها به دنبال این هستند که در آینده نزدیک آقای گروسی را به سمت دبیرکلی سازمان ملل برسانند و به احتمال زیاد این اتفاق رخ خواهد داد. 

گروسی هم به منافع شخصی خود فکر می‌کند و می‌خواهد حداکثر امتیازات ممکن را از ایران بگیرد. مدیرکل آژانس همین که ایران را پای میز مذاکره آورده است، نوعی امتیاز کسب کرده که می‌تواند او را به دبیرکلی سازمان ملل نزدیکتر کند.