یک پهپاد ایرانی به مرز ناتو رسید؟ ماجرای سقوط پهپاد «شاهد» در لهستان و واکنش ورشو

ایران اینترنشنال: رسانه‌های لهستان گزارش داده‌اند شیء ناشناخته‌ای که در استان لوبلین در شرق این کشور سقوط کرد، به احتمال زیاد پهپاد شاهد ساخت ایران بوده است. تلویزیون دولتی لهستان اعلام کرد بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد این شیء می‌تواند شاهد-۱۳۶ باشد.

روزنامه ژچپوسپولیتا نیز با انتشار گزارش‌های تاییدنشده نوشت احتمال دارد این پهپاد شاهد-۱۳۱ یا شاهد-۱۳۶ بوده باشد؛ پهپادهایی که روسیه آن‌ها را با نام‌های گران-۱ و گران-۲ در جنگ اوکراین به‌طور گسترده استفاده می‌کند. این روزنامه یادآوری کرده است که از سال ۲۰۲۳ روسیه با استفاده از برخی قطعات داخلی تولید شاهد-۱۳۶ را آغاز کرده است.

مقام‌های لهستانی گفته‌اند این شیء روز گذشته در روستای اوشینی سقوط کرد و منفجر شد و به سقف چند خانه آسیب رساند، اما خسارت یا تلفات دیگری گزارش نشده است. وزیر دفاع لهستان، وادیسواو کوشینیاک-کامیش، اعلام کرد انفجار به احتمال زیاد ناشی از سقوط یک پهپاد بوده است، هرچند هنوز مشخص نیست که این رویداد منشأ نظامی داشته یا نتیجه خرابکاری یا حتی پرواز قاچاقی بوده باشد.

ارتش لهستان اعلام کرده است در این حادثه هیچ نشانه‌ای از نقض مرزهای اوکراین یا بلاروس مشاهده نشده است. برخی منابع احتمال داده‌اند این پهپاد بدون کلاهک جنگی بوده و صرفاً به‌عنوان «طعمه» برای منحرف کردن سامانه‌های پدافندی مورد استفاده قرار گرفته است.

استان لوبلین در شرق لهستان با اوکراین و بلاروس هم‌مرز است. لهستان عضو پیمان ناتو محسوب می‌شود و نزدیکی این حادثه به مرزهای جنگ اوکراین نگرانی‌هایی در سطح داخلی و بین‌المللی ایجاد کرده است.

مقام اوکراینی: روسیه فناوری پهپاد ایرانی شاهد را به کره شمالی منتقل می‌کند
پیش از این، جمعه ۱ اوت دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین اعلام کرد که روسیه در حال انتقال فن‌آوری پهپادهای انتحاری «شاهد»، ساخت جمهوری اسلامی، به کره شمالی و کمک به راه‌اندازی خطوط تولید آن‌ها در این کشور است.

آندری یرماک، رئیس دفتر ولودیمیر زلنسکی، در پیامی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «می‌بینیم که روسیه فناوری پهپادهای انتحاری شاهد-۱۳۶ را به پیونگ‌یانگ منتقل می‌کند، به راه‌اندازی خطوط تولید کمک می‌کند و در پروژه‌های توسعه موشکی با کره شمالی مشارکت دارد.»

ماه گذشته نیز موسسه امنیتی «سی‌۴ای‌دی‌اس» گزارش داد همکاری نظامی جمهوری اسلامی با روسیه موجب جهش چشمگیری در صنعت پهپادی این کشور شده و به مسکو این امکان را داده است که صدها پهپاد ایرانی را به‌صورت بومی در منطقه تاتارستان تولید کند.

پهپادهای شاهد، که جمهوری اسلامی در اختیار روسیه قرار داده، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای حمله هوایی ارتش روسیه در جنگ علیه اوکراین به‌شمار می‌روند. اوکراین و کشورهای غربی بارها نسبت به همکاری نظامی فزاینده میان مسکو، تهران و پیونگ‌یانگ هشدار داده‌اند.

ارتش آمریکا خواستار تولید ۱۶ نمونه بازمهندسی‌شده از پهپاد شاهد-۱۳۶ شد
نیروی هوایی آمریکا از شرکت‌های دفاعی خواسته است تا دست‌کم ۱۶ نمونه بازمهندسی‌شده از پهپاد انتحاری ایرانی شاهد-۱۳۶ تولید کنند. پهپادی که در تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و حملات جمهوری اسلامی و متحدانش در منطقه، نقشی پررنگ داشته است.

بر اساس گزارشی که نشریه «استارز اند استرایپس» چهارشنبه ۲۹ مرداد منتشر کرد، امکان خرید ۲۰ پهپاد دیگر نیز در آینده پیش‌بینی شده است.

کارشناسان به این روزنامه گفتند آمریکا احتمالا می‌خواهد از این پهپادهای کپی برای اهداف آموزشی و آزمایشی استفاده کند.

پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، ماه گذشته مدلی تازه به نام «سامانه رزمی بدون‌سرنشین کم‌هزینه» (لوکاس) را بررسی کرد که از سوی یک پیمانکار دفاعی در آریزونا طراحی شده تا با شاهد-۱۳۶ رقابت کند.

پهپاد شاهد-۱۳۶ نخستین‌بار در سال ۲۰۱۹ در حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی استفاده شد و از آن زمان در یمن، عراق و جنگ اوکراین به‌کار گرفته شده است.

روسیه نیز این پهپاد را با نام «گران-۲» به تولید انبوه رسانده و در مقطعی روزانه تا ۱۴۰ فروند از آن را به سوی اوکراین شلیک کرده است.

این پهپادها بین ۲۰ تا ۵۰ هزار دلار قیمت دارند و می‌توانند تا ۹۰ کیلوگرم مواد منفجره را در فاصله بیش از هزار و ۲۰۰ مایل (حدود هزار و ۹۳۰ کیلومتر) به هدف برسانند.

نسخه کوچک‌تر آن، شاهد-۱۳۱، توان حمل حدود ۲۰ کیلوگرم مواد منفجره دارد.

اسفند ۱۴۰۳، در همایش بزرگ محافظه‌کاران آمریکا (CPAC)، یک پهپاد ساخت ایران که از سوی روسیه در جنگ اوکراین به کار گرفته شده، به نمایش گذاشته شد.

کپی شاهد-۱۳۶ برای تمرین نظامی
نیروی هوایی آمریکا تنها مشخصات کلی پهپادهای کپی، از جمله ابعاد، سامانه پیشران و ظرفیت محموله را ارائه کرده اما درباره سامانه‌های الکترونیکی داخلی جزییاتی نداده است.

به گفته ولف-کریستین پائس، پژوهش‌گر ارشد موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، این نشان می‌دهد تمرکز بر بازدارندگی نظامی است نه جنگ الکترونیک.

او افزود: «نیروی هوایی می‌خواهد چیزی داشته باشد که مثل شاهد پرواز کند، ظاهرش شبیه شاهد باشد و امضای راداری مشابهی داشته باشد تا بتوانند تمرین کنند اگر چنین پهپادی به موقعیتشان نزدیک شد، چطور آن را سرنگون کنند.»

به نوشته این روزنامه، سفارش تا ۳۶ فروند نشان می‌دهد ارتش آمریکا خود را برای مقابله با حمله انبوه پهپادها آماده می‌کند؛ ضعفی که پیش‌تر در سامانه‌های دفاعی این کشور شناخته شده است.

پائس گفت که آمریکا بیشتر برای رهگیری جنگنده‌ها یا بمب‌افکن‌ها آمادگی دارد تا پهپادهای کند و کم‌ارتفاعی مانند شاهد.

طبق این گزارش، پهپادهای کپی‌شده به مرکز تسلیحات پایگاه هوایی اگلین در فلوریدا منتقل خواهند شد. جایی که طراحی و توسعه سامانه‌های هوابرد را بر عهده دارد.

با توجه به نبود طرح‌های فنی دقیق، پیمانکاران باید خودشان نسخه‌های مشابه شاهد-۱۳۶ را طراحی و بازتولید کنند.