نگرانی پزشکیان از طرح زنگزور؛ پاشینیان: اطمینان می‌دهیم در کنترل ارمنستان باقی می‌ماند

بی بی سی: مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران که به ارمنستان سفر کرده، صبح امروز پس از برگزاری مراسم استقبال رسمی در ایروان، دیداری دوساعته با نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر این کشور داشت و محور اصلی آن نگرانی ایران از توسعه گذرگاه زنگزور با دخالت آمریکا بود.

رئیس‌جمهور ایران در پی این ملاقات با انتشار پستی در شبکه ایکس نوشت: «در نشست با نخست‌وزیر ارمنستان تاکید کردم باور دولت جمهوری اسلامی ایران حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان و تداوم روابط صمیمانه دو کشور است و نگرانی‌های ما در ارتباط با حضور نیروهای ثالث در نزدیکی مرزهای مشترک باید به‌طور کامل برطرف شود.»

اشاره آقای پزشکیان به قرارداد صلح آذربایجان و ارمنستان و توافق دو کشور برای توسعه گذرگاه زنگزور در نزدیکی مرز ایران از طرف آمریکا است که کمتر از دو هفته پیش نهایی شد.

آقای پاشینیان به ایران اطمینان داد که کریدور زنگزور در کنترل ارمنستان باقی می‌ماند.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، آقای پاشینیان به رئیس‌جمهور ایران گفت: «جاده‌هایی که از ارمنستان عبور می‌کنند، تحت کنترل و حاکمیت انحصاری ارمنستان خواهند بود و امنیت آنها را ارمنستان تامین خواهد کرد، نه هیچ کشور ثالثی.»

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران هم در پی این ملاقات به تلویزیون دولتی ایران گفت «طرف ارمنی توضیحات مبسوطی در مورد کریدور زنگزور ارائه کرد و اطمینان داد که تهدیدی از خاکش متوجه ایران نیست.»

به گزارش خبرنگار صدا و سیما در ایروان، دیدار خصوصی رهبران دو کشور که قرار بوده ۲۰ دقیقه باشد، نزدیک به دو ساعت طول کشیده است.
مراسم استقبال رسمی از پزشکیان در ایروانآقای پزشکیان روز دوشنبه با استقبال معاونان نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه ارمنستان وارد ایروان شد و مراسم استقبال رسمی و دیدار با نخست‌وزیر امروز برگزار شد.

به گزارش ایسنا، مقامات عالی‌رتبه ایران و ارمنستان در این سفر ۱۰ سند همکاری در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی، آموزشی، راه و شهرسازی، هنری و بهداشت و سلامت به امضا رساندند.

فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی ایران، که آقای پزشکیان را در این سفر همراهی می‌کند، به رسانه‌های ایران گفته دو کشور در این سفر برای اجرای یک طرح ریلی استراتژیک برای اتصال خلیج‌فارس به دریای سیاه توافق کرده‌اند.

به گفته وزیر راه ایران، این خط ریلی تا جلفا در خاک ایران تکمیل شده و ادامه آن از راه نخجوان و سپس ارمنستان خواهد بود.

خانم صادق گفته توسعه و تعریض پل نوردوز (مسیر ترانزیت بین ایران و ارمنستان) و ساخت یک پل دوم برای دسترسی بهتر کامیونداران ایرانی و ارمنی هم مورد توافق دو کشور قرار گرفته است.

محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) ایران هم از افزایش روند مبادلات تجاری دو کشور خبر داده است. به گفته وزیر صمت ایران، از اردیبهشت‌ ماه سال جاری، توافق تجارت ترجیحی ایران و ارمنستان برقرار شده و تعرفه ۸۷ درصدی کالاها به صفر رسیده است.

حجت‌الله ایوبی، معاون وزیر میراث فرهنگی و گردشگری ایران هم از توافق برای اجرای ارکستر سمفونیک ارمنستان در تخت جمشید شیراز در جریان این سفر خبر داده است.

آقای ایوبی به تلویزیون دولتی ایران گفته «به‌زودی ارکستر سمفونیک ارمنستان در حضور وزرای دو کشور در تخت جمشید ای ایران می‌خوانند.»

رئیس‌جمهور ایران امروز در ادامه سفر منطقه‌ای خود ارمنستان را به مقصد مینسک، پایتخت بلاروس ترک کرد. آقای پزشکیان طبق برنامه اعلام شده فردا (۲۰ اوت / ۲۹ مرداد) با الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور بلاروس دیدار خواهد داشت.
آمریکا به مدت ۹۹ سال حق توسعه یک مسیر ترانزیتی در جنوب ارمنستان را برعهده گرفته استنگرانی امنیتی ایران از توافق گذرگاه زنگزور
سفر آقای پزشکیان به ارمنستان در حالی است که امضای توافق صلح آن کشور و جمهوری آذربایجان و طرح گذرگاه زنگزور که قرار است توسعه آن را آمریکا به عهده داشته باشد، باعث بروز نگرانی‌هایی در ایران شده است.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های این توافق، حق توسعه یک مسیر ترانزیتی در جنوب ارمنستان به مدت ۹۹ سال برای آمریکاست.

این مسیر پیشنهادی، که عمدتاً با نام دالان یا گذرگاه زنگزور شناخته می‌شود و اینک نام رسمی آن «مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» است، قرار است جمهوری آذربایجان را از راه استان سیونیک در جنوب ارمنستان به نخجوان متصل کند و بنا بر گزارش‌ها در امتداد رود ارس کشیده شود که مرز ارمنستان و ایران را مشخص می‌کند.

رئیس‌جمهور ایران پیش از سفر به ایروان گفت «دغدغه‌ای که وجود دارد در حقیقت حضور شرکت‌های آمریکایی در منطقه است. نگرانی‌هایی که وجود دارد این است که این شرکت‌ها معمولاً به اسم شرکت بیایند و بعد یک کارهای دیگری بکنند.»

پیش از این، واهان گوستانیان، معاون وزیر امور خارجه ارمنستان در جریان سفر هفته گذشته‌اش به تهران به مقام‌های ایرانی اطمینان داده بود که این توافق تهدیدی امنیتی برای ایران محسوب نمی‌شود.

آقای گوستانیان به خبرگزاری ایرنا گفت: «قرار است شرکتی در ارمنستان ثبت شود که سهام آن میان ارمنستان و آمریکا تقسیم می‌شود، اما این به معنای حضور امنیتی آمریکا در منطقه نیست. می‌دانیم که این موضوع یکی از نگرانی‌های کلیدی طرف ایرانی بوده و معتقدم این نگرانی برطرف شده است.»

آقای پزشکیان پیش از این احداث این گذرگاه را امری مثبت ارزیابی کرده بود اما علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی ایران، به تندی به آن تاخته بود.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران هم درباره این مسیر گفته است: «به ما اطمینان دادند که شرکت‌های امنیتی خصوصی آمریکایی به بهانه این جاده در ارمنستان حضور نخواهند داشت.»

او گفته «تغییرات ژئوپلیتیک را در منطقه نمی‌پذیریم.»

ایران از زمان مطرح شدن پیشنهاد دالان زنگزور پس از پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰، چندین بار به این طرح اعتراض کرده است.

از جمله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با رهبران کشورهای منطقه از جمله ارمنستان و ترکیه مخالفت ایران با این گذرگاه را علنی به آنها اطلاع داده بود.

ایران از طریق مرزهایش با جمهوری آذربایجان و ارمنستان به قفقاز جنوبی دسترسی دارد. مرز کوتاه ارمنستان با ایران میان خاک جمهوری آذربایجان و جمهوری‌ خودمختار نخجوان که بخشی از جمهوری آذربایجان است، قرار گرفته است.