مانور دریایی ایران و روسیه در خزر؛ «پیامی مستقیم به ترامپ»

دویچه وله:مراد رحمتی

جمهوری اسلامی و روسیه در دریای خزر رزمایش مشترک دریایی برگزار کردند. برخی از کارشناسان غربی برگزاری این رزمایش در شرایط بعد از جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل را "پیامی مستقیم به دونالد ترامپ" تلقی می‌کنند.

رزمایش مشترک دریایی ایران و روسیه با عنوان "با هم برای دریای امن خزر" برای ایجاد "امنیت پایدار" با مشارکت واحدهایی از نیروی دریایی ارتش و سپاه و همچنین واحدهای روسی، در بندرانزلی در دو فاز ساحلی و دریایی برگزار شد.

به گفته‌ منابع خبری حکومت ایران، تمرکز این رزمایش‌ها بر عملیات جست‌وجو و نجات بوده اما رسانه‌های آمریکایی گمان می‌کنند این رزمایش در واقع پیامی به ایالات متحده است، مبنی بر نمایش قدرت اتحاد میان مسکو و تهران.

تسنیم، خبرگزاری وابسته به سپاه گزارش داده است این عملیات با نام رمز "CASAREX 2025" دوشنبه ۲۱ ژوئیه آغاز و به مدت سه روز ادامه داشته است.

پایگاه خبری آمریکایی "نیوزویک" این رزمایش را به عنوان "پیامی به دولت ترامپ" ارزیابی کرده و یادآور شده که نیروهای نظامی جمهوری اسلامی و روسیه با یکدیگر همکاری می‌کنند، و این همکاری تنها چند هفته پس از آن رخ داده که ایالات متحده در حملات اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران مشارکت داشت. 
پیمان دفاعی روسیه و ایران
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی اخیرا در مجمع امنیتی "سازمان همکاری شانگهای" با مقامات روسیه و چین دیدار کرده و خواستار موضع‌گیری مشترک علیه اقدامات نظامی آمریکا علیه ایران شده بود.

در آغاز سال جاری، ایران و روسیه روابط خود را با یک پیمان دفاعی گسترش دادند که شامل رزمایش‌های مشترک، تبادل فناوری‌ها و هماهنگی در برابر تهدیدات مشترک است. با این حال، این پیمان شامل بند دفاع متقابل نمی‌شود.

چین نیز به عنوان "کاندیدای اصلی برای تأمین تسلیحات پیشرفته" معرفی شده که می‌تواند برای بازگرداندن قدرت بازدارندگی‌اش به جمهوری اسلامی کمک کند.

به گزارش مرکز تحلیل‌های دریایی (Center for Naval Analyses) که یک مرکز تحقیقاتی مورد حمایت دولت آمریکاست، روابط ایران و روسیه در دهه گذشته دچار تحولی چشم‌گیر شده است.

جنگ اوکراین و تحریم‌های غرب علیه هر دو کشور سبب پویایی مناسبات دو کشور شده است.  
نزدیکی بیشتر ایران و روسیه
ایران و روسیه در سطح سیاسی نیز با بهره‌گیری از "گفتمان ضدغربی" و افزایش تماس‌های دیپلماتیک، به هم نزدیک‌تر شده‌اند.

در حوزه اقتصادی، که پیش‌تر یکی از نقاط ضعف روابط دو کشور محسوب می‌شد، نیز بهبودهایی حاصل شده است. این همکاری‌ها شامل توافق‌نامه‌های تجاری جدید، یکپارچگی بیشتر نظام بانکی، افزایش تجارت مرزی و سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش‌های استراتژیک است.
استفاده نظامی روسیه از دریای خزر 
ایران و روسیه پیش از این نیز رزمایش‌هایی را در دریای خزر برگزار کرده‌اند. هر دو کشور بارها اعلام کردند که "خزر دریای صلح" است اما روسیه در جنگ علیه اوکراین از این دریا استفاده کرده است.

حکومت ایران نیز اغلب برای نشان دادن آن چه که "اقتدار" خود نامیده بارها در این دریا رزمایش برگزار کرده است. به گفته ناظران سیاسی، چنین تحرکاتی می‌تواند سبب نظامی‌شدن بیشتر خزر شود.

در سال‌های گذشته پنج کشور ساحلی دریای خزر توان نظامی خود را گسترش داده‌اند. روسیه با وجود جنگ اوکراین هنوز هم قوی‌ترین کشور ساحلی محسوب می‌شود و از نیروی دریایی توانمندی برخوردار است اما سه کشور دیگر ترکمنستان، آذربایجان و قزاقستان هم پس از استقلال، قوای نظامی خود را در خزر تقویت کرده‌اند.