(ویدیو) شکارچیان پنهان: ابتکار اوکراین برای به دام انداختن پهپادهای روسی

هم‌زمان با افزایش شدید حملات پهپادی روسیه، ارتش اوکراین با نصب تورهای ویژه در امتداد جاده‌های کلیدی در شرق کشور به مقابله با این تهدید رفته است.

در صحنه پرتحول جنگ اوکراین، که صحنه رقابتی بی‌پایان میان فناوری‌های تهاجمی و دفاعی است، اوکراین به تازگی ابتکار جدیدی را برای مقابله با موج فزاینده حملات پهپادی روسیه به کار گرفته است: "تورهای ضدپهپادی". این رویکرد خلاقانه، پاسخی عملی و نسبتاً کم‌هزینه به تهدید مداوم پهپادهای شناسایی و تهاجمی، به ویژه پهپادهای شاهد ایرانی‌الاصل که توسط روسیه به طور گسترده استفاده می‌شوند، محسوب می‌شود. در حالی که سیستم‌های دفاع هوایی پیچیده و گران‌قیمت غربی نقش حیاتی ایفا می‌کنند، نیاز به راهکارهای مکمل برای پوشش دادن شکاف‌ها و مقابله با تهدیدات سطح پایین‌تر بیش از پیش احساس می‌شد. این تورها، در نگاه اول ساده به نظر می‌رسند، اما پتانسیل بالایی برای ایجاد اختلال در عملیات پهپادی دشمن دارند.

استفاده از پهپادها در جنگ اوکراین به یکی از ویژگی‌های بارز این منازعه تبدیل شده است. از پهپادهای کوچک و تجاری برای شناسایی و هدایت آتش توپخانه گرفته تا پهپادهای انتحاری بزرگ‌تر که برای حمله به زیرساخت‌های حیاتی و اهداف نظامی به کار می‌روند، آسمان اوکراین جولانگاه این پرنده‌های بدون سرنشین است. روسیه به طور خاص، با بهره‌گیری از پهپادهای شاهد ۱۳۱ و ۱۳۶، تلاش کرده است تا دفاع هوایی اوکراین را فرسوده کرده و آسیب‌های جدی به شهرهای اوکراینی وارد آورد. این پهپادها، که اغلب در دسته‌های بزرگ پرتاب می‌شوند، برای سیستم‌های پدافندی گران‌قیمت چالش‌برانگیز هستند، زیرا هزینه شلیک یک موشک دفاع هوایی به مراتب بیشتر از قیمت یک پهپاد شاهد است، امری که به نفع متجاوز تمام می‌شود.

ایده تورهای ضدپهپادی ریشه در تلاش برای ارائه یک راه حل عملی و قابل اجرا در مقیاس وسیع دارد. این تورها که اغلب از جنس مواد سبک اما مقاوم مانند الیاف کربن یا پلیمرهای خاص ساخته می‌شوند، می‌توانند در نقاط استراتژیک، به ویژه در اطراف تاسیسات مهم، پایگاه‌های نظامی، یا حتی شهرهای بزرگ، نصب شوند. هدف اصلی آن‌ها درهم‌پیچیدن پروانه‌ها یا بال‌های پهپادهای ورودی و در نهایت ساقط کردن آن‌ها است. این رویکرد، بر خلاف سیستم‌های موشکی که پهپاد را منهدم می‌کنند، می‌تواند در برخی موارد به بازیافت پهپاد برای تجزیه و تحلیل اطلاعاتی نیز منجر شود، که مزیت دیگری در جنگ اطلاعاتی به شمار می‌رود.

نحوه عملکرد این تورها می‌تواند متفاوت باشد. برخی از آن‌ها به صورت ثابت و در ارتفاعات مشخصی نصب می‌شوند تا یک منطقه را پوشش دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به پهپادهای رهگیر کوچک‌تر متصل شوند تا پهپادهای دشمن را تعقیب کرده و در آسمان به دام اندازند. این فناوری، اگرچه از نظر ظاهری ساده است، اما مستلزم دانش فنی در زمینه آیرودینامیک، مواد و سیستم‌های راداری یا اپتیکی برای تشخیص و هدایت تور به سمت هدف است. کارایی این تورها در برابر پهپادهایی با سرعت پایین‌تر و ابعاد کوچک‌تر می‌تواند بسیار بالا باشد و آسیب‌پذیری زیرساخت‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

 

Another great catch! russian drone caught in Ukrainian nets. Nets save lives and equipment! pic.twitter.com/hXNhMTYoW4

— De Leeuw Kyiv 🇺🇦🇳🇱 (@deleeuwkyiv) June 13, 2025

مزیت اصلی این تورها در مقایسه با سیستم‌های دفاع هوایی سنتی، هزینه پایین‌تر تولید و استقرار آن‌ها است. در یک جنگ فرسایشی که منابع مالی نقش حیاتی دارند، اوکراین به دنبال راهکارهایی است که بتواند با کمترین هزینه بیشترین تأثیر را در میدان نبرد داشته باشد. علاوه بر این، تورها امواج رادیویی یا سیگنال‌های الکترومغناطیسی ساطع نمی‌کنند، که آن‌ها را در برابر اقدامات متقابل جنگ الکترونیک دشمن کمتر آسیب‌پذیر می‌سازد. این خصوصیت پنهان‌کاری، به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به عنوان یک لایه دفاعی نامرئی و ناگهانی عمل کنند و پهپادهای دشمن را غافلگیر نمایند.

با این حال، پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز تورهای ضدپهپادی با چالش‌هایی نیز همراه است. تعیین مکان‌های بهینه برای استقرار، نحوه جمع‌آوری و پاکسازی پهپادهای ساقط شده، و مقیاس‌پذیری این سیستم برای پوشش مناطق وسیع‌تر، همگی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و نوآوری مستمر هستند. همچنین، این تورها ممکن است در برابر پهپادهای بسیار سریع یا آن‌هایی که دارای مکانیزم‌های دفاعی پیچیده هستند، کمتر مؤثر باشند. با این وجود، اوکراین با روحیه نوآوری و استفاده از هر ابزاری برای دفاع از خود، نشان داده است که می‌تواند با خلاقیت، حتی در برابر دشمنی با منابع به مراتب بیشتر، ایستادگی کند.

As anti-FPV road net tunnels expand on both sides in Ukraine, it has become clear that fishing nets are the best material choice.
Besides being light and strong, they are apparently very difficult to see with analog FPV cameras.
Note how hard it is to see the net in the video.
1/ https://t.co/GXOQkVOqnV pic.twitter.com/rYJrLiHBWD

— Roy🇨🇦 (@GrandpaRoy2) May 5, 2025

در نهایت، "تورهای ضدپهپادی" نمادی دیگر از ظرفیت اوکراین برای تطبیق و نوآوری در شرایط سخت جنگی است. این ابتکار نه تنها به تقویت دفاع هوایی اوکراین در برابر حملات پهپادی کمک می‌کند، بلکه پیامی واضح به روسیه می‌دهد: هر تاکتیک و هر سلاحی که به کار گرفته شود، با پاسخی خلاقانه و مقاوم روبرو خواهد شد. این تورها، در کنار سایر سیستم‌های دفاعی، لایه‌ای جدید از امنیت را برای مردم و زیرساخت‌های اوکراین فراهم می‌کنند و به طور مداوم معادله نبرد هوایی را به نفع مدافعان تغییر می‌دهند.