آغاز شکافته شدن قاره آفریقا به دو بخش؛ اتفاقی شبیه به داستان‌های علمی‌تخیلی

العربیه: کل نقشه جهان به دلیل تغییراتی که در درون زمین رخ می‌دهد، قرار است دستخوش یک دگرگونی اساسی شود. دانشمندان در جدیدترین یافته‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که قاره آفریقا در سناریویی شبیه به سناریوهای علمی تخیلی به دو بخش تقسیم خواهد شد.

بر اساس گزارشی که توسط روزنامه بریتانیایی «دیلی میل» منتشر و توسط «العربیه نت» بررسی شده است، در حال حاضر یک شکاف عظیم، دومین قاره بزرگ زمین را از شمال شرقی به جنوب تقسیم می‌کند. این یعنی در آینده به دو قسمت تقسیم خواهد شد و نقشه قاره آفریقا به شکلی که امروز می‌شناسیم، برای همیشه دگرگون خواهد شد.

در یک مطالعه جدید، محققان شواهدی از بالا آمدن منظم مواد مذاب از اعماق به سطح زمین در اتیوپی، کشف کرده‌اند.

به گفته محققان دانشگاه «سوانسی»، این حرکت و خروج مواد مذاب به تدریج قاره آفریقا را به بخش‌هایی جدا از هم تبدیل می‌‌کند و اقیانوسی جدید تشکیل خواهد داد. دکتر اما واتس، محقق ارشد، گفت: «این شکاف در آفریقا گسترش خواهد یافت.»

دانشمندان در این باره می‌گویند این جدایی از قبل آغاز شده و اکنون، اما با سرعتی آهسته بین پنج تا 16 میلی‌متر در سال در حال گسترش است.

از نظر بازه زمانی، فرآیند شکافته شدن آفریقا میلیون‌ها سال طول خواهد کشید.

در همین راستا، دکتر واتس و همکارانش به خلیج عدن، پهنه آبی نسبتاً باریکی که آفریقا را در جنوب از یمن در شمال جدا می‌کند، اشاره کردند و آن را به پارگی کوچکی در یک تکه لباس تشبیه می‌کنند. آن‌ها معتقدند که این شکاف اولیه در خلیج عدن ممکن است نقطه‌ی آغاز این جدایی تدریجی باشد که به‌مرور به سمت جنوب گسترش می‌یابد.

به گفته دانشمندان، زمانی که این شکاف به‌طور کامل شکل بگیرد—احتمالاً بین پنج تا ده میلیون سال آینده—قاره آفریقا به دو توده‌ی خشکی جداگانه تقسیم خواهد شد. توده‌ی بزرگ‌تر در غرب قرار خواهد داشت و شامل بیشتر 54 کشور کنونی آفریقایی مانند مصر، الجزایر، نیجریه، غنا و نامیبیا خواهد بود.

در همین حال، توده‌ی کوچکتر که در شرق شکل می‌گیرد، کشورهایی مانند سومالی، کنیا، تانزانیا، موزامبیک و بخش بزرگی از اتیوپی را در بر خواهد گرفت.

دکتر واتس در این‌باره می‌گوید: «مساحت بخش شرقی که در حال جدا شدن است حدود یک میلیون مایل مربع خواهد بود، در حالی‌که مساحت توده‌ی بزرگ‌تر باقی‌مانده کمی بیش از 10 میلیون مایل مربع خواهد بود.»

برای انجام این پژوهش، تیم تحقیقاتی بیش از 130 نمونه سنگ‌های آتشفشانی را از سراسر منطقه «عفار» در شرق آفریقا جمع‌آوری کرد؛ جایی که سه صفحه تکتونیکی به نام‌های گسل اصلی اتیوپی، گسل دریای سرخ، و گسل خلیج عدن به هم می‌رسند. این صفحات در حال «واگرایی» هستند؛ یعنی به تدریج از یکدیگر دور می‌شوند.

کارشناسان از این نمونه‌ها، به همراه داده‌های موجود و مدل‌سازی آماری پیشرفته، برای مطالعه ساختار پوسته زمین و گوشته زیرین آن استفاده کردند.

گوشته، ضخیم‌ترین لایه سیاره، عمدتاً از سنگ جامد تشکیل شده است اما مانند یک مایع چسبناک رفتار می‌کند و واگرایی (جدایی صفحات) به بالا آمدن گوشته کمک می‌کند.

دکتر واتس گفت: «ما دریافتیم که گوشته زیر عفار همگن یا ایستا نیست، بلکه ضربان‌دار است.» او ادامه داد: «این پالس‌های رو به بالا از گوشته نیمه مذاب توسط صفحات شکافنده بالای آنها هدایت می‌شوند.»
در طول میلیون‌ها سال، همزمان با دور شدن صفحات تکتونیکی در مناطق شکافتی مانند عفار، این صفحات کشیده و نازک می‌شوند تا زمانی که پاره شوند و تولد یک اقیانوس جدید را رقم بزنند.